Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 2, 7 June 1917 — HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO [ARTICLE]

HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO

Unuhi ia a alana ia noka pomaikai 0 ka i>ie heluhelu o ka Hoku. "O ka make anei keia"? " Ā he mahoe laua? O ka make ke kookolua? A hoa iiele o na wahine? EUKEEHIKU MOKUNA 111 KE OLA 0 KA UHANE **Ae, wahi a ka Aikopika me ka helehelena olino. Ke hele aku nei oe e hul me ke alii aU i manao ai maluna o ke aupuni o ke ao nei. Owau hoLo he)e ako nei hoi wau e haīawai puAme ka HOOLA NUI o Uhane o ke^onei." Ia manawa i hooFi ihir ai n» Kanaka Aiknpika nei i kana mau olelo, a ia manawa pu no hoi i ōlinō kupaiaaha ae ai kona oiau heieheiena, a me he ala e ike aku ana oia i ka mea ana e hilinai paulele ana. NoKo hamau iho la oia no kekahi inanawa. E. hoao aku wau e ke Keiki a Hura, wahi a ua Aikupika Naauao nei. E wehewehe aku waū i kekahi mau mea t ai mawehe ia ae na pohihi no ia mea a kaua e kamailio nei. No ke aupuni uhane a kana e kamailio nei, ke manao 10 oei no wau e hoea mai ana no ka manawa e r.ee ae ai oia, a hoho pono iho iiuna o ka uhanē e na kanaka o ke ao nei, ahe aupun hoi i oi loa aku mamoa o ke alohilohi o ke alo alii o na Kaisafā. O ke aupuni o ke ao nei, āe hoomalu ana malena o na kino o kanaka, he aupuni no ia e amuemue ia ana kona kulana, o ke aupuni pookela a'u e hilinpi oei. no keia aiii hanau hou, he aupuui ia maluna o na mea apaU o ke ao nei. Aole no paha e hiki ia'u e hoike maoli aku ia oe i ke kumu i hoea mai ai ka Uhane pookela o ke kanaka. Mea paha ua haiihali pu mai no na Makua makamua o ke kanaka mai loko mai o ke Kihap&i a laua i hoonoho mua ia ai. E hoomanao no nae kaua, aole loa he raea i ana e hoole ka oiaio o ke ola uhane ana iloko o ke kanaka. Aole no nae i nele kekahi poe* o ke ao nei e hoole ana i ke ki»iana o ka uhane iloko o ke kiuo o ke kanaka, aole nie «o ka oiaio oia manao ana' pela, aka. mamuli no ia o ke ano poaeao ko lakou mau manao, ai hoopaluluhi ia e ka haiki o ka aoonoo i na me& mau loa o ka uhane. Mamuli nae o ka lokomaikai o ke Akua mau loa, ua hoouna mai no oia ma na manawa like ole i kekahi mau hoike e ao mai ana i keia oiaio auo nui, ae lU«> ai hoi ia mau hoike like ole i eoea e kauo ia aku ai ka manao o ke kanaka iluna o ka "Oiaio maa loa o k« ola uhane." Nokeaha la hoi kakou e manaoio; nei he uhane no iloko o kela me keia kanaka? E nana a hoomaopOpo e ke Keiki a Hura. He ola poho maoli no ke ola o kekahi mea iioko o ke ao liei. O ke ola kino waie iho no kana hilinai, ai ka pan ana no o kona ola kim> ana, alaiia, malaila iho la no la ke ka* naka. 6 kekahi pabā ia Tna *maoao poho ioa iloko o ka umauma o ke kanaka, E pau no kona inanaolana i ka wa e waiho iho ai ke kino iloko o ka lua kupapau. Poino ma--011 kakou iioko o keia ola anaE hoomanao no uae kaua e ke Keiki a Hura, aole loa e hīki ke uhuki ia keia manao iloko o puu-

wai oke kanaka. Aia aku no he maa mea maikai loa uona mahope iho o ka waiho o ke kino iloko o 'ka make. Maluna o ia hilinai i kukulu ia ai na hoomanao ana o na Lehui like ole o ka houna nei.

