Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 35, 1 December 1858 — MOOOLELO HAWAAI.-Helu 33. [ARTICLE]

MOOOLELO HAWAAI.-Helu 33.

Ke Kau ia. Kamkiumeha II. JVo kc kaua ai noa me Kekuuokalani ma Knamoo. ' • . ■ ■ ■ A lohe kekahi alii, ke keiki a ko Kamehameha kaikaina, o Kekuaokalnni, ua ui noa ke ali; nui, o Liholiho, ’huhu loa iho la keia alii ia Kaahumanu, a ine kona mau hoalmnau a pau, i ka hoa» noa ana a lakou i alii, a me ka ainna ana o ke kapu’alii o lakou. Nolaila ka huhu o keia alii, he inakemake ai kapu "kona. Hookaawale oia a noho ma Kaawaloa, no ka makau i noa. Mahnka aku la,ke-| kahi poe kahuna a me kekahi poe -kaaknua mai o Liholiho aku, a noho me Kekuankalani. . Hooikaika aku la lakou ia ia e hoopaakiki m’n ka ai kapu. Penei lakoii i olelo ai ia ia, *' Aole hala ia na alii aia mamua, i nele j ai Inkou i ka aina ole, e like me. keia hala ”j Haawi ae la lakou i ka aina no keia ,alii.j Pela io no ka'olelo a ko onei poe kahiko, j ‘«O ka haipūle ka mea ku i ka muku, aka, o| na alii aia he ilihune.” No ia olelo a ka poe kahuna la, ea, hoopaakiki keia alii ma ka ai kapu a manao iho la e luku i ka p«e ai noa. j iho la ka aina ia mau la, noi naj makaainana a me kekahi poe alii i manaoi mnmuli lakou o KeTcuaokal.ini,., uukū na| makaainana a me ua alii i inanao inav' o Liholiho. No ia mea, hoounal ta ka wahinie a ko Kekuaokalani makuakane o Piia kona inoa, i hoi mai o Kekuaokalani ina Kailua e ainoa ai, aka, aole oia i hoi mai ma Kailua. •*' j

Nolaila, hoomahui iho la na makaainana ma o Keknaokalani la, a kipi iho la kekulii kanaka no Hainakua, i Hawaii, lu: kanaka kuaaimi, o Kainapuu konu inoa. Alohe na alii ma K.ona, i kela kipi ana, hoouna ia kekahi kanaka maio Lihuliho aku o Kaina|iaunoakai, e hana i ua kāna la, a hainwai lakou i Mahiki, me ua kauu inakaainana la.

Pepehiia ilio la o Kainapau .w<>hi alii e Kainapau kuaaina a make loa.: Elua kanaka o ke alii i make i ua kaua makaainana la A lolie ia ka inake ana o na kanaku, alaila, ahaolelo iho la na alii o hele e kaua aku, e kokua uo na kanaka i hiake ni. 1 mai o Ka* lāimoku, Aole e pono ke kaua aku malaila, no ka mea, aia.no ke kumu o kāua. ina Kaawah/a, o Kekuaokalahi, he pono ina Kauwnloa e kaua aku ai. Oke kaua ina Ha'iuakuu, he luu ia noka laau, o ke kumu ka’u e kii, a hina ke. kumu, mae ivale no ka lau.

Ae niui ho na alii a me na kanak» i kana olelo. Alaila, hoounaia o Naihe ma Ia.ua o Hoapilikane e kii nuia ia Kekuaokalani ma ke kii makamaka aku, i akaka ka hoi mni, aole e kaua, n i hoi ole mai knuu no. A i ka ee anu o Naihe ma luua ine iloapili tna ka waapa, ee iho la «J Keopuolani me kona hoouna ole ia e h.»Io. Hol<» aku lako.u a pae ina Kauwaloa ia ahiahi, a halawai o Honpiii ma laua a Naihe rne Kekuaokalani.

l aku la o Moapi.-i i.i Kekuaokaliini, “ K, i kii mni nei au ia oe, nana mui nei au-a, o * c no ke keiki a ko’u kaikuwahine, kii mai nei au in oe, e hoi kaua i Kailua, ine ko kei ki. No ka inea, ke kau mai nei na makaainana, ua hooili mni ka lakou kaua ana inaluim ou, a i ku mai ka lakou nlelo i khu noho kaawale i kahi e, nolaila, e hoi kaua i Kailun, ,a noho pu pe ine ko.keiki, ea; aole e kau niai kela heua inaluna ou, ke iiui pu oe ine Ko keiki a olelo pu ae me. ia ; a aia no ia oe kou ai noa a me ka olo.”

I mai la o Kekuaokalani, *• Ae, he hoi aku no ko'u, alia nae, a olelo pu maua ine Manono, (oia hoi kana wahine,) alaila, hoi aku au. aole au e ai iioh.”

Alaila, pau ka oleloann, hoi aku oKekuaoknlani imua o Munono, a hoi inai o lloapili ma i ka hale o Naihe.

A ia po ana iho. kala mai la kekahi luna a Kekuaokulani i konn kanaka, e hoomakaukau i ko lakou i ko lakou auwaa iho, no ka holo ana ma Kailua eai noa ai. Pela ke kala ana aka luna ia po. Manao iho la o Hoapili ma, ua ne ia niai, ka lakou olelo. Aka. ho hoopunipuni keiu hniia ana. la po no, koi mai la ua kanakn e pepehi ia Keopuolahi a me Hoapiii, hoole o Kekuaok>»laui u pakele laua A 1 ke kakahiaka ana ae, hele akp,o Kekuaokalani :nai kona hale mai me kona kanuka, <ne ka pu ina ko laua mau lim.a, a ino ka pololu, a ine ka ihoiho kukui, a me ke kainaa. a ku lanani mai lakou ina ke alo o Hoapili ma a puni Alaila, maopopo iKo la, ua makaukau inua lakou e kaua. Hele rnaij o Kekuaokalani a noho iho la rna ke alo o Hoapili laua o Keopuolnni.

Alaila, i inai la o Hoapili ia Kekuaokalani, “O ka liele keia o krfkou ?” Ae mai no kela, “ae,” I hou aku o Moapili, “ Maluna kakou o ka waa e holo ai,” 1 mai no kela, “ Mauka wau me na kanaka o’u,” ua pau-i ka pololi, inauka inakou a kahi e kahu ujnu ai n»e na wahi i ola.” V I hou mai o

Hoapili, “ Mai manao nui aku oe ia kanaka, o oe iiu a kaii ae maluiia o ka. waa, hol<» ae kaua, na ia kanaka n<> ia e hole ae mauka, ooe no ka’u i kii inai nei.” I inai mi kc!a, ■‘ Aole au e holo inakai, inauka no iiiakou.” Alaila, pane niai la o Keopuolani, “E, wehe hoi i ka piko )a e ku hoahnnau.” ‘ O ka. pau aku la ia o ko lakou ' kainauilio ana, a manao o Hoapili ina, o ke kaua wale no koc-i A. ma keia hcbe<ioma e ike ia ka hope o keia kaua.