Ka Hae Hawaii, Volume 5, Number 49, 6 March 1861 — KE KAHU LI NUIANAMAFARANI. Me ka Moo[Illegible] ne Napoleoua Bouepate. Helu 28. [ARTICLE]

KE KAHU LI NUIA NAMAFARANI. Me ka Moo[Illegible] ne Napoleoua Bouepate. Helu 28.

Kona nōho ana ma San Helena a make. H.e 'aina kela iloko o krf poai wela hema o ka Moana Atclunila, e like ana kona ea me ko Hawaii nei pae aina. , He mau pali kiekie kupono no ma kahakai a puni ka moku. Aohe awa komo uo nu moku. he wahi ku hoi o na moku mawaho ma kaiii lulu. a he mau nwa pae waapa. He aina kiekie i moku i na awaawa, a maluna he mau papu Ualii e mahiai ai a e hanai holoholona. Iloukahi kulanakuuhale mahuahua ma ke awa ku moku, a he mau hale Uakaikahi ma kuuaiiiu." No Beritania ka aina, a he poe Bentania na kamaaina a me na kalepa. noho hoi ilaila na kunaka no Aferika a nie Inia iiiui, i poe kauwa na na haole. He aina kula ka nui, a he hapa na wahi e pono ke inahiia. . I ka pae ana b Bonapale rna iā wahi, aohe hale i makaukau nona e noho ai. Ua lawe ia’ku hoi na laau ine ua papa hale mai Berit#nia aku, a ua hoouna ia na kamana e hopmakaukau ai i halo nona ma Laauloloa, mawaenakonu. o ka aina, a e mamao una i ko kahakaL I na maluma e hoopaapaa ana lakou i kauhaie noua, noho no o Napoleona me kekahi kainauina mawiiho o ke kulanakauhale i ke awawa o Briers. Ua noho ano pio no ia, i hoonoho puni ia i na kon Beritania a puni kona pa hale e kiai ia i ka po a me ke ao, i loaa ole ia ia na kokua hoomahuka ia ia. A paa kona kauhale ma Laauloloa, aluila hele uku o Bonapute nie na ohua a pau ilaila e noho ai Hoolilo ke aupuni o Beritania i £00,000 no ka makahiki hookahi, i dala haiiai ia iu a me na kanakaona. Aka, aolo lakou i haawi ia ia i ka inoa moi. Kopa uku |q lakou ia ia, o Generula Bonapate; pela e hoole ana i konn inoa moi. He.mea ukniki nui loa keia i ka manno « Napoleona, a i na ohua Farani me ia. Kue loa lukou i na Beritania, aole i kuiknhi iki i na inakahiki a pau o kona noho ana ma San Helena. Ka mea nui ana i hoohulahala ai, a naukiaki loa iho la, ke kiai ikaika ia e na koa Beritania. Ma na alanui a pau o ka nina, a ma na awa pae waa a pau, uu kukuluia na koa e kiai i kona hele ana a me kona hoi ana. Ina aole ia i puka mai iwaho o kona hale i kekahi la, alaila, ua kauohaia kekahi luna koa e ike maka aku ia ia e noho ana iloko, i maopopo ai aia no iu iloko. Hoole loa ae la o Napoleona i ke komo ana mai o kekahi luna koa e ike maka ia ia, a malaila ka pilikia. Kiai aku la ua luna la mawaho o na puka aniani a ma ka pa, malia poha e ike auanei kela ia in. Pomaikai no ia ke ike aku, no ke ano pee o Napoleona, i mea e hoopau ai ja kiai ana, Aka, ua ikaika ke knuoha a ke alli o Beritania e ike ia ia i na ia a pau, i maopopo ai kona mahuka ole ana. Ua holo puni mau na manuwa elua i ka aina, e pale akii i na moku malihini a pau i holo mai a kokoke, p lawe malu aku kekahi ia ia. Ua tilo kekahi mau liora o ke!a la keia la o kona noho ana, i ke kakau i kana moooielo. a e hooakaka