Ka Hae Hawaii, Volume 3, Number 45, 9 February 1859 — HALE AHAOLELO O KA POEIKOHOIA. [ARTICLE]

HALE AHAOLELO O KA POEIKOHOIA.

Ianuari 31, 1859. Halawai i ka hora 11. Heluhelu ia ka moolelo, aponoia, pule a pau. Heluhelu mai o Laanui he palapala hoopii no Kau e noi mai ana e haawiia i $2,000 no ka alanui mai Kahuk.u a Honomalino i Kona, i mea e holo ai ka hana hui mahiai, Haawi ia ike Komile no na Hana Hou. .Heluhelu mai o Laanui he pulapala hoopii e noi mai ana i Kahuna lapuau no lakou, haawi ia i ke Komile Wae 0 ka palapala hoopii o Hamakua, Hawaii, e hoopau ai i ka lapaau Hawaii. Heluhelu mai o Kupakee he palapala hoopi imai Kau, e noi mai ana pauku 1, e haawi ia i $250 i mea e hana ai i halppaahao no Kau, pauku 2, i Pa Helehewa no na holoholpna aea o Kau; E hnopau ia ka auhau kula o ke knnaka mahiai huita i loaa ia ia na eka he 100. E hookaawale ia i puu $2,000 no ke alanui mai Mamalu a Kapua. Ma ka noi o Kaumaea ua hnawi iu keia hoopii i ke Komlie n'o na Hana H ou. Heluhelu mai o Austin he pnlapala hoopii inai Lahaina e noi mai ana, i ole e haawi ia i paiapala ae kuai liilii i ka ruma malailu. Ma ka noi o Kalama ua haawi ia keia pulapala hoopii i ke Komile no na Ahahookolokolo. Hoike mai o Kalama no ka hapanui o ke Komiie wae i haawiia e noonoo 1ka palupala hoopii a Wm. Jarrett. Manao ke Komile e hoihoi i keia palapala hoopii i ka inea i hoopiii mai me ka i aku ia ia he pono pnha ia ia ke noi aku i ka Ahakukakukamalu e ae iu ia e hoopii i ke Aupuni no kein mau dala poho ana. Ma ka noi o Sheldon ua hooholoia e waiho ia ka noonoo ana i kēia olelo hoike a ka hapanui o ke Komile, a hoike mai ka hapa uuku ika la apopo, Hapaiia ke Kanawai Kiwila ma ke Komile o ka hale, Noho o Kapihe ma ka n f »ho Lunahoomalu. Helulielu. ia inai ka pauku 1079 a hiki i ka paukii 1178. Hoopauia ke Komile. Hoopanee ia ka hana apopo i ha hora II. Feberuari 1, 1859.

Ilalawni i ka hora II. Heluheluia ka moolelo, apono ia, pule a pau. Hoike mai o Kikikoke no ke Komile wae no na pauku e pili ana i na palapala ae holo : Ua hoomakaukau ke Komile i kekahi mau pauku hou. Ma ke n-.ii a Kalama, ua haawi ia keia hoike a ke Komile wae i ke Komite o ka Hale i keia la. Lilo ka Halo i Komile. Noho o loane ma ka noho Ltmnhoomalu. Heluhelu ia a honholo ia ka Pauku 634, 635 a ke Komile i hoomakaukaū ai. Heiuhelu ia ka Pauku 636, a me ka Pauku 637, a ma ke noi a D<>wsett me Knlama, ua h<>ihoi hou ia i ke Komile wae e hooponopono hou a hoike hou mai. Heluhelu ia kq Kannwai Kiwila h'Mi, a ua'hooholn »a ma» ka Pauku 1179 a hiki aku ika Pauku 1273. Ma ke noi a pikana, ua hnoholo ia ka Pauku hou i helu ia “Pauku I244|. Ma ka hoopii Karaima a pau e hana ana imua o kekahi Ahahookolokolo o keia Aupuni, e hiki no i ke kane, a o ka wahine paha, o ka mea i hnopii ia e ku mni i hnoike ina ka aoao [iale. Hoopau ia ke Komile. Hoopanee ia ka hana a popo, bora II.

