Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 48, 27 February 1861 — He moolelo no ka lulia ana o ka olelo a ke ‘Akua ma ua pae Aina o ka moana PaklAka.—Helu i. [ARTICLE]

He moolelo no ka laha ana o ka olelo a ke Akua ma na pae Aina o ka moana Pakifika.—Helu 2.

Ao ka koomaka ana o_ na hatui o ua Misio~ nari ma Tahili. Hooikaika nui na rnisionari e ioaaialakou ka olelo maoli o ia aina. O ka poe hoi o lakou i loaa i.na hana lima, hana no lakou ma ia niau oihana. Hana no lakou ma ka lakou hale oihana amaia kui-hao, i na mea hana no na’lii. Kapili hoi lakou i kekahi moku uuku, ewalu paha (ona ka nui. No ka nui o ka olioli o ka Moi i ka hana ana o ka haole hana amala, ua apo aku oia ia ia, me kona mau lima, a maka paele, i ke kui L hao ana, a honi aku ka Moi ia ia, Aka i ku lua o ka makahiki, huhu ke keiki a ka Moi, Oloo kona inoa, i na misionari, no ko lakou kue ana i kona manao, e kuai me kekahi moku, i mau pu nana Nolāila, ua pepehi kekahi o kona mau kanaka, i kekahi o na uiisionari, i ko lakou holo ana ina ka waa, me ka manao e pae ma kela kapa o kekahi muliwai, a mui make na misionari malnko o ka wai. I keia hana kolohe ana, : makau iho la na mieinnan a hoi aku he umikumamakahi o lakou, i Kikane (Sydney.) No keia hana kolohe ann i na misionari, ua. pepehi o Pomaro oia ka Moi, i na kanaka elua i hoino i na misionari, a make laua. No keia hana ana a ka Moi, kaun rnai na makamuka a na kanaka elua.i pepehi ia, me ka'Moi; aka i ke kaua una ua pio lakou; umikumamaha o lakou i make, a ua kanaha paha na hule i puhi ia i ke ahi. ' ' JVb ke 'kipi ana o Oloo laua me Haāmane• mane . Hui o Otoo me Haamnnemane, a kipi laua, me ka manao e hoopau i ka noho alii ana o Pomare. Kaua laua, a lilo ia'laua ka mokupuni o Matavai, aka ua pepehi maiu ia o Haamanemane, ina ke kauoha a Poma- : re, a ua malu huu ka aina, a hoi hou na misionari i ko lakou wāhi i noho ai. Kahalepule mua: I ka makahiki J800 kukulu na misiohari i ko lakou hale-pule • mua, No ka naāupo o Pomare, hoouna rpai oia i ka hale pule he ia, me ka manao e kau ia maloko o ka hale pule, i mohai no lesu Kristo. Haule elua o na misionari iloko o ka hei wa. Pepehi ia kekahi o laua e na kanaka a . make, a kekahi ua haoiele a holo aku i na aina e. Hoomaka mai ke kolohe o na kai haka, aihue lakou i na waiwai o oa mieio- , naii. Aole o lakou makemake i ke ao ia ma«. 1 keiā manawa, ua loaa i na miaionan ka makaukau ma ka olek) maoli, a uā hiki no e ao aku i na kanaka; ka makemake ole inni o iia kanaka ka hewa. Pae hou mai na Misionari. I ka 1801 pae hou mai nn inieionan ewulu, mai Pelekane mai. I ka lua o ka mukahiki kaapuni lakou i ka mokupuni o Tabiti, a hai olelo ma kela kulanakauhale keia kulanakauhale; aka, hooloho ole mai na kānaka. Halihali mai na kanaka i ka lakou mau ilio, a me na moa kane, a imua o na misionari e hoohakaka ai. - • I keia maoawa ua pepehi pinepine ia na kanaka, a mohai ia i na Akua kii nui. I ke kolu o na makahiki ua pilikia Joa nā misionari, no ke kaua ana o na kanaka. Eia ke kumu o ke kaua ana. Ua lawe o Oloo i ke akua kii nui o Oro mai kona wahi ao. Make o Pomare i ka 1803, a uoho alii kona keiki o Otoo, a ua kapa ia oia o Pomare no. ’ Hoomaka mua ia ke Paipalapala ana y ka 1805. I keia makahiki hoi, ioaa mai i na misionari, i na palapala mai Beritania mai, o ka lima keia o na makahiki o ka noho ana me ka palapala ole, akahi no ā loaa. Hoomaka ka Moi i ke ao heluhelu paiapaia. Hoko o ka M. H. 1807, kakau oia me kona lima iho, he palapala i ka poe hui hoouna misionari o Ladana, e hai ana i kona aloha i« lakou no ka hoouna i na misionari i kona aioa. I ka makahiki mahope mai ua kipi mii, a nui ke kaua ana, nui ka poe.i make, holo ka Moi i Eimeo. Ua hoohiolo ia ka hale o na misionari, a pau lakou i ka holo i Kikane, koe wale no o Mr. Nott, i holo a noho pu me ka Mpi, a me Mr. Hajnard; ua holo oia a noho ma Huahine. I ka M. H. 1811, ma ke kono ana*kuo ka Moi, ua hoi ao kekahi mau misionari a noho pu lakou me JMr. Nott, ma ka Mokupuni o Eimeo, aka; i ka lua o ka makahiki, make ekolu o na wahine o oa MiaionāH. JVb ka huli ana o ka Moi o Pomare i ka po~ no. I keia manawa ua hoomaka ka Moi i ka noonoo npa ka pono. Ua ike oia i ka naaupo o ka hoomana kii ana. I kekahi wa, ua kauoha oia e kāloa ia kekahi honu, a ua ai oia i ka io honu. Mahao na kanaka a