Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 10, 6 June 1860 — HALE AHAOLELO ALII. [ARTICLE]

HALE AHAOLELO ALII.

Ka la eha, —-Mei 30, 1860, Pule o Limaikaika a pau. Ua loaa mai ka palapala o ka Poeikohoia, e hooili maiana he mau olelo hooholo i hooholnia e lakou, no ka make ana o ka mea i mahaioia J. W. E. Maikai. Ua kakauia keia mau olelo hooholo ma ka mooolelo o ka Hale. Haawi mai ke Kuhiua no ko na aina e i kona hoike makahiki, a pela hoi ka Pcresidena o ka Papahoonaauao i kana. Hoopuka mai o Mi. Gregg, i hila kanawai e hooluii ana ke Kanawai Kivila ma na pauku e pili ana i ka uku i na Pailoka; a he hila kanawai no ka hooponopono anai ka waiwai o ka poe i make. Hoopaneeia ka hana a i ka hora 12 i ka la apopo. Ka la elima, — Mei 31, 1860. Ua loaa mai ka palapala o ka. Hale o ka Poeikohoia, e hoike mai ana ka Olelo Hooholo a lakou e hnokaawale ana $6000 no na lilo o keia Ahaolelo. Heluhelu akahi a me elua, a haawiia i kekahi komile wae. Heluhelu mua ia ka bila e hooponopono ana ka uku o na pailota o na awa ku moku. Wehewehe mai o Mi. Gregg ke ano o keia bila, penei—I keia wa, na na Luna Dute e ohi ka uku o na pailola mai o na kapena moku, aka, ma ka bila, ua hoololi ae, na na pailota e ohi ko lakou. Ua hooheluia ka heluhelu elua ana. Hoopuka mai o Limaikaika i kana bila kanawai e hooponopono ana i nn inoa o kanaka. Olelo mai o Limaikaika, Eia ke ano o keia bila : I keia wa, ua huikau na inoa, no ka mea, elua, a ekolu inoa a oi aku ko ke kanaka; kekahi manawa, hea i& ma kekahi rnoa, i ae, hea hou ia i ka inoa hou;

aole hoi he inoa ohana, e like me ko na ainn e; he inoa «koa ko ka makua, ahe inpa nkoa ko kana keiki. Ma keia bila, ua olelo ia e lawe kela kanaka keia kannka i inoa paa iiona, aole hoi e hooluli hou ae kela inoa me ka ae nle o ka Aha Hookulokolo Kiekie a Kaapuni paha. Aponoia e Wale, Hopakini a me li, » ke" Hiio niii o keia bila, me ko lakou manaonae e hoololi iki. Ua wpihoia keia bila, oia ka hana oka lu apopo. Hoopaneeia. Ka la eono,— Iune l, 1860. Hapai ia ka hana i huawiia no keia la, oia ka hila kanawai no na inna, Oleh. rnai o Limaikaika, i kona ike ana be mau hemahema ma keia hila, a nolaila he pono paha e haawiia i kekahi komite wae, na lakou e hooluli ae. A i kona manao e pono • ke hookomo i pauku hou, e olelo ana, e lawe ua wahine mHre i ka inoa o ke kane. Ua'makemake o Kamehaineha, wahi ana, ka manao nui iloko o keia bila, aka, aulehiu manao he pono ke hoololi loa ko onei ano inoa mamuli oko na aina e; ika wa kahiko, ua kapaia a ua hea ia na keiki ma keia pae ama ma ka inoa o ka makua kane, penei “O Kama a Keawe,” a pela nko. Aka, i kona manao, e pono ke haawi keia hila i kekahi komile wae. Honpaapaa iwaena o Limaikaika lauaoli, a me Nahanielua; ua kiekie loa ka uku hoopai iloko oka bila. Penei ke ano oka hoopai, ina e lawe ole ke kanaka i inoa Keristiano, a i kapa ule ia kana keiki i ka inoa Keristiano, alaila e hnopai ia aole oi aku i na dalu 5; a ina i huna, a hai kolnhe kekahi i kona inoa maoli, alaila e hoopai ia aole oi aku i na dala $100, aia i ku nianao o ka Lunakanawai. I inni o Wale, ina i hannu mai ke koiki kamehai, aole pono ke olelo ke kanawai o . , kapala krla keiki ma ka inoa oka makuahi- ' ne wale no. ' Ina i makemake ka makuakane o ua keiki la e laweia nona, ae kapaia kona inoa, heaha auanei ka hewa ? Pela ka manao o li, I mai o Kamehameha, o kue auanei keia kanawai ike Kumukanawai. Enoonoopaha ke komite wae i keia mea. Hai mai oia kona mau manao no ka hoololi ana i na ilioa. Ma Beritania, na hoololi pinepine ia na inoa o ka poe i Ipaa ka wniwai ma ke ano hooili 00 keknhi ohana. Olelo mai o Hopakini, ma Beritania, aole e hoololiia ka inoa o kekahi, ke olo i ae ka Ahaolelo mamua. Ua haawiia keia bila i kekahi komiie wae, oia o Mi. Gregg, L. Kamehameha, loine II, Limaikaika, Nahaolelua. Hoopaneeia. Ka ia ehiku, —Iun« 4, 1860. Helnheluia kekahi palapala a ka poe hui k&lepa oHonolulu, e hooili ana mai i kekahi mau olelo a lakou i hooholo ai e 'hoakaka aaa i kof ( \ lakou manao ma na dute maalo, ame na dute e ae. , .■ • • . Olelo o Mi. Gregg, e pono no e waihoia ma ka papa, a e pai ia, a mahope hapai ia a e kamailio ia. Olelo mai o Wale, ina ma ka ahaolelo o Bcritania ka hoopuka ia ana i ka palapala o ia . ano, aiaila, e hoole ia, no ka mea, aoīe onaano hoopii, aka, he ano hai wale no i ka manao, aA be mea i kupono ole i ka mahaloia o keia Hale aka, aole oia i manao ua hoowahawahaia keia < Hale eua poe kalepa la, aka, na haua paha la- | kou ma ke ano kuhihewa. \ Ma ke noi o Kamehameha, ua waihoiakeia | mea a i kekahi la akn. 5 Heluhelu elua ia ke kanawai no ka oku ana 1na pailola, npopo heluhelu ekolu la. . y Heluhelu akahi ia ka bHa kanawai no ka hoopouopooo ana i ka wahnio kapooi make* 1 Hoopaneeia. . • ■ /'w/i,'