Ka Hae Hawaii, Volume 4, Number 25, 21 September 1859 — HAAWINA VIII. [ARTICLE]

HAAWINA VIII.

JVb ka hookupa ana i na kanaka no na aina e ■ mai. Pauku 428. Na ke Kuhina Kalaiaina e malama, a e hooponopono, i ka hookupa ana i na kannka no na aina e rnai. Pauku 429. E hiki no i ke Kuhina Kalai aina, oia iho no; a i ole ia, maloko ae o kona Kakauolēlo Nui, rna ke noi ana mai o kekahi kanaka 6 ka aina e mai, e hai ana i kona manao e noho paa maloko o keia Aupuni, e hoohiki aku i ua mea noi mai la, ke maopopo i ke Kuhina he mea ia e pono ai ke Aupuni, a he kanaka ano maikai ia kanaka, aoie hoi he mea mahuka mai ka lima mai o ke kanawai o ka aina e, aoie hoi luina, he koa moku, hekoa, a he luna i mahuka mai. Pauku 430, Penei ka olele hoohiki i oleloia maluna ae nei : O ka mea nona ka inoa i kakauia malalo ae nei, he kanaka no ■ ■■ ■■, ua noho iho nei ma hoohiki pono mai oia, a ma keia |ioohiki ana, ke olelo nei oia e kokua rnau ia i ke Kumukanawai, a me na kanawai, o ko Hawaii pae aina, a e lilo maoli ia i kanaka kupa no ka Moi -—- ke Alii. ‘ • Kukauinoaia a hoohikiia i keia la — o —, M. H. 18 ' . Imuao’u, -— : Pauku 431. £ kakauinoaia ka olelohoohiki e ka rnea i hoohikiia i kupa, a e hoohiki ia oia ma ke ano ana e manao ai he paa loa, a e kakauinoaia ka olelo hoike no ka hoohiki ana, e ke Kuhina Kalaiaina; a i ole ia, e kona kakauolelo nui paha. Pauku 432. E manaoia kela haole keia haole i kupaia pela, he kanaka Hawaii noia, e noho ana malalo o na kanawai o keia Aupuni a me kona malu; e hoomaluia no hoi ia e na kanawai o nei, aole hoi oia e noho malalo o ke Alii o kona aina hanau, oiai oia inaloko o keia Aupuni; aole hoi e hiki ia ia ke hoopii i kona Aupuni e hoomaluia a hooponopono ia hoi. Ina hoopii oia pela, maluoa ona ka hoopai ana e like me ke kanawai karaima no ke kipi. No kela haole keia haole t hookupaia pelu na pono, na pomaikai, a me ka hoomana ana, e like me ke kanaka Hawaii. Pauku 433. He mana ko ka Moi e haawi i kekahi haole ma ka aina e, a e noh» ana paha iloko o keia Aupuni, no kekahi wa» ‘ palapala hookupa, e haawi ana, no ua haole ;nei, na pono a me na pomaikai a pau o ke > kanaka maoli, me kona haalele ote i kona aupuni. Ma ia palapala, ua hooliloia ia ha^ , ole malalo o na kanawai o keia Aupuni, t ; hoolohe ai oia, i ke Alii e Uke me ka mea i > hookupa ta mamuli o ka pauku mamua. i'i Pauku 434. O k« koina oa ka hoohik'

kupa ana, no ke kukauinoa aha i ka olelo hoike, a no ka haawi ana i ka paiapala hoike, elima dala no ia. Pauku 435. Eia ka papa koina no ka Oi* hana Kalaiaina, na koina hoi i hoakaka ole 1 ma kahi e : No na Palapala Sila Nui, me na paiapala hoolimalima, a me na palapala e ae e hoolilo aua i ka aina, i kau ia ka hoailona pai, elima dala. No na Palapala Hoohui, umi dala. No na Paiapala Sila Nui i ka poe imi mea hou, umi dala. No ke kope o ka Palapala Sila Nui, palapala hoohui, a palapaia e ne, kanalima keneta 11,0 na huao]elo hookahi haneri. No na mea e ae, ke hoakaka ole ia ma kekahi kanawai, e auhauia na koina a ke Kuhina Kalaiaina e kau ai, i kela manawa keia * manawa.