iho i ke kiiinu o kanu inau hana nui He nui ka palapala aha o kona kakauolelo, he mau apana mooolelo nae e huapono ana ia ia iho i nā mea i hoahewaia’i oia e na enemi ona. He holo Iio hoi kekahi mea nui ia ia i keia la i kelā la me kekahi poe luna ona, a me ka luna koa kiai. Aohe ona makemake ia luna koa e holo pu me io, a no ka hiki ole i ke kiaaina ke hookaawale ae i kona luna- kiai i kona wa i holo lio ai, ua noho wale o Bonapate i na la he nui, a ohun;u iho la i ka huokaumahaiH. I ka hele ana aku o ke kiaaina e kamaiiio hoakaku i ke ano o kana hana, mamuli o !<e kauohaia mai e kona alii, nuku huhu mai la o Bonapate ia ia me na olelo hoino. I k« pau aoa o ka makahiki 1817, e nawnliwali ana ia i ka mai ma kona opu. Aolo i manan nui ia keia mai ana, no kona hoike ole mai i oa kahuna i ke ano o keia mai ana. Huna no oia i ka nui o kona mni, no ka makau i ka inu i ka laou lopaau. i ke kauoha a kona kahuna, he hoiolio pinepine ka mea e pono ai oia, hoole mai kela, aole e holo, no ka mea, aole makomake i luna kiai e holo pu. A noho no ia ma ka hale e ohumu ana, e make i«* i ka hookauinahaia mai e na Beritania. A hiki i ka makahiki 1821, aole i ike ia ke ano o koua mai, no kona hai ole mai, a no ko ae ole mai e hana na kahuna ia ia. Ina I ike pono ia e na luna kiai ia ia, ina ua hooloolu in ka ikoika 0 feo lakou kini ana ia ia. No kona hooieana i ka laou a na kahona I haawi nona e ai. aolei loaa ka ponoma ka (apaau ia I ka malama o 3Bfl%eruaTi,

1821, nui hou ae la kona mui, o ua paa ia i ke keena moe, He pinepine kona luai, ahe eha n.ui ma kn opu. Makemake ko kiaaina, e hele hou nu kahuna e ike ia ia; aka, aole ona makemake o hele mai lakou. I mai na luna ohua o Bonapate, ua makau Ukou i kona maka huhu ke komo Inkou i kona koenā moe. I ke kolu o Mei 1821, uh inaopnpo he inai make keia. Ika hnra 2oin la kau iho la kona kuhuna pulei ke Kakarema Ukione maluna ona, a kuuohu mni o Napoleona no ke kanu nna i kono kino. Hoohiki mai la hoi ia e make ana kela ma ka manaoio Kalolika. “ Maloko o. ia ekaleaia ua hanau wau, wahi nnu, u maloko olaila, e make auuiiei.” I ka la 4 o Meii; pa mai la ka mukani ino ikaika malunn o ka aina, a hophina iho la i na laau he iiui loa- e ku ana rna Laa.uloloa. Aole oae i ike mui o Napoleona, e ikiiki ana ia i kona mai make. Pela no oia a hiki ika la 5. Ua hala, kooa ike mai, a e hele ana kona manno iloko o ka hoouka kaua nui, ma ke ppo n kona inau puali koa. la wa a pau e puhi ikaika nna ka mnkaai māwaho.me ka liā. A hiki ika hora aono oke ahialii, lele aku la kuna oa, a ua pau ke pio ana o Napoleona. Elima makahiki a me ka hapa 0 kona noho pio ana mnlailu. la la ae, haele nui mai na kahuna e wehe i kona opu e ike ai ike ano o kona inai. Ua loqa ia lakou he puka maloko o kona opu a puni, a e pipili ana ka opu nie ke ake paa. Malokoo kekalii awawa k'okoke me Laauloloa, ua eliia ka lua nuna, ma kahi ana i koho ui ma ka malumalu o knhi laau wilpu Ua hoolewaia kona kupapau e na koa Beritania. Ua hahai kona inuu ohua mahope ona, a mnhope iho na haole a pau o ka aina 1 heie huakai. 