Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 5, 28 June 1917 — HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO [ARTICLE]

HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO

Unuhi ia a alana ia no ka pomaikai o ka poe heluheln o ka Hoku.

"O ka make ar.ei keia"? A he mau mahoe laua? O ka make anei ke kookolua? A hoa hele o na wahine? BUKE EHĪKU MOKUNA IV. KIAI ANA O BENIHŪRA * MEIRASA

"O aole ! O kri enenii l»e ntiea iā e ru>bo īuia kft manao kue. Ao ka inanau kua iluko c kekahi, he oia'i aai no ia imlona o ke ola kanaka ana» aka, aole e ae ana o lalea» (He akua Aikupika) e hookokoke mai ia ano mai iloko o ko'u ola ana, eiai, ua honi ia kuu puuwai i kuu wa i hanau ia mai 9 "Ma ko'a hoomaopopo aku, aole loa i like kau mau olelo uie kou «m--kuakane, aole an«l i like pu kon manaoio hoomana iye kona?'' īilp lio paha wau ma ia hilinai,'' alaila, noke se la ua u'i Aikupika nei i ka akaaka haaloulou no kekahi manawa, alaila, huli hou mai la oia a hooholo loa aku īa i kana i kamaiiio muā mai ai. ''Mai Jilo io no waKi ma ia hilikai o kuu makuakane» 1 na la hoi wau i ike e like me kana i ik6 ai. A euea pāha 0 like aku no hoi ko'u hilinai houmana e like me kona, ke hoea aku wau i na !a-luahine o ko'u ola ana. jKe manao hei no wau no ka poe elemakule no ke ano hilinai hoomana, aka, no ka poe opio hoi, a ia pnha ko lakou hilinai ma na enele fea:ulana, a ma na ake ākatnai. ai hoeueu ia hoi iā mau ike noiau a na kiaha waina o ka lealea. 0 ke Akua a ko'u makukaue e hilinai nei, he Akua weliweli maoli no ia i ko'u ooanao. Ua hiki oie ke loaa oia ia'u m& na kihapai haooli o Dapane, a ua iohe ole no hoi wao i kona kauiailio ia ma na kihapai kaulana o Eoma- E keiki nae a Hura, he manao ka hoi kekahi o'u e hoike aku ia oe. ae olnolu anei hoi oe e hooiohe iki mai ia'u no ia mauao? "He manao kou! Owai anei hoi ka mea hiki ke pale aku i ka lohe ana i kou oianao." Alaiia, e kamailio aku wau me kou hoe.lohe maikai mai ia manao o'u. wahi a ka u'i Aikupika me ke ano hooinahie luna. £ hoike mai ia mauuo ou, a mai hopohopo oe no kn hoolohe ele ia aku eia manao. He manao inaalahi wale no, a o ua manao nei ■ o'u la, oia ho keia. Ke makemake fcei wau e kokua ia oe ma na ano apau i hiki ia'u. I ka lohe ana o Beni Hura i keia mai; olelo a ka Aikupika, ua hehe ae la kaua aka, oiai, ua manao iho la no oia he mau olelo ano heomakeaka keia a ka u'i Aikupika. la manawa pu no nae ua kamailio aku oia ma ke ano hoomahie pu nu hoi"01 K ka Aikupika u'i, a ua kokoke no hoi wau e kapa aku la ia oe *'ka Aikupika aloha," aole aoiēi hoi. ke noho nei kela mau pohaku J poo kanaka nui ma kou aiua, a he mau pohaku hoi i hilinai ia e kou iahui kanaka- Ina psha he hiki ia'u e hUiuai e like me kou poe, 1 na paha ua ninau aku wau ia lakou no ka manao o keia mau oielo ano e au. Ma ke ano hea la oe i lo&nao aiekokua tnai ia'u. Aole anei hoi hs e-'mawehe Iki &« I j»le o ko'u pohihi no keir mau ole- (

