Ka Hae Hawaii, Volume 6, Number 3, 17 April 1861 — He wahi Moolelo.-Helu 1. [ARTICLE]

He wahi Moolelo.-Helu 1.

0 Pakaa, he kanaka kauwa ia na Keawenuiaumi, he’ lii pookela ia no Hawaii. Nui l«a ka punahele o Pakaa i kona hnku, mamua o na me» e ae, nolaila, haawi ae la kona haku ia ia e hooponopono i na aina a pau, ame kona aialo pu no hoi. la ia no hoi kn malama o ka ke alii ai, ka ia, ke kapa, ka malo, ka paa kahili, ka lawe kakele, ka awa, ka apu, ke kanoa, ka mauu, na hinale ola i hooholoia iloko o kekahi wahi waa uuku i piha i ke kai i pupu no ka'awa o ke alii ke inu.

Nui loa iho la ka makemake o ke alii ia Pakaa. No kona malama pono i kana meu mea a pau, ua haawi hou kona haku ia ia i kekahi mau ahupuaa iloko o na moku eonn; ua lilo oia he konohiki nui no ia mau aina. Lilo ae la no hoi o Pakaa he hookele nui no na waa o ke alii, ke manao ke alii e holo i kana wahi t makemake ai; aia a lohe o Pakaa, nana e nana ka ia malie, nana e hai ka la ino, ia ia ka hope o ka waa ke holo me kana hoe nui i kapaia o Lupakahoe. Nolai|a, lilo loa ae la o Pakaa he kanaka hanoha-

no, i ka nana uku a kekahi poe. Na Pakaa no hoi ka ipu makahi i kapa ia o Laamaomao. He ipu maoli no ia, ua ulana ia nae owaho a paa ika ieie. Ka mea i kapaia ai kela ipu o Laamaomao, oia ka inoa o ko Pakaa makuahine, a make ia, ua hahao 0 Pakaa i kona mau iwi iloko o ua ipu nei, me kona kapa aku i ka inoa o ia ipu o Laamaomao, mamuli o ka inoa o k«na makuahine. 1 ko Laamnomao wa e ola ana, ua kaulana oia no ka hoolohe o na makani; a ia ia ko kahea aku i na inoa, a i kona make ana, ua hooili oia i ka mana kahea makaoi i kana keiki. Ē ka poe mee heluhelu, e pau no keia mooolelo i na helu emio o ka Hao, nolnila, ke hoopokole nei au a inahopo aku; aka, e hai e nae au ia oukou i kekahi inau makani i kahea ia e Kuapakaa oia hoi ka Pakaa keiki ana i moe ai me kekahi uiii wahme o Molokai, a ua ao aku o Pakaa ia ia i na hana a pau ana i imi ai no Keawenuiaumi; a ua ike mua no hoi kakou ma ka Hoku Loa, i ua ninkani o Hawaii, nolaila, ke hai aku nei au i ko Kauai mau mukani a me Niihau, na inoa ame ko lakou mau wahi. Penei. A-la i ka naua mai e oe ka mak&ni a Laamaomao, O ke kiu o ko ahe o Koolau wahine o Kauai ka’u iwaihoaku, Ke u-ulo la i ke kini i ka pae Mauna, He ao hoailona makani puaa, He inakani hon<» ia no Kapaa, Aia ka makani la i Kauai, He moae ko Lehua, He mikioi ko Kawaihoa, Ho naulu ko Niihau, He koolau ko Kaulakahi, He lawakua ko na p ili, He lanikuuwa ko Kalalau, . Helauae ko Honopu, He aikoo ko Nualole, He makani kiehu kai ko Milolu, He puuknpelo ko Mana, He moeahua ko Kekaha, He waipao ko Waimea, He kapaahoa ko Kahana, He mnkaupili ko Peapea, Hc aoao ko Hanapepe, He unulau ko Wahiawa, He kiuanu ko Kalaheo, He ae hoi ko Lawai, He malnnai ko Kolo'a, 1 He kniamanini ko Weliweli, ' Ho makahuena ko ka Paa, He onehali ko Maneneno, He koomakani ko Mahaulepu; He paupua ko Kipu, H« alaoli ko Hulaia, He waikai ko Kalapaki, , He ka-ao ko Hanamaulu, Ue waipua-a-ala ka makani kulai halo no Konolea, He waiopua ko Wailua, Hc waiolohia ko Nahanahanai, He inuwai ko Waipouli. He hoolua makani ko Makaiwn. He kehau ko Kapaa, He malamalamaiki ko Kealia, He makani hulilua ko Hanaikawaa. He amu ko Anahula, He kololio ko Moloaa, He kiukainui ko Koolau, lele mawaho. He maheu ko Kalihiwni, He nan ko Kalihikai, He luha ko Hanalei, He waiamnu ko WaiolL He puunahele ko Waipa, Be haukoloa ko Luaahai. He lupua ko Wainiha, He pahelehala ko Naue, He limahuli ko Haena, O ka wai kuouhoe i ka pali, O ka welelau o kela makani. 0 ka weleiau o kris makani, Puili puahiohio, lele ae la aia i kat, Pae ae la aia iuka-e pae ke ino, 1 nehinei ka la malie, E holo ia mai ioa ua pae, Oia na makaoi o Kauai, • ua keiki la j

kuhea ai, a o ka inoa io no ia a hiki i keia wn i ko laila pue keiki papa, ua iike pu no. Nolaila, nm ka helu elua o keia moolelo, e hoomaka ia ke kaao i ka honwahawaha ana o Keawenuiaumi i kana kauwa. Nh S. K Kuapuu.