1 kona hahao ia ana ika lua ua hookaniia na pu aloha 225. A pau in, ua poiia ka lua i ka pohaku palahalnha. Ke okiia o Napoleona Bonepate, nana i kaua i na hoouka ana he huneri. 0 ke kiekie o Uona kino, he 5 kapuai me na iniha 6. 1 kona wa opio, he wiwi ia, me ka ikaika ole o ke kino. Ua hiki me ke hoomaoawanui i na hana a ine ka luhi nui. Hololio no ia me ka makau ole, a noho paa maluna oku noho lio. Ua ai aua inu pakiko. I kona holo kaua ana, he wuhi lanlnu ai me kahi hue waina ka i kauia ma ke kiwi o kona noho lio. Oia iho lā kona mea ola i na la ame na po. Aohe loihi o kona hiamoe ana ika po. Elua paha hora, ekolo, eha paha i kekalii wn. Ao|e ia i pnni ina hana lealea, ina na hana kona manao nui i ka po a me ko ao. 1 Uona wa opio, ua like i« me na kannkn e ao o knna aina, ua hoomaioka i ke Akua 0 ka oihana Keristianb ana i ike ai. oia ka ekuleala pope, a kapa iho la kela ia mea, he manao kanaka ia. He mea inaikai ia i kona manao, no ke kokua ana i na alii ma kb lakou hoomaiu aina aoa. Nolaila kona hoala hou ana i ka ekaleaia ma Farani i kona wa 1 hoomalu ai i ke aupuni. Aka, aole iā i malama ika pope. Kaua aku no ia a hoopio ia ia,’a lawepio ia ia ma Farani, n hookui iho lu i kona aina a pau me konn aupuni ma Ilalia, a hiki i ka wa i hoopioia’i o Farani e na alii o Eumpa. No ia mea, ua, hookiin oia e ka pope mai Ua ekaleaia aku. Akn i kona wa e noho ana ma San Helenu, noi aku )a ia i ka pope i Kahunapule e holo ilaila, e hoohaumnna hou ia ia. Ua hoounaia ilaila na kahuna elua. I kana kamailio ana me laua, ulu kona manaoio i ke Akua, a ua hoihoi ia iloko o ka ekaleaia Roma. Heluhelu nui ia i ka Baibala me ka haalele i kona hoomaloka, n ma keknhi mau rnca, ua like kona manao me ko na hoole pope. Ma ka ka Palapala Hemoleie kona manaoio, wahi ana. He maka maikai loa kona, a he oluoiu loa i kana kamailio ana. He inea oluolu loa kona aka. L'a alohn nui ia oia ena koa ona a pau, a ua inalama maikai kela ia laknu. Pela hoi na ohua ona, a ine na luna a pau malalo ona, ua aloha nui lakou a pau io Napoleona. He nui ko lakou uwe ana i kona make A hiki iko lakou wa make, he mau ko lakou hai ana mai i ke aloha pau ole ia ia. He knoe aloha ia na kana inau wahine a elua. Aole ia i haalele in loaepine no kona aloha ’ole ia i«, aka, no ka loaa ole o ka hooilina me ia He hana kue maoli ia ike Kanawai o Kristo, aka, aole ia he Kristiano ia manawa. I kona koho ana ina ohuaona, koho no ia ma na mea noho pono, a hana pololei. Aole ia i lawe i mou wahine haia, e like me ka nui o na’lii ma Europa, ua pili me kana wahine mare, a lilo ole kona manao mamuli o na wahine e ae.

O kona nmkemake nui e lilo i inakua o ka ohana Moi ponoi nana. Ua make nne kuna keiki ponoi i ka wa opio, u ua polio ia manao. O Lui Napoleona, ka Emperea e hoomulu ana inu Farani i kein \vh ke keiki a k<>na kaikaina, a ka inoopuna u kanu wahine a loaepine.