0 uft mpi pookela o ko uuakou lahui kanaea» ola 6oi na AUi kaulana loa o Aikupika, ua kukolu iho lakou iloko o ke ao iiei i keliāhi irau iiuoiaio loa oko lakou maneo hilinai ike "ola uhane.'' Ua kaU' ia ko lakou mau lua kupapau mai loko mai o na pobakū paa, ai kela tne keia la o ko lakou o)a ana.ua hele mau aku no lakou e makaikaf i ko lafcou wahi e hoomaha pokole ai o ke kino. Ua kalai, pu ia na kii hoomanao no lakou, a he mau mea nae hoi o i haku wale ia e ka Iman&o o ke kanaka, aka, e hooI naanao no nae kaua, a ia no iloko i oia mau mae i hana ia e ka lima o ke kanaka, aia no ka leo kukala pookela o ka manoolana e ke nla uhane, a me he ala e pae mai ana ia leo auo kukala. "E hoea mai e ka make, ua makaukau wau h hulawai pu nie oe. Eia kahi o.kuu kiuo» a!sa, o kuu uhane nae iua hiki o!e ia oe e hopu pio roa: iaia. Ke ku nei no ia enau hoike maopopo loa o ka hilinai pookela oia poe kahiko o ka aina no keia" inea pili i ke Ola Uhane." ...: 'No kekahi manawa ua noho ha«. mau iho la ua Aikupika naauao nei, a eana aku !a kona mau maka i i ku waoakua neoneo. Ua noho j hamau pu iho la .no hoi ka ludaio opio, a ua hoopiha ia iTo hoi kona manao me na manao like ole, ai lioala ia mai hoi e na olelo like ole a kona hoaloha Aikupika. Mahobe

0 ka haU ana o kekahi manawa, ua huli hoa iuai la ua Aikupika nei a kainailio hou uiai la i keia mau olelo. *'Heaha ka raanao o ke ola uaahope aku o ka nu*ke? Hs mea wale no anei ia i li4ku wale ia iho e ka manao o k§ kapaka. E like anei oia me ka powehiwehi o ka malamalama o ka mahina i kekahi manawa. He moolelo wale no nnei 1 kahakaha ia iluna o na papa pohaku, ai kalai ia aku hoi e ka iima make wale o ke kanaka? * Pela anei? ' A waiho iho la ke kino o kela mau mo'i, a ua iaioa ia hoi ko lakou mau kino, ae hiki ai hoi e malama ia no na makahiki loihi Heaha ia hoi ka manao oia ialoa ana i ke kino o ua mau rao'i nei o ko makou aina? E hoike aku wau ia oe e ke keiki a Hura A ia no he manaolana no ka malama ana i kela ruau kino o na mo'i o makou, ao ke kiai ana no i ka hale o ka uhaae make ole. He aneanp paha e elua tausani makahiki ae nei ka waiho a na o keia mau kino i ialoa ia, a ke kiai īa uei uo ko iakou mau kino i m&ke aahiko, ao ke kumu uo oia kiai ana, no ka manao no he "hale ia o ka uhane uaake ule." E hiki onei ia kaua ke hoole aku ia **o!a uha«e n aua o ke kaeaka? 0 ka hooie ana i keia m«naolana uo kaola ohane, he hoino ana no la i ke Akua nana i hana mai ke, kaaaka. K keiki a Hura, e kuiou haahaa aku kaua iiuua o na hoolaia pookela ana a ke Akua no k« pom&ikai o na ulmoe o kaua poe keiki ileJ{o q ke ola honua anaKe maalo ae nei ke oU kino aua, ae maalo mau aku ana no ke ola ana , ma kela me koia hanauaa. Ē huo-1 uiaoao nat kaua, eia no huiiln' |q ua mea apau, ke hoolala mai r.ei! uo i ka ineu o'oaa ai ka malaina-! lama i nā uhane o kana poe keikii iloko o.ke'au nel. E kanalua a nei I ka.ua i ko hoolala ana? 0' ki). makanao ka Uhaue i kela uk 1 : k«ia kauaka i koua wa e hanau «»ai < ai, he makana no ia e kanaiua ole| i«k 6jĒ|l ua hoomakaukau nonae ka' i m*i ka Ūhane, v mea nana e ao mal i na ka-| jnaka i ke Ola Mau loa. Ke^

