Ka Hae Hawaii, Volume 6, Number 7, 15 May 1861 — Ke Alii a me ke Kamaaina! [ARTICLE]

Ke Alii a me ke Kamaaina!

O kekahi kamauina i makemake nui i ka mahiai ana, ia ia no kekahi kihapai akea i kanuia ma ke ano maikai a me ka mikioi hoi, a iloko o keia kihapai ua hoouluia ka akaakai, ke kakipi, ka uaia, ka papapa, a me kekahi mnumea ulu e ae, a me na piia kekalii, a ua hookano loa ua kamaaina nei rio ka maikai loa o knna aina i uhiia i na mea uliuli e ulu koii mai una. Aka, un hoopilikiaia mai na mea kupu e kekahi holoholona kol<>he, nana i komo mai ma ka po a ai i na mea kanu ona ; a nolaila, hoopii ae la oia i kekahi alii i noho ma kahi kokoke e wehe ai i kona hemahema. Olelo aku la oia i ua alii nei, i aku la, “ Q keia holnholona apiki, ua komo mau mai oia, i ka wa moiehulehu o ke ahiahi a ma na kakahiaka nui hoi o na la a pau, e ai ai i kona aina maloko o kuu kihapai, aole no oia i manao iki i na upiki i waihoia e pahele ai ia ia, hookae maoli aku no oia i ua mau mea nei, aole hoi oia i makau i na pohaku a me na laau a’u i nou aku ai iaia. Iko’u manao iho, he wahi holoholona kilo io no ia.” , Pane mai la ua alii nei, i mai la, “ He kilo anei ! E nolu mai la paha ōe. Eia nae ka’ii ia oe, ina he uhane ino maoli no ko kela holoholona, na kuu ilio, o Mu, e hopu ia ia. Ke olelo aku nei au ia oe e wehe koke ia no ia pilikia ou, nolaila, e hoo,malie aku oe i kou manao, aole e kanalua, e kuu kanaka, e hoonee koke ia aku keia kee o kou aina.” Ninau hou aku ke kamaaina, “ Ahea ?” “ I ka la apopo,” wahi a ke alii, “ E ko io ana kou makemake, a e noho maluhia no oe.” ' Olelo ke kamaaina, “ I hana oe e like me au i hai mai nei la, e mahalo maoli no au ia oe. Ia la ae, haele nui mai la ke alii laua pu me kana poe kauwa he lehulehu, e hooko ai i kana mea i hoohiki ai e hana. “ Ka ! e paina kakou,” wahia ua alii nei, “No ka mea, uaua ole kou mau moa, a aiai loa hoi kau ai, ono paha ka puu ke moni iho.” Pane aku ke kamaaina, i aku la, V Nau no paha ia mau mea a pau, i manao he ppno.”O ka paina iho la no ia o lakou a pau, u ke alii, ka poe kauwa, na ilio a me nia lio, me ka hoonuu o ka ai a maona loa. Hoounauna ua alii nei i kona poe e kii i kela mea keia mea, me he mea la nona ponoi no ka hale a me na mea a pau oloko. Nua iho la oia i na mea a pau o ke kamaaina, rne ka akaaka ia ia no kona naaupo. A pau ka paina ana, hoomakaukau iho la oia a me kona lehulehu e hahai i ka holoholona kolohe. Me ka walaau a me ka wawa loa ka hoomakaukau ana. A pau.ia, hoomaka ae la ka hahai ana, io a ia nei iloko o ke kihapai ka hele ana, a ua pau koke na mea kanu i ka hehiia, ua pepe loa na mea a pau, a poino maoli no ka mea nona na mea ulu. la lakou e imi ana, ua pee no ua holoholona la malalo o kekahi kakipi nui. A liuliu iki, ike aku la kekahi o lakou ia ia, a o ka holo aku no ia o ua holoholona la, a pakele ae la oia ma kekahi puka i hanaia ma ka pa i-hiki aku ai na lio ma kula.-- Ua-nui wale ka poho a me ka luhi hewa o ke kamaaina i keia hana a ke alii, a ua uuku kona poino i ka holoholona koiohe. Uuku wale na mea kanu i ai ia e ka holoholona, a ua hoopau okoa ia ke kihapai okoa ma kona hoopii ana aku i ke alii e wehe i kona pilikia. Olelo pili.— Ē aho no ia kakou ke hoomaaawanui i na pilikia uuku i ko ka hoopii koke ana, a malaila paha e loaa ai ka pilikia nui a kakou i manao e ole ai mamua. Ua piii hoi ke ano o keia kaao i ka poe i iini niii e hoopii pinepine i na Lunakanawai e wehu i

kekahi pilikia uno olo. ■ H« mea uuku paha ka hihia i hoopiiia, he mea paha e hiki ai ke puehu aku e like ine ka puehu ana o ka uahi e ka makani, ke ole o ka manao puni hakaka ; aka. no ka makeinake loa e hele imua o ka Lunakanawai, aole i hoolohe i ka aoao ana mai o na makamaka i manao e uwao mai ni a e hooponopono i ka hih : a. A kmnn lakou iloko o'ka hoo[»aapaa, aole no he hiki ke haalole a muhuahua ae la ka lilo no na loio a me na koina o na Allaliookolokolo. O na Lunakanawai, na loio. na makai, u me na hoike, ua like lakou me ua alii la ame kona poe kau-wa—-ua hoppaii loa lakou i ka mea a lakou i hoopiiia’i e hoopakele.