Ka Hae Hawaii, Volume 4, Number 11, 15 June 1859 — MOOOLELO AMERIKA.-Helu 31. [ARTICLE]

MOOOLELO AMERIKA.-Helu 31.

JV« kaua ana o na Makahiki 1779—80. Ua hoouknia ke k*ua iioko o keia makahiki ma na wahi kaawaie ekoln. hooholoia na koa Beritania mana aina hema o Ameiika e hoopio ai ia Geokia a me na Karolina. Ma naainaakau na kaua o Wasinetona me Kelintona. A ma Inia Komohanp na aumokn o Faran me.Beritama e kaua ana. Ua pio o Oeokia i na Beritania,'aka, aole c paa ko lakou lanakila ana. A hele lakou i Karolma hema e kana ilaila, kipi hon na Geokia, a haonaele. Alaila, hoonnaia aku na Beritania e lele maluna o Auguseta. E hele mai ana kekahi poe Tori he poe Amenka e piU ana me Beritania, malalo o Konale Boid, e hni pu me na koa Berilania. 1 ko lakou hele hao wale ana, ua halawai lakou me na koa Amenka maialo o Konale Pikena, a i ka hoonka n *, hoopnehn loa ia na Tori* a make iho la 0 Boid. Elimaokapoei pio i na Amenka, ua make i ka liia, no ko lakoipepehi wale ana 1 na kamaaina. , I ka hole ana mai o • Oenenle Aah me na koa Amenka he 2000 e kue i na Boritaaia, ua hoopaehoia kkon e Generale Keliniona, a oa pio poo. 1 keia puehn' ana o aa‘Amcrika, o« pio ka aina o Oeoregia i na Beritania.

No ka hooikaika nui o na Karolina, ua makaukau hou o Linekona i n.i koa e kue hou aku i na Beritania i ka malama o Apeiila. A pii aku la ia ma kapa aku o ka muliwai o Sarana, e komo ai ia G eoregia ma Auguseta. A hele aku ia o Perevo me na koa Beritania i Kaletona e hoopio ia wahi. A hiki aku ia iiaila, a hoomakaukau oia e lele aku, hooneenee mai o Linekona me na koa Amenka, a emi iho la o Perevo ma, a hoi ae la. Aole i kaua nui o Kelintona ou Nu loka ia makahiki. Hoouuapinepine aku la ia i na koa hao wale ma na kuaaina, e lawe i ka waiwai pio, a e puhi i na kul.makauhale, c pepehi ana i ka poe kue. Holo aku la kekahi poe o lakou he 1500, i Konetikuta, a hao iho la i na kanaka, a hoi ae la me ka waiwai nui. A holo kekahi poe ma ka hema a pae i Vereginia, a wawahi iho la, a hao wale, a luku aku la i ka waiwai. A holo hoi kekuhi poe ma ke kuaaina o Nu loka e pili ana i kona muliwai, me ka hailuku a me ka puhi hale, a me ka pepehi e hoopio ana i na pakaua o na Amenka. Aka, ua hoop iiia lakou ma kauwahi e na koa Ameiika i ka hoopio hou ana i na pakaua i lilo i na Beritania. Ua alakaiia mai na lahui Inikini e kaua mai maluna o na wahi ma kuaaina. He loihi ia kaua ana a na enemi. Aka i ka malama o Augate, hele aku kekahi poe koa Amerika malalo o Gen. Waine, he 1,600 maloko p ka waonahele o Nu loka, a luku aku la i kela mau lahui, e puehu ana i ko lakou mau kulanakauhale a e huki ana i ko iakou mau klhapai kanu, a hoopaehu loa aku i na Inikini. Ma ia hope makau iho la na Inikini i ko lakou hele kaua ana mai i na kuaaina o Nu loka. Iloko o ia makahikl ke kaua hou ana 6 Sepania me Betitania, me ka manao e loaa hou ia ia o Gebwraleta, me lamaika, a me na Felorida. Hut lakou roe na aumoku manuwa o Paimoi, a holo aku o Enelani me na koa he nod, a hooikaika lakou e pae ma Pelimouta. Aka, i ka la e komo ai lakou i ke awa, pa mai ka makani ino loa mai kai mai, a hoopuehu i ko lakōu anmoku ma ka moana, loaa mai hoi ia lakou ke ahulau make nui maluna o na moku, a hoi nuiae la lakou i ko lakou inau aina. Aole hoi i ko ko lalpu manao e hooplo ia Gibera!ota. Ua hoOponi iakou ia wahi paa, aka, aote i hiki ke pii iiona o ka pale kupono ma ke alo o na po Beritania. Ma Amenka, aole i lanakila kekahi aoao. He nni na kaoa iiilii, ma ka aina a ma ka moana. Ua lanakila ma kau wahi, a ua pio ma kau wahi. Ua laua ka manao o na Amerika i ke kokoa ana mai o Faraw ia iakoo, aka, no ka hiki oie o na haua koa e Uke me ka makemake, aole i pooaikai noi oa Amenka

