Ka Hae Hawaii, Volume 4, Number 26, 28 September 1859 — Ke Kiaha Tini. [ARTICLE]

Ke Kiaha Tini.

Kali iki kekahi kanaka hele i kona halawai ana me he poe kamalii e panni ana ma ka aoao o ke alanui malalo o ka malumalu o nu laau i ulu ai malaila. Lawe o Kapakahele mailoko raai o kona mau pakeie i mau kiaha tini, a haawi aku i kela keiki keia keiki. Lalau aku lana keiki i na kiaha me ka olioli a me ke kanalua iki no hoi, no ke ano lokomaikai o ka malihini. ' “ E nana mai,” e nana mai;” wahi a kekahi keiki, “ he mau olelo inaluna o ko’u kiaha.” “ Pela no ko’u,” wahi a ka lua, “ Pela no ko’u,” wahi a ke kolu, a pe'la no iakou a pau. Hupai iluna kekahi kamalii i kona kiaha a heluhelu aku me ka leo pono i na hua olelo. “ Aloha aku kekahi i kekahi.” “ He wahi olelo mailoko mai o ke. Kauohahou,” wahi a ke keiki i oi ka nui mawaena o lakou. “ Oia no ke ano nui o ka Euanelio a Karisto” wuhi a ka malihini me ku jeo oluolu. E hoomanao oukou ia mau olelo, alaila, aole oukou e haki i ke kanawai maikai a ka Haku, “Ona mea a pau a oukou e makemake ai e hanaia mai ia oukou e kanaka, oia ka oukou e hana aku ai ia lakou.” la manawa no hele mai kekahi kanaka mahiai mahope o ka malihini, ei ana ia ia, “ Mai manao oe pela; no ka mea, a hiki aku' i ka wa e lilo ai keia mau kamalii i mau makua, alaila, e hana ino lakou kekahi i kekahi, o like me na kanaka a pau e noho nei,” Huli ae la ka malihini e nana i ka mea nona keia leo, a ike oia o kona makamaka ia o Remi, ka inoa. 1 aku oia ia ia, “ E Remi, aole paha i pau kou ano hoowahawaha kanaka, aole oae like iki kou manao ino i kanaka me kau mau hana aloha ia lakou.” Rerni—“ A pono loa paha ke’u uku no ia mau hana. Aole ka ! O ka poe a pau, a’u i hana lokomaikai aku ai ia lakou, ua kue mai lakou me ka hoino mai ia’u i ka wa e maopopo ai ia lakpu, aole pono hou e loaa’L Aole ! O ka holoholona i oi ke ano huhu me ka manao ino a me ke aloha ole, mawaena o na holoholona a pau, o kanaka no ia. Ke hoolaka nei kakou i ka bea me ka palaoa a.me ka meli. Aole nae e hiki ke hoolaka i kanaka, e nahu wale aku oia i ka lima nana e hanai ia ia iho.” Aole ekemu aku ka maiihini ia manawa; hele mua aku na kamalii i ke kauhale—a hele pu laua me Remi ma ke alaoui—E hoi ana o Remi mai kana hana ana iloko o ke kihapai a i ka hale, me koua reke a me ke kui

