Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 27, 6 October 1858 — HE MOOOLELO BERITANIA. – Helu 65. [ARTICLE]

HE MOOOLELO BERITANIA. - Helu 65.

Ka laweia ana o Ponepaie i ka aina moku o Helene. M. H. 1^15. I ka alualu ana o na koa lanakila mahope 0 3onepate, a komo iloko o Farani, .aohe mea 1 keakea ia lakou. Hele lakou a hiki i Parisa. Ua hoi pu mai me lakou o Lui XVII i aliī. Holo mai la o Bonepate i k-ahakai e imi i ka moku e holo aku ai i Amerika. Aka; ua paapu ke kai i na manuwa Beritania, aole loa i hiki kekahi moku ke pukā malu mai Farani mai. A no ke alualu ia mai mahope a me ke keakea ia mai mamua, ee mai la ia maluna o kekahi manuwa Beritania, oia a me na ohua ona, a holo mai i Potemouta ma ka hema o Enelani. Aka, aole i ae ia mai e lele mauka. Ua pio ia ma ka moku maloko o ke awa, a hala kekahi manawa. Alaila, ua lawe ia oia maluna o ka moku a hoio i ka aina moku o Helene. Aia no ia aina ma ka moana Alelaniia Hema. He aina pali kupono, me ke awa ku moku hookahi wale no Malaila kahi i noho ai o Bonepate, me ke kiaiia e na koa Beritania a hiki i kona make ana. M. H. I81i>. I ka pau ana o na kaua loihi ma Europa. Ua lana ka manao o kanaka e hooluolu mai ai ua’hi ō Europa i ko lakou noho ana i na kumukananawai hou, e hoopau ana i na kaumaha o lakou. Kokua ikaika aku na makaainana ia lakou iloko o koiakou pilikia ia Bonepate. Ho'ohiki mai la na alii, a maluhia ko lakou mau aupuni, alaila e haawi mai no lakou i mau kumukanawai olyolu maluna o ko lakou mau aina. Aka, i ka pau ana o na kaua, aole laliou i hooko i ko iakou hoohiki ana i na makaainana. No ia mea ka ohumu pinepine ana o lakou mai ia manawa mai, a hiki i keia wa Ua makau na aiii i na ino o ka haunaele ma Farani, a hoopaa iho i na kanawai koikoi, a hooko iho ia mau mea ma na koa he lehulehu e hoomalu ai ma ko lakou mau kanawai Hoihoi mai no ke alii p Sepania i ka Inkesitio i hoopau ia e Bi»napate, a kau hookaumaha mai i ka poe i kaua nona, a hoihoi mai ia iu i kona aupuni no ko lakou ae ole ana i kona ole. Ua pepehiia na kanaka poho ona i pili ole mahope o kona mau hana kolohe. Ua kipakuia hoi na inea he nui loa ma na aina e. Pela hoi ma Auseteria a ma Italia, ua hookaumahaia na kanaka i na kanawai'koikoi'loa. He. oluoiu nae ke alii o Furani. He nui na haunaele ma Bereiania ia wa, no ka piiikia me ka pololi o na pa'ahana i hoopauia ko lakou hana ana. He nui na mea kuai o Enelani ma na aina e, aka, no ka pilikia ilihune o ko na aina, aole i lilo ko lakou mau mea i ke kuaiia. Nolaila, ua hoopauia ka hana hou ana oia.inau mea, a he lehulehu ka poe paahana i hoopauia. Kau mai ka pololi maluna o lakou, aea wale kekahi poe, a haunaele kekahi poe No ka na ole o lakou, ua hooukaia mai na koa e hoomalu ia lakou i na poka i kipuia. 1 ke kipi ana, he nui o lakou i make, a puehu aku ka poe haunnele. la makahiki, mare ae la o Kalnia, ke kaikamahine hooilina a Geoki IV., me Leopola kekahi alii o Geremama. He kaua lanakila hoi o ka aumokumanuwa mamuli o Lō Ekemoula i ke kulanakauhale o Alegeira kekahi mea o ia makahiki. He poepowa kela poe o Alegeih<>opio wale ana i na moku kalepa ma ka moana, me ka hao i ko lakou’ waiwai, a me ka hookauwa i na kanaka i pio i na hana

luiii ma ko lakou aina. Hplo a kula ilaila o Ekemoula me kona aumoku, hoolei i na poka wela mauka, iloko o ke kulanakauhale, a iwaena o ko lakou aumoku ma ke awa, a pau lakou ika wela ike ahi. Ike ihola ko lakou alii e pau ana kona kulanakauhale a ka aumoku i ke ahi, ae mai la no ia i na olelo a Lo Ekemoula i hoi aku ai ia ia. Hookuuia mai na kauwa hooluhi, he tausani a keu, na haole lakou o na aina Keristia no i hoopioia ma ka moana. Aole nae i pau na haunaele ma Beretania no ka pilikia o na kanaka paahana hc lehulehu i loaa ole ka hana. Ua hopuia na alakai 0 lakou, hookolokoloia lakou. Puka no kekahi poe, a ua hoohewa ia kekahi poe e ma-K ke no ke kipi ana. Ma ia hope iho, no ka. nui o ka ai raa ka-aina, a no ka maikai o ke kuai lilo ana ma na aina e, ua pau ka haunaele • M. H. 1817. Make ihola ke aliiwahine oKalota i keia makahiki, i ka puua i loko o ka hanau ana, a make pu me ia kana keiki. He nui ka uwe me ke kanikau i kela alii maikai i make. Lilo iho ka la i kanuiaai oia, 1 la hookeai ma Beretania a pau, no ke aloha ' 0 lakou iua alii la. Ika make ana hoi o ’ kana keiki, aohe keiki alii a ka ohana alii e hooiliiai ke aupuni. Oia hoi, aohe moopuna ola ake alii o Geoki III. Nolaila, mare akula kana mau keiki kane ekolu, i maleole i na. wahine, me na kaikamahine alii o Gerema-; nia, i loaa’i ka hooilina na ke aupuni. Ma ia mau mare ana, ua loaa .kekahi mau keiki aiii. *' , j, ’ M. H. 1820. Ika la 23 o Ianuari make ihola ka Duke o Kent, ka makuakane o ke ' aliiwahine o Beretania e noho aiii ana i keia manawa. He 53 na makuhiki ona ikawa i , make ai; a i ka la 29 o ia make iho o Geoki III. i ka 81 o kona mauiH makahiki, a i ka 59 o ka makahiki o kona * noho alii ana. Aohe alii mamua ona i nohoi hoomalu loihi ioa e like me keia. He nui na< mea manao kue nona, e npono ana kekahi, a K ,e ahewa ana kekahi i kaha hana. Aia paha 1 kekahi hanauna mahope, e ioaa’i ka oiaio | nona iloko oka moolelo no ke aupuni. Eia ; nae ka mea i maopopo nona : He alii o!uolu,i ; he inakua maikai, he kane noho pono p» mei kana wahine, ahe kapaka haipule. Aohe* nui o na moi e maikai like ana meia ma Berelania.