ma ia kokua ana mai. Nolaila, ka poho ana 0 ka manao o kekahi poe. Aka, aole i manaka o Waainelona e hoomau i 1 ke kaua ana. Ua emi iho no nae na koa ona, i ua weluwelu ko lakou mau lole, a ua loaa ole mai ko lakou uku, no ke kala o!e maloko o ka waihona kala. He nui na mea i waiwai mamua, i iilo i poe ilihune. no ka poho ana o ke kumukuai o na palapala aie o ke Aupuni. No« laila, no na pilikia he nui maluua o na Ameiika, manao iho U kekahi poe e hookuuia ana na koa kaua e hoi i ko lakou wahi, a e pio ka alna i na Beritania. Aka, aole i poho ka manao o na luna koa. Aole i loaa mai i na Beritania ka laoakila maluna o lakou. Ma kauwahi paa ka nui o ko lakon noho ana, a koe ka nui o na aina i ke pio ole. Ina i helo na Beritania ma na wahi loihi malokoo ke kuaaina, ua kue aku na Amerika ia lakou a kipaku ia lakou e hoi i kai 1 ko lakou mau w&hi. Pela hoi ka hana ana i ka makahiki 1780. I ka mua o ia makahiki, holo aku la o Keliniona i Karolina rae na koa ona, e kaua ilaiia, e waiho ana i ka hapaiki o lakou ma Nu loka.' Pae aku lakon ma Kaletona, a hoopunipuni ia wahi, a hoolei nui i na poka maloko o kona mau pakaua. A hala kekahi mau la ua pio Kaletona ia lakou. A lilo hoi o Linekoua me na koa ona i mau pio no ke kaua. Alaila, hoomaaaukau' o Kelinetona e kaahele ika aina a pau. Pela no ia ihoouuaaku ai i na poe koa e holo i kela wahi i keia wahi. Aohe nui o na koa kamaaina e like me na Boritania. Nolaila, auhee lakou me k« luku nui ia imua ona enemi he lehulehu. Ua hoopauia na mea kue ina Beritania* Ua koiia mai na kamaaina e hoi hou aku malalo o ka hae Beri* tania. Ao ka mea hoole, ua laweia’ku kona waiwai a pau pu me kona'aioa. A pau ia kaua ana, manao iho la Kelenlona, ua mala ka aina ia ia, hoi hou mai la i Nu loka, « waiho ana i ka nui o na koa malalo o Lo Konewaliaa, e hoopau i na hana i koe. A hala aku la Kelinetoaa, ua maopopo ka manao o na kamaaiua, i ko lakou makemake ole i nā Beritania. No ka mea, i ke kokoke ana mai o 6enera* 1« Oelina mai Waainelona mai e kokua i ka aoao Amenka, kipi hou om, kamaaioa a pili akn la ia. Aka, ika hoooka ana o Konewaliea me Qerina, ua hoopuohuia na koa Ameiika, a holo lakou iloke o Karolma Akau, me ke alualuia ena Berītania. A o kela poe Ameiika i kipi hou, oa hoino koiohe ia lakou no ke kipi 1 ana. Ua kipuia kekahi, na lua kekahi, a ua pan ko lakea waiwai ika haoia. Pela ke pio ana o Karriina. Aka» aole i pio ka nuoao o n« kanaaina. He nui loa ko lakoa inaina i na Beritania i

keia hookaumaha ana. Hoowahawaha loa lakou i keia poe malihini, aole liuliu wale. ua loaa ka hoopai malaaa o lukou, a paka mai hoi mailoko mai o keia pio ana. Ua puehu na Araerika, aka, hoomakaukau lakou e akoakoa kue i ka poe hao wale a pepehi wale.