lo nu, a ma fce ano hf a la oe i manao ai e haeiyi uaai i kokua ana la'u. He mea pohihi maoli no keia au i kam&ilio mai hei." I ka lohe aria no 0 ua u'i Aikupika ner i keia man olelo a Beni H.ura t ua kaili koke »ku ia oia i kona linia t mai ka paa ana a Beni Hura, a ia manawa i huli aku ai ka u'i Aikupika a kamailio aku i;t i ke Kamelo Keokeo e ku koke wai ana iua kahi a iaua e kamailio ana- ! "0! E ka mea mauia, ao ke pooke)k hoi o ka ohana i koe mai a ; loba. I kekahi m&uawa ua oKupe j no oe ma kou alahele, ao ke kumu oi» okope ou, ia o ke ano apuupuu o ke aiahele, a hui pu no hoi me ke kaumaha pu o ka ukana au e auamo āna.* Eia nae i kou wa i okupekupe ai, ua ike no oe i ka lima e b»awi aloha aku ana i ke kokua ia oe, a ua hoolohe mai no oe i ka leo oiuoiu i panai ia uku ia oe. Ina no mai ka wahine aku ia lima kukua e hoomaopopo iiua. no oe ia mea. No ia ike oU i ka hana aloha uku iu oe, he mea kuponu iio ia'u e haawi aku i ka honi hoano ia oe e ka holohoioaa a na alii haaheo ai. Me ia mau ole-1 lo a ua Aikupiku nei. ua nee io aku la ,no uia a honi ;o aku la no i ke Kameio Keokeo, a ia manawa pu no. hoi i kamailio pu akis ai ua u'i Aikupika nei i keia . mau olelo. "0; kou uaauao e ka holoholona a na aHi e haaheo ai, aoie loa i ioaa iloko ou ke ano hilinai ole i kou kahu pouv)i.'' . .... . .-. ' • X keia manawa o Beui Hura i iohe ai i keia ma»i olelo a ka u'i Aikupika, ua kamailio aku la oia me ka leo malie- "'O ka manao o kela -aau olelo, aole uo i nele i ke ku e kahi i ia e ka Aikupika. E hoike aku no nae wau ia me ka huna ole iho, aole ioa e hiki ia'u e iioike aku ia oe i kekahi mea. oiai, .» ia wau malalo o ka hoohiki hanoliaao, ahe hanakohu ole ia'u ki kumakaia wale aku i.k&'u.i hoohi.ki hanohano aku ai, ao ko'u noho hamau ana, e kuhihewa ia mai ana no ia he hiiinai oie aku i ka hoaioh^.. E nae e kuhihewa ia uiai maioua o ke kumakaia anaka hiiiuai i hooka u ia mai melu e o' u." "Pela io anei e ke keikia IJura» u ua nalo ia anei ua uaea huua nei au?" I ka iohe ana o ka Aikupika i seia uaau olelo a Beni Hura. ua hdo akaaka ae ia oia no kekahi mau 4iainute f alaiia, huii iwai ia oia a mmailio mai la me ka aluoiu. "Nokeaha no la hoi na kane e hooie nei i ka oi aku o na wahiue i iiahi manawa, ma ka oi aku o ko iakou makaukau i ka ina i na ooea huna. 0 kou mau ueiehelena maialo no ia o ka'u mau aakilo ana i keia la holookoa. la'u i kiei aku ai i kou noonoo, ua hoomaopopo aku ia uo wau i keia uaea, a ja he mea nui a kou mahao e haawe nei. Ua hoae no oe e huua ae mai ka ike ana aku o ko'u makuakane, aka, aole nae e nalo i na maka oi o ka wahine. E ke keiki a Hura«, a ia mauawa pu no hoi i nee aku ai ua u'i Aikupika nei a kokoke ioa i> &ni Hura, ae pa ana hoi koua mau hanu aea papalina o ka lukaio opio, a ia ma. uaua i kauiailio aku ai oia me ka oklo maiie ioa.'* E ke keiki a Huia, *ole anei hoi oe e hele ana e hui me ka uaea i kapa ia. "Ke aiii o ka poe ludaio, aoie anei o ka mea oiaio ma keia huakai a'u?" I ka wa uo i iohe ai o , Beai Hura i keia mau oiei'> a ka Aikupika, ua hoohikiieie īa kona mmm aoj keia mau oielo a ka Aikapika. A| uo ka paue oie aku o Beui Hura i j keia uiuau a ka u'i Aikupika, unj kamailio hou mai ].a no ua Aikupi-. ka nei. j M He ali» io oo paha oia no ka poe: I«daio, ai n» pHm meko! HeroA| ano, aka i kou euanao no! oi pook|la aku oia mamua | o Herode ka Nui. Oia anei ka oiaiol ( o ke keiki a 1

Aole rio i pane mai t» Benī ilