Ka Hae Hawaii, Volume 6, Number 4, 24 April 1861 — Untitled [ARTICLE]

O ka naauap, ke kumu ka waiwai, O loko o ka huaolelo naauao ua komo na ano o na huaolelo ekolu, ka ike, ka noonoo a me kc akamai. A ma ia ano he kumu wniwai no ia. Ua ike kakoU i ka honua nei, ua piha ia i na inea e lilo ia ai i waiwai; aole nae, he waiwai ka mauna, ka ululaau, ka lepo, ke kai, ka muliwai; aia a hana ia e ka mea naauao, alaila, he waiwai no. Pela no ka naou o kanaka, i kona ano hihiu maloko o ka pouli, aole waiwai; aia a loaa ka ike a me ka akainai, alaila he waiwai ia. Ua manao kekahi poe, o ka haau wale no e aoia’i; aole pela ko’u manao. O na maka kekahi, a o na maoamana lima no hoi kekaki. Ua aoia na keiki kula e ke Kumu ao i na meu o na palapala, a lilo lakou i poe ike, aole nae akamai lakou i kela hana keia hana; aia a ao ia na maka a me na manamana lima, alaila hiki ia lakou ke hana i ka laau, ka pohuku, ka wai, ka one, a me ka ea, a me na mea e ae a lilo lakou i waiwai. I ka wa kuhiko, waiho ae la ka aina momona o Amenkahui i ka nahelehele waiwai ole, no ka mea, he poe naaupo ngi Inikini i noho ai ma ia aina; aka, i keia, wa ua lilo ia aina i waiwai nui; no ka mea, ua hoonoho ia ua aina la, e ka poe naauao, a he haneri, haneri miliona na dala i ioaa ia lakou no ka lakou hana ana i ka lepo me ka ike a me ka akatnai a me ka noonoo. Nolaila.ua maopopo ia kakou, he elua kumu nui o ka waiwai, oia no, ka aina a me ka naauao. Ua pili keia mau manao i na kanaka a pau, a ua pili no hoi lakou i na Aupuni o ka honua nei. E nana kakou i na Aupuni o Beritania laua me Kina—He aina nui loa o Kina a he paumi ka nui 6 kona poe kanaka maluna o ko Bertunia, aka, he pahanen ka waiwai a me ka mana o Beritania. No ke aha la? no ka oi loa aku o ka naaua» o ko Beritania mamua o ko Kina. Pela no mawaena o kanaka. ua ike kakou i hookahi kanaka naaupo, akamai oie, he kanaka lawelawe no ia, a o kona uku hana, oia oo kona ai, a me kona mau lole pelapela. A o kekahi kanaka naauao, he kamana paha, ua uku ia be elua a ekolu dala paha no ka -)a hookahi. No ke aha la ? No kona ike a me kc akamai. Mahuahua ka waiwai o ke Aupuni i ka naauao o ka Lehulehu—ua maopopo ia kakou ke kumu o ka ilihune o keia Aupuni liilii o ka moana, oia hoi ka naaupo o ka Lehulehu No ka mea, aole he nele o ke Aupuni i ka aina ole. He aina no, he ululaau no, he kai no, he muliwai no; aole nae he waiwai nui keia mau mea, no ka ike ole o ka lehulehu —ua ike kakou i kekahi ahupuaa o Hilo i waiho walo ia i ka nahelehele mamua, a i keia wa ua mahiiu e ka poe ike a akamai, a be mau kaueani dala ka loaa i ka makahiki. Pola no ma na Apaoa e ae o ke Aupuni. ‘O wai aoei keia poe akamai, e hoolilo ana i •aa aioa nahelehele i mau aina waiwai maoli? be mau kanaka Hawaii anei ? Aole paha. He poe malihini mai na aina naauao mai. Kakaikahi na kanaka maoli i naauao a akamai i ka hana. Ua naauao kekahi poe, a ua akamai iki i ka haoa, e like me ka poe mahi hoKa -ma Maui a me Kau, a me kekahi poe kapili moku, a me kekahi poe kamana, a me kekahi poe mahi kope—a rae kekahi poe imi waiwai e ae, me ka bana mau, a ua mahaloia iakou. Ina pela ke ano o ka lehulehu a pau. alaila, he waiwai nui keia pae aina. Ua manao ia e kekahi, o ka waiwai o ka

hana ana o na kanaka maoli a puu o ko Hawai nei pae aina, i ka mahele like ana, aole ia he oi aku i na kenela 10 i ka la hookahi. No ka mea, o ka nui o na kanaka, na kane a me na wahine, aole lakou i hana, a hana iki kekalii poe, a he hapa uuku ka poe hana mau a loaa ka uku kupono— Ina ua mahuahua ka ike a me ke akamui o na kanaka, a hiki ia lakou a pau e hana i ka hana i kupono no ke dala hookahi i kela la, i keia la ma ka averika, oia ka mahele like ia; alaila, he waiwai maoli ka aina. He kanahiku kauaani da(a no ka la, ua like in me ka iwakalua kumamakahi milinna dala no ka makahiki hookahi! Heaha ka mea e keakea’i i keia pomaikai nui o ka aina? Eia hoi, o ka naaupo, ka ike oie, ka noonoo, ole ka akami ole ma na hana e waiwai ai. Nolaila, ke hooikaika mau nei ka Luna Hooponopono i ka hoolaha ana i ka naauao a me ka ike mawaena o ka lehulehu, a ua pono no i ka poe naauao a pau, ke kokua mai i keia hana maikai. . Hoohalahala nae kekahi poe no ka piha ole o ka Hae i na mea ano lealea wale, aole lakou i makemake i na mea ike a me na meu e naauao ai—o na mea lealea wale no. He naaupo ia. Akaaka ae la ka mea naaupo no kona naaupo ana, pela no ka poe puni iealea. aole waiwai lakou. Oka naauao, he kumu ia o ka waiwai.