mauu ma kona kua—Hele pu laua a hala kekahi mau minule me ka olelo ole; alaila, ku malie o Remi e olelo ana, “ Aia malaila,” e kuhikuhi ana’ku i kona lima i kekahi mau laau e ulu ana ma ka aoao o ke kihapai, “ aia na laau i makemake ole ia, e ko’u .kini Olemana, a ke manao nei oia e okiia’i lakou a pau—Aka, aole e ae iki aku au ia ia, e hoole loa. Ua hoopiiia imua o ka lunakanawāi, e hooponopono ai i ,keia hihia mawaena o maua, a e hoole loa aku au i kona makemake, a e hoopii hou aku, a pau kp’u dala hope i ka lilo ia.” Alaila hoakaka aku o Remi i ka mooolelo a me ke ano o keia hihia mawaena o laua me Olemana. Ua maopopo ia i ka malihini, o ke kumu o keia hihia aloha ole, mānao ino, o ke kuhihewa wale noia. Penei ka mooolelo no ua hihia la—Ua no- . ho pu o Rerni me Olemana mamua me he mau hoahanau aloha la, kokua kekahi i kekahi me ka nianao oluolu. la laua no he wahi kihapai nui i mahele ole ia, makemake o Rerni e mahele pono ia ua kihapai la mawaeo laua a elua ; aole pela ka manao o Otemana, o kona manao, e waiho ia pela e like me mamua—A pela no na manao like ole o laua, ahiki i ka wa e hele aku ai oOlemana i kahi e, e hana i kahi meā ana i. manao ai e hana malaila—la wa, hele o Remi iloko o ke kihapai 0 iaua, a mahele iho oia i ua aina la, a kanu oia i lalani laau popela ma ka palena ana i manao ai he pono. I ka hoi ana o Oiemana, ike ae la oia i na laau a me ka aina i maheleia e like ole i kona makemake. Hoohalahala aku oia ia Remi no kana hana ana—Paue koke aku 6 Remi. a huhu koke laua a elua, olelo ino aku, oleio ino mai, a pau loa ko aloha. Hoopii laua imua o ka Ahahookolokolo me ka manao paakiki 'ioa, a pau ka noho oluolu ana o laūa me ko laua mau ohana. Pela ka mooolelo a Rerai i olelo aii kona hoahele. Aoleoia 1 pane aku me ka olelo kue i kooa manao, aka, olelo aku oia me ka oluoiu, i mea e boala mai iloko o ka naau o Remt i na manao oluolu, paakiki ole, a pela no kekamailio pu ana a hiki i kahi o ka punawai, a huli i ka punawai—Aia na kamalii a pau i hele mua aku ai, e inu ana i ka wai raa ko lakou mau kiaha lini. la manawa hookahi no, i kona hoi ana mai kana hana mai, hiki aku o Otemaoa ma kela aoao o ka punawai. Nana aku o laua kekahi i kekahi me ka ala iki ana iloko o ko laua mau naau o na manao aloha o ka wa mamua, aole nae olelo iki aku kekahi i kekahi —Emi i hope oRerai i mea e hiki ai ia Olemana ke inu mua ai i ka wai—I kona kulou ana e inu, haawi koke aku kekahi keiki ia ia i kooa kiaha tini t pi-

ha i ka wai, lalau aku ia o Olemana i ke kiaha a hapai iluna, ike oia i ka olelo “ Aloha aku kekahi i kekahi.” la manawa no lalau aku la ka" malihini i kahi kiaha e ae a piha i ka wai, haawi aku ia ia Remi, e olelo ana me ka leo uuku, “Aloha aku kekahi i kekahi.” Ku wale na hoahanau i kahi minule me ka inu ole, paani na keiki malalo o na laau malumalu, me ka olioli, peahi mai la ka makani oluolu—hu mai ke aloha iloko oka naau o kela me keia, alaila, hooloihi aku o Olemana i kona lima me ke kiaha, e olelo ana ia Remi, “ aloha aku kekahi i kekahi”—Lele mua o Remi a kikeke na kiaha elua a inu laua i ka wai inu aloha—Lalau aku ka malihini i ka Hma o kela a me keia, e i ana aku me ke akaaka iki, “ £ ku paa paha na laau popela, a ulu mau me ka maluhia.” “ Aole,” wahi a Remi, “e okiia ilalo lakou a pau a popo.” Pane aku o Oiemana, “ alia paha, e waiho pela lakou i mau hoailonu no keia kuikahi aloha i hanaia i keia la, a mahope paha e noho pu ko kaua mau ohana malalo iho o ka malumalu.” Aole pane aku o Remi, aka, apo ae la oia ia ke aloha nui. Aloha aku o laua i ka malihini, e oleloana, “ O kou mau kiaha lini ke kumu o keia kuikahi aloha, a nolaila, e malama o maua i wahi kiaha, i hoailona no keia hana maikai.” Pane aku ka malihini, “Ua pono ia, a i ko nlua nana ana’ku i na olelo maikai ma ke kiaha, e hoomanao olua i ke ano ino 0 ka huhu a me ke aloha ole, a o ka pomaikai o ka poe i “aioha kekahi i kekahi.” Ina e malama na kanaka apau oka honua nei, i ua kanawai- aloha nei, ina ua pau na kaua a rae ka hakaka, na hookolokolo a me na hana ino a pau, a lilo ke ao nei 1 paradaiso no kanaka e noho ai lakou malalo o ka maluhia o ke Akua, me ka oluolu a me ka pilikia.ole.”