Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 31, 3 November 1858 — Untitled [ARTICLE]

Ka wniwai o ka aina ma Koliaia Akaa. Aloha oe:— Ma ka Hae mua, ua pau ko’u manao hoikeike i na mea i loaa mai. A ma keia Hae hoi no na tnea i koe aole i hana ia. O kaua pu ke lilo i luna paipai no lakou nei O Kohala Akau *nei kekahi 1-0 o keia mokupuni o Hawaii nei. He aina momona lua ole ke nana iho, e waiho ana i ke alo o na moku haole. Ina e ku ka ulumoku i Hilo; a huli kona alo i ke komohaua, alaila, o Kohala ka aina e moe haaheo ana ma ka aoao hema o na moku Kohola. E ninau mai ana i na Kamaaina penei, “Aole paha mea kuai, waiwai o Kohala Hawaii?” I aku la na kamaaina; “oi aku no o Kawaihae kahi o ka uala liilii (uala kahiki.” A ma keia olelo a ke kamaaina, loaa,wale mai no i na malihini; “he poe molowa ka ko Kohala.” Holo mai la oe maluna o ka'hi moku o Gulika o K. IV a ke kai o Alenuihaha, ua ike mai paha oe i ke ahu mokaki wale aku o ke paiaa, pahoehoe, kilika, kelepa, puanau, i uka ae o Mahukona . ma, Kapaa ma, Kukuipahu ma, Puuepa ma. A malaila mai a Honokane. Nana iho oe e mokaki liilii ana mauka ma kai o ke alanui • aupuni. Ke ninau mai la paha oe, “heaha T la ka waiwai oia nei e kukahekahe mai nei?” Eia no; e kanu ko,, akaakai, kofe, uala kahiki, uala maoli, kalo. Ae hanai moa, pelehu, puaa &c. Aka, eia ka’u mea i ulu mai e paipai aku ia oukou, o ke kanu ko, He rhea kupono loa keia ma Kohala' Akau nei. No ka mea, owai la ka aina maikai e like me ko kakou? O oukou ka poe waiwai nui. E kanu a nui loa, hui pualu na mea aina a pau. He ole loa ka.hehi wale iho no o ua bipi a oukt>u, aple e hoi mai ka lilo i na 1-8 ma ke ,poo holoholona, ina e kanu kakou a wili ko. E aho ia, he uku oluolu loa. ; 3Iai hele i Kawaihae e mahi uala kahiki .ai, he ikaika hekili ia, Nolaila, ea, ko ka makemake o ua poe puni hololio nei. A kupono ka akena iho, “Kole ka waha i ka hanai wahine maikai.” .,rT.,E nana eku ia Awihi o Kapua, a me P. f KaneihaJau o Puehuehu 8tc, He mau lupe laua e onioni ana a pulu iho i, ka ua awa. -Me he opua la i ka maka o ka ipo manuahi • ko laua hale laau. A pela ke ano o ka poe .hookuonoono. He mau iho la ia wahi wai ? mahanahana. E aloha auanei, ke hoi nei i ka lai o Pololu, C. B. H. KAAIOHIA, Pololu Kohala Mei 30, 1858.