Feberuari 2, 1859. Halawai ika hora 11. Heluhelu ia ka moolelo, apono in, pule a pau. Heluhelu inai ka Lnnahoomnlu i ka pulapala pane aku a ke Kuhina no ko na Aina e, ana i pane aku ai i na Luna Nui o na aina e, i heluhelu ia mai i keia Hale i keknhi la i hala iho nei. Hoike mai o Low no ke Komile no na Hana IIou ; ua ninau aku ke Komile i ke Kuhina Kalainina no ke Alahaka ma ke kahawai o Wniluku i Hilo, a heluhelu mai oia i ka palapala pane mai a ke, Kuhinn Kalaiaina. Ma k« noi a Kalam», ua hooholo ia e haawi ia keia inau pnlapala i ke Komile Waiwai. Manao o Kamalena e kauoha ia ke Komile no na Ahahookolokulo e hoomakaukau i Bila Kanawai e auhau ai i na kanaka o Hilo, i mea e kukulu ai i ke Alahnka o Wailuku ma Hilo. Ma ke noi a Lopikana, ua wailioia keia manao o Kamalena ma ka papa. Hapni ia na hana i hoopanee ia. Lilo ka Hale i Komllo no ke Kanawai Kiwila Hou. Noho o Mnnini ma ka noho Lnnahoomalu. Heluhelu ia mai ka Pauku 1274. Ma ke noi a Lopikana, ua hooioli ia ka Pauku 1279 ma ke kapae ana i ka hua olelo ‘‘kopeia” iha ka lalani 5 a e hookoino malaila i na hua olelo “pai hoailona ia. ” Ma ke noi a loane, ua hoololi ia ka Pauku 1287; ma ka hookomo ana ma ka lalani 7 mahope ae o ka hua olelo “waiwai paa” i keia mau hua “no ka manawa i oi aku i ka makahiki hookalii.” Heluhelu ia a hooholo ia a hiki akuika Pauku 1304. Hoopau ia ke K»mite, a ua hoopanee ia ka hana a popo hora 11. Feberunri 3, 1859. Halawai i ka hora II. Heluhelu ia ka maolelo, aponoia, pulea pau. Hoike mai o Sheldon no ka hapa u,uku o ke Komite Wae no ka palapala hoopiin Wni. Jarrett, Manao 0 ia e kauoha ia ke Komite Waiwai e hookomo rga ka Bila Kalaiwaiwai i puu dala he $11,503 37 no Mr. Jarrelt, a e kauoha ia ke Kuhina Waiwai e haawi ia ia i mau bila hoomoe no ia mau dala. Ma ka noi o loane ua hooholoia e haawi na hoike elua no keia mea 1ke Komile oka hale ika poakahi. Heluhelu mai ka Lunahoomalu he palapala mai ka Hale Ahaolelo Alii, e hoike ana ua knho lakou i hookahi Luna nana e knkua me kekahi Luna o keia Hale a me ka unuhi plelo o na Hale elua e hoohalike i ka olelo Hawaii a me ka olelo Beritnnia no ke Kanawai Kiwila Hou, ua ae aku keia Hale a ua koho ka Lunnhaomalu ia Lopikana. Hapai ia na ha na i hoopanee ia. Lilo ka Hale i K<>mite no ke Kanawai Kiwila Hou. Noho o Kaumaea ma ka noho Lunalioomalu. Heluhelu ia a hooholoia mai ka pauku 1305 a hiki aku i ka pauku 1323. Hoopau ia ke Komile. Hoopaneeia ka hana apopo hora i(. Feberuari 4, 1859.

Halawai ika hora II. Heluhelu ia'.ka moolelo; apono ia, pule a pau. Heiuhelu mni ka Lunanoomalu he palapala inai ka Hnle Ahaolelo Alii, e hoihoi mai ana i ka Bila e hoomakaukau ai i dala e hana hou ai na alahaka o Kona nei, ua hoololi ia. Ma ke noi a Lopikana, ua hoohnlo ia e haawi ia keia Bila i ke Komite o ka Hale i ka la apopo. Hapai ia na hana i hoopanee ia. Lilo ka Hale i Komile no ke Kanawai Kiwila Hou. Noho o Kapihe ma ka noho Lunahoomalu. Heluholu ia a hooholo ia na Pauku, mni ka Pauku LJ24 a hik» aku i ka Pauku 1366. Ma ke noi u Kaumaea, ua hapai hou ia ka noonoo nna i ka Pauku 1307, a ma ke noi a Kalama, ua hoololi ia keia Pauku ma ka hookomo ana ma ka lalani 7 i na hua olelo, “aole nae ma ke ano hooi aku.” Hoopau ia ke Komile. Hoopanee ia ka hana apopo, hora 11. Fehen»ari 5, 1859.

Halawai i ka hora li. Heluhelu ia kn moolelo, aponoia, pule a pau Hoike mai ke Komile no na Buke Helu a ua hooholoia. E kauoha ia ke Koinile no na Buke Helu e kikoo aku i ke Kuhina Waiwai no ka uku la o na Lunamakaainana a me na Luna e ae o keia Hale a hiki i keia la a me na dnla hc $10.63 e hookaa ai ka bira o Charles W. Fox, a me na $38 38 oia ka Bila a ka unuhi olelo 0 keia Hale. Heluhelu mai ō Lopikana 1 kana Bila Kanawai e kokua ai i ka huoholo pili aina ana o na moku inahu ina Hawaii nei. Ma ka noi o Kalama ua kapae ia na rula a ua hooholoia e heluhelu elua ia keia Bila ano. Heluhelu ia a ma ka noi o Kalama uahooholoiae haawiia keia Riia i ke Komile o ka Hale i ka poakahi. Hapaiia'na hana i hoopaoee ia. Lilo ka Hale i Komile no Bila Kanawai e hoomakaukau ai i na daia e hana hou ai na alahaka o Kona nei. Noho o Maoini ma ka noho Lunahoomalu. Heluhelu ia ka pauku I. Manao o Kamalena e

waiHo ia keia Rila ma ka papa; ua ninau ia a ua hoole ia keia manao 18 ka |ioe i hoole, 7 ka poe i ae. Ma ka noi o Kaumnea ua hooholoia e hoopanee lon ia keia Bila 11 ka poe i ae, he 10 ka poe i hoole. Lilo ka Hale i Komile no ke Kanawai Kiwila Hou. Noho o Kamaipelekane ma ka noho. Lunahoomalu. Houholoia ma na haawina me ka heluhelu ole ia mai ka pauku l.‘J07 a hiki aku i ka panku 1450. II oopau ia ke Komile a hoopanee ia ka hana a ka poakahi hora II.