Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 34, 24 November 1858 — HE MOOOLELO AMERIKA.-Helu 2. [ARTICLE]

HE MOOOLELO AMERIKA.-Helu 2.

Ko Kordesa hoopio ana ia Mekiko. M.H 1519. Mai ka aoao hema mai o Mekiko ka holo ana o Koretesa, u pae i ke awa o San Juande Uloa. Malaila kela i Iiai aku ai iua kamnaina, he manao aloha kuiia i liele mai ai. Ua kuu'ohnin mai oia, wahi ana, e kona alii e hele aku e ike ia Monteseuma i ke alii o Mekiko, ma kona kulanaknuhnle muloko Iilo oka aina. A kauohu kela'ia lakou e alakai ia ia ilaila.

A hiki mai la na luna o ka moi o Mekiko, papa mai lakou ia Koretesu. aole ia e pono ke hele aku iloko o ka aina, e ike i ko lakou alii. Aka, aole iae aku o Kor.cte.sa, i ko lakou manao. Makami mni lakou ia ia ina auka gula, a me na waiwai nui e ao. i mea e hoolimalima ui ia ia e hoi i kona wahi. I ka. ike nna o Koretesa ina in mau mea gula, he nui ko lakou kuko e ike aku iloko o ka aina kahi i loaa mai ai ia mea maikni, Aka, aole iae iki lakou ia ia e hele ilaila. Ua paa nae ka mnnao o na malihini e hele aku, a hele no lakou. Puhi keln i ko Inkou mau moku i holo mai ni i ke ahi, i munao ole na koa ona e hoi liou i Kulm, alaila hoomaka i ku hele ana, I kona hele ana aku, hui mai me ia kekahi mau lahuikanaka i pio i ke alii o Mekiko mamua, a hele m^kaul<au nku lu lakou ine na malihini, i ke kaua me uu alii la.

Makau mai la o M<inctescuina mc na kanuka ona i keia poe malihini e hele aku nna io lakou la me ke nno kaua. A hnouna mui kela i mau luna liou e’ hookipa maikai ia lakou me hc poe makamaka la. 1 ka hamama ana o ka pūka nui o ke kulanakauliale o Mekiko imua o na malihini, ike aku la lakou i nu kauhale kinikini, mc na mahinnai nui e uliuli mai ana ina kela aoao keia aoao, a mawaena knnu o ka aina, he lokowai, a ma kapa e ku ana kc kulnnnkauhale alii o Mekiko, me na heiau kiekie, a me na mea nani a pau e hinulimu mai ana, makahahi lon iho la lakou, a kahalm nui ae la ika nani oia wahi. Hookipa maikai mai la o Moneteseuma ia lakou me ka hanohano nui, a hnawi rnai i kekahi kulannkauhale nui oke alii i wahi e noho ai no lakou. Haawi mai hoi ke alii i ka ai na lakou i keia la i kela la.

Aka, ua pihoihoi ka manao o Koretosa, no kona pilikia iwaena o na enemi he lehulehu, a he mau haneri wale no ka poe Sepania iloko lilo oko lakeu aina, Iloko o keia pilikia ika makau, hopu aku la ia 1 ke alii ia Moneteseuma, a hoopio iho la ia ia iwaena o lakou i mea e malu .ai ko lakou ola.

A lohe ae la o Korelesa, ua hoouna mai ke Kiaain*a o Kuha i ka poe koa e kue ia ia, hele aku la ia me Kekahi poe koa ona e haInwai ine lakou, e waiho ana i kekahi poe ma Mekiko e malama paa ike alii. Hoopio iho la o Koretesa i na koa kue mai, a hookui mai ia lakou me ia i koa nona, a hoi hou mai i ke kulanakauhale o Mekiko, me kekahi poq, hou e mahuahua ae ana. Aka, i ka.wa i •w #

hala aku la, ku mai na kanaka o Mekiko e kaua mai i kona poe e malama nna i ke alii, me ka manao e pepehi mai ia lakon, a e hoopakele iko lakou alii. Aole i ianakila, na kamaaina, a hiki hou mai o Koretesa me kona jjtoe hou, Komo rnai kela iloko oke kulannknuhale me ke keakea ole ia. *•

No kona punlele ole ana i kona ikaika iho, waiho iho la ia i kona inaiiao hookamani nloha i na kamaaina, a hoomaka ia e hana hookaumaha ia lukou, e hao waie ana i ke guia a pau ana i ike ai, n rnc ka pepehi iho ika poe a pau i kue mai i kona manao. Ike iha la na kainaaina, aole o lakou mea i koe, o ka hoopau wale ia no, hoomaka 1K0 lu iakou iee kaua ana. Pepehi iho lakou i na koa.o Koretesa he 12, n lioopuni ilio ia i kahi e noho ana na nialiliini, me ka manao e wawahi, iho i kela kulanakauhale. ■*

Ike iho la o Koretesa ua kokoke mai kona pilikia, lawe mai la oia ia Mbneteseuma rnawaho o kahi i pio ai oia imua o lakou, i ike mai ai na kanaka i.ko lakou alii. A ike mai lakou ia in, oki iho lakou i ke khua ana, ku malie iho la, a hoomaikai ia ia .-me he akua la. Ike noi ana o Koretesa i ke alii, e kauoha aku i na kanaku e oki i ke kaua una inai, hoomaka ae la lakou e waluau huhu, a hnunaele lakou, a hoolele mai i na pua pana a rne np pohaku, aku iho la o Moneteseuroa i kekahi pua pana a eha loa ia, me kekalii pohako hoi, a hina iho la ia ma ka honua, Ili*ē mai na Mekiko ua haule iho ko lakou alii, minaniiiia loa lakou, a holo aku la me ka uwe ia ia. Haalelo iiiai la ke nlii i na koknn a na haole, haalele ae la i ka ai a puu, a make iho la i kekalii !a mnhnpe, Hooiknika na Sepania c pakele wale aku mai ia kulanakauhnle aku. Iko iakou ana ne, ua puni lakou i na koa kamaainu he lehulehu ma na aoao, imua a i .liope. Ika ia eono o ko Inkou hele ana aku, ua kokoke pnu loa na haole ika pepehi ia. A hiki lakou iloko o kekahi awauwa laula, ua piha loa la wahi i kanaka koa e kaua mai ia ia.

Manao iho la o Korelesa, ua hiki mai paha kona la e make ai. Hoouka. koke iho la la- 5 kou i ke kaua ana, a make iho ia lakou he mau tausani koa kamaaina; aka, aple i emi iki ka nui-o na enemi c puni ana ia lakou. la wa, ike 'aku la o Koretesa i ka hae oke alii mamua ona, holo ikaika aku lakou iwaena o na enemi, me ka pepehi ia lakou i kppa holo ana aku ilaila, a hiki, make iho la ka mea nana i paa i ka hae, a pio ia i na haole, A ike na Mekiko, ua pio ka hae p ko lakou alii i na haole, holo kiki aku lakou a auhee loa maluna o na pali, i alualuia e' Koretesa ina. A hoi aku na haole ike kahtud kaua, loaa ia lakou ka waiwai pio a me na mea ai he nuijoa, Aohe keakea hou ia lakou iko lakou hoi ana me ka waiwai nui, a hiki lakou me ka maluhia ma kahakai. Ma kela pepa, e hoike ia kona kauar h6u ana ia Mekiko,