Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 15, 11 July 1860 — Ka holo ana o Hokuao i ko Nuuhiva Pae Aina.— Helu 5. [ARTICLE]

Ka holo ana o Hokuao i ko Nuuhiva Pae Aina.— Helu 5.

Puamua, Hiv ao.a, Apenla .21, 18(50, He hana pono keia ma Puamau, Malu nn Moku ke ku maanei. He kahawai nui hoi keia, ua 564 kanaka maanei, Nui loa na laau. U'liuli a nani hoi, kc nana’ku, aole nae he nui ka wai. Oia kahi hemahema. Ua hele iuka loa au mo Kauwealoha a rne Tiraoteo e nana i ka aina a me na knuhale. K kau liilii ana na kaiihale a i uka loa, e like me Waikiki, a i uka o Manoa. Ua ike makou i na hale kapu a rne kahi o ka hula. Ua ike i na’lii a me na kanaka he nui. Ua ike hoi i kekahi mau kii pohaku nunui i kalaiia a kukulu ia ina kuhi hula kahiko. Ua ana au i kekaKi kii. Ekolu iwilei kona kiekie, eha kapuai kona manoanoa a ua hohonu hoi kona kumu ilalo i ka |epo. Ua kalaiia kona poo a nui loa. Ua kalaiia hoi ka ihu, ka waha, na maka, oa pepeiao, na lima, na wawae, na manamana a me na lala a pau. Aole paha e hiki i na kanaka hookahi haneri e hapai a e halihali i ua kii nei. Nui no kii naha a muku hoi ma kela wahi a ua pau i ka haaleleia. E pau ana e like rae ka olelo a lehova, “ E anai loa ia na kii.” Ua nana makou i ke kula a Kekela. Ua 36 haumana, oha mea ike pono t ka heluhelu palapala. He mau kanaka e imi ana i ka pono ma Puamou. O Torao, a me loaepa. Ua oluolu ko laua noho ana me ka pule nui a me ka makemako i ka olelo a ke Akua. He kamaaina maoli o Tomo, a he kanaka no Peru o Iosepa. Liuliu loa ana ma Hivaoa, i? ua like loa me ke kamaaina. He mau knnaka Hawaii kekahi e noho ana ma Puamau, a ma Omoa, ma Tahuata, ma Hanaleluua a ma Hanaiapo. Pela hoi ma Heleari. Ua Sabati ma Puamau. Elua halawai aua me na kanaka a hookabi halawai me na haole. Ua hele hou mai nu haumana i na halawai, a ua komo pono iloko o ka hale pule. Hele mai hoi ka poe pegann, a poe hihiu lakou, a ua ku mawaho o ka hale, e nana ana ma ka puka komo a ma na puka makani, aole nae i komo. Ua kapu ia lakou. Kamailio Ukou, a ua holoholo hoi mamuli o ko lakou makemake, aole noho malie, aolemakemake e hoolohe i ka a Iehova, Ino loa na waha o na kane a me ko lakou ili hoi i ke kakau a eleele loa. He mea ole'ka.la o ka Haku ia lakou, kipu lakou, lawaia hoi a me na hana a pau. Elua kumu Pope ma Puainau. Ua noho pu laua maloko o ka pa me na haumana, ua 11 paha kane a 14 wahine, iloko o kela pa, XJa lohe au ua holo pu na kumu Palani me na haumana e lawaia i ka la Sabati. Hanaui, Apbrii.a 23. Poakahi, ua holo mai au i Hanahi maluna o ka waapa o ka moku. Eono paha mile ka loa mai Puamau a Hanahi, ua mahao ke Kapena aole pono loa ke ku ka moku ma keia wahi no ka haiki o ke awo, a no ka puhi.pono mai o ka makani. Nolaila ua lawe ia mai ka ukana a Rev. James Bieknele maluna o na waa pa. Holo mai au mo ka mahalo i na pali nui a kiekie loa, aole pali like ma Hawaii. Ua like iki paha me ka pali o Nuuanu, a ua oi uae ka weliweli o keia mau pali. He kahawai uuku o Hanahi, kanaiwa hale no kanaka, a 10 haumana, aole woiwai oui o keia kahawal. Ooka ka wa» a he hapa loa ka ai. Aka he mau kahawai kanaka e kokoke ana ma ka hikina a me kc komohana, o Hanapaaoa o Moluua a me Nahoe na inoa o keia man kahawai, 570 paha kanaka ma kela mau kkhuwai ekolu. Aole nae makemake nui la-

kou ika olelo ake Akua. Ua piha lua i ke kuko ino ame ka hoomaloka. Un paapu i pouli. Hookahi houhannu ma Hanahi, o Kanūla Kauhalele, kona inou, Uu launn olioli mai ia a ua piha i ka hauoli, kumailio nui au me ia. I inai kela. “Ua nui kona makeinake i ke Akua, ua maikai ia. Ua ino ka Diabolo, ua pee (bcna) ua pio, aole o'u makomake in ia.” He alii o Daniela n<> keia kahawai u ua liaawi i aina ia Bicknell e hoho ai. Ua haawi aloha mai o Daniela i kona kookoo alii ia’u a ua lawe inai uu a Hete<>ni a poina malailn, miiiamina hui au. A mamuli paha e loaa hou inai. . Ua moe makou ina Manahi, a ua hoi hou mai na waapa o ka moku i ka po elua nie ke koena Eikinele ukana. A pau ia iuka, holo hou mokou ia Hokuao me ka manao e holo koke i Hanaiapa, kahi o ka ahaolelo o inakou. Aka no ka ino o ka makani a me ke kai aole holo ka moku a ao ae, . A i ka poakahi, o ka la 25 no ia holo kaknhiaka makou me Kekela, me Iosepa a me Tomo i Hanaiapa. O Paulo Kapohaku hoi a me kana wahine, ua hele mauka inai laun ma ka Mauna, mai Heleani mni, oia hoi ma ka aoao hema o Hivaoa, a ua ee pu me makou ma Puamau. Ua hanlele iki o Kauwealoha ia niakou, ma Hanahi a ua hoi i Hanaleluua mn ka waapa m« ka manao e halawai hou i Hanaiapa. A ua holo hoi o Bikinele i kona waapa. . Ua holo o Hokuao a ua ku ma Hanaiapa, ika aina awakea. Holo koke mai o Kauwealoha me J, Kaiwi, a me Bikei»ele a ua akoakoakoa loa mai na Misionnri, Ua hauoli pu makou no ka pau mai ma kahi hookahi. Elua nae i hoi, o ka wahine a Kekela a me ka wahine aJ : W. Kaiwi. {Aole i pau.) T. Koana.