ike aku nei wau i ka hooko ia ōia hōokumn mua o ke Akua uana i hāna ke kanaka. E waiho ae nae hoi kaua i ke knmailio ana i na mea pili ma ko ke Akna aoao, te hr oneē ao hoi i ka kaua kamailio ana n)a ka aoao o ke kanaka, nenoonoo hoi i ka pomaikai nui o ke 'kanaka no keia mea pili i ka Uhane. Ma ka r mua a kaua e noonoo ai', ke kaili ' aku nei keia manaolana Uhaae i £a makau ia o ka njake, ae J ilo ai hoi ka mea i kapa ia o * 4 make M ,i puka wehe, mai ri'o ke alaheie oke Ola hou. E eanu ia ana no oia iloko o ka iepu, aka, e ulu ae aua no oia e li.ke me ka laau i kaiiu ia oia kahi lepo leomuna, oia hoi kona aaoano, a ulu hou mM la no he ola hou eoai ka anoano i kanu ia aku. E noonoo iho eke keiki a Hura, eia wau he kitu> nawaliwali, E nana mai ika helehelena ihele a aliialu, aka., o keia kiuo i hoowahawaha ia e ke ao nei, a ia a hoi aku oia iloko o kona wahi mau, ae kanu ia hoi wau ma ka palaho, ae puka aku aua wau rnu i keia aoao he kir,o ano hou. He hauoli keia a hiki ole e panai ia.me ko; ke ao nei hauoli. Ke hoomaopopo ae i ke komo aku i ka Hale Alii kuu>ay loa o ke Akoa naua i hoomakaukau i ka Uhaue e hoohui pu ia uie ke kino uawali»vftU, E ke Keiki a Hura„ he hauoii pookeia ]oa iieiu e ioaa ana i ke kanaka. Ao ka mea oi ioa uy nae, eia ae ka mea nana e hoomaiam&lama loa u.ai keia ola hoi ka'u e kapa nei, <4 Ke Alii oka Uhane'' He hiki pono oJe i ka olelo ke kamailio aku no seia hauoli popkela i ioaa ike kanaka. Ua lawa ole no hoi oa huaoielp p ke kanaka e kamaiiio aku ia oe no ia uiea. 0 ka liio ana uae i ola Uiiane, aole he uoonoo hou ae no ka inea o ka kino kaoaka. Aole hoi he iepo e manao aeai, ehoihou akui ka iepo. He maemae iea, ai hoaahu ia e ke Akua nana i ka Uhane oie ka nani mau ioa. He oia ia e oia hauoii ia. Eke K«iki a Hura, aole loa w&u ,e +>ot>paapaĀ Wale aku me oe no ke kulan» o ko'u ola nhane ana. Ai bea iā wau e noho aku ai, a heaha ia 'ke ano oia wahi a'u e ola a&u ai. A heaha ta ka mea e aku ai ia ola ana, ai ole kamailio akto ! palia i na eheu nani e hoōpili ia ' oaai i ke Kino Uhane. He mea na«4 ka hilinai paulele loa ana i ke Akna, a Waiho aku ia oe iho iloko o kana mau hooponopon ana, 0 ka 'mea no ift nana i hana na mea apan. Nana no i hooaahu i na Lilia, ai pena aku hoi i na waihooluu like | naaluna ona rope. Naoā no i hoohanau aaai i na kniu-kehau oka po, ai liaku aku na mele a na kahawai e mele naui nei Ina ua hiki iaia ke heonani i keia mau oo»ft make waie iho no, aole anei hoi kaua e hiki ke hilinai nui aku i "Ke Kumu o ko kakou Uhane.'Ua ike no wau ua nloha oi ae oia ia'u, ano ko'u pqno no i hoonani ai oia i keia mau mea uani honua. Aoie anei hoi e kupono ia'u e hilinai aku i Kuu Makua nana e hoonani i kuu Uhane make oie. I ka pau ana o keia mau oielo a ka Aikupika, u» ano hoomaha iho ia oia, a ua hoomaopopo aku ia no aae o Beoi Hura t ua oiino maoli | kona heiehelena, ai ksna hapai aoa ] ae i ke kiaha e inu i ka w&i aiui o; ka punawai ua kau pu ibo ia iiuna o na mea e hooiohe | ana i kana mm pieio pookela ke auo eehia pu, , Ke hoomāopopo ioa n«i oo o Beni Hura i keia uaau oieio pookela a ka Aifeup;ka, a he iao no e hawanawana ana i koua hy mm kela a k» Aikupika Naauao e hiii ole ai e kanalua ia, ai kam'ailio ia mai boi inai loko mai o ka mok e kona puu wa! : (Aolei i»«.)