Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 19, 11 August 1858 — Mokupuni o Fatuiva. [ARTICLE]

Mokupuni o Fatuiva.

O Fatuivūi Oia ka in«a ana kamaaiiia i kapa aku ai ; ao Magalcna, oia kn inoa i ka poe haole, Aia no keia mokupuni ma ka aoao hema o ka po'iūwaena, ma ka lat».tu ileina 10 5 27’ a ma ka lonilu komohana 1:38= 49’. '3 keia kekahi o na mokupuni^ ina ko Nuuhiva Pae Aina. He mokupuni , uuku no, aole i nui ; ua oi ae ka nui o Lanaia e hiki no kc kaapuni ia moku i ka la hooknhi, ma ka waapa ; pela ko’u ike ana. *. An mauna nie na pall. He aina mauna o, Fatuiva, a nui na pali me na puu e ku ana, inai ka mauna a i ke kai. he pa.li Vvule no a puui ka aina.. Pono ole ke hele iiia ka wawae, o ka waapa wule no ke alanui pono, a mnikai ke kaapuni i rnoku. Ua oleloia ke kiekie o kela mauna 3670 na kapuai Aole e loaa pap» a palahulaha inaikai ina kela aina. .Ku īe.aiho ana o ke'ia moknpuni. O keia ka mokupuni e moo ana ma ka anao Hikina Hemu loa o kela piie aina o Nuuhiva. O Tahuaia tne Hivaoa ua moku kokoke aku ia e moe ana keia moku ma ko laua aoao Hikina Hema, mai Fntuiva n i Hivaoa 37 paha mile ; •‘ ‘he 30 paha ka loa. mai Tahuala a i Fuluiva. « Ka noho ana o kanaka. E noho aua na kanaka o ka nina mulalo o na awawa, inai kahakai a iuka. Okn «ina mii ona nwawa he haiki. ahe wela no hni. Oka malu ona laau, ulu, nūi, ihi, aoa, kukui, hau, oia na men i oluoiu ai ko lakou noho ana. , i • Ka nui o kanaka mo Fnttiiva. Ua nianao- • ia iih kanaka malaila i ka wa i noho ai na niiMioiiai i Beritania ma Tuhuata, oia pahn ka 1840, he 3000 a keu na kanaka ; a o ka aui 0 lakou i keia wa, he tausaiii hookahi a keu . iki, pela ka makou helu <yia. ( Ko Oomoa ,310; Maunaoa 32; Hanaui . 40; Kooi 42; Hanavave 210 paha; £vaeva 340 a keu.aku. Hui I0.'i4. Ua ike oukou mamua, ua auhee ko Hana1 vave poe i Tahuata, ma Novem«ba 1855: A i Feberuari o keia makahiki I8u8, ua hoi i hou ae nei ua poe pio la, i ko lakou aina hanau. Kia ke kun|u oko Inkou hoi hou ana. Ua kaua ko Evaeva me ko Oonma poe ma Okaloha o ka 1857, no ka hoopaapaa i ka hina o Hanavare; a pepehiia ko Oomoa poe, ekolu i make; a elua ko Evaeva mea i make. Nolaila, kii aku ko Evaeva poe iko Hanavavo e hoi mai, e leokua, a e kaua aku 1ko Omnoa poe. A he pilikia no hoi ko Hanavave poe i ko lakou noho ana ilaiia, he wi ma kela aiua, a he kaua no hoi ; a no ka nui o ka poe make nia Tahuata kekahi, no knhi mai poiio ole. A no ka pau ole oko lakou aloha i ko laknu aina hanau kekahi, no ka inea, he awawa momooa no ia, a no ka ae pooo mni o ko Evaeva poe e huipu, a e kaua akn i koOomoa poe, kahi a ko kakou poe uHaionari e noho nei, a Mr. S. W. Kaiwi ma. Nolaila, ua hoi hou ae nei ko i ko lakou aina hanau. ' Aoie i pau k**la kaua ma Fatuiva a holo wale naai uei an » Hawaii nei ma ka moku * Hokuao . J. KEKELA. • (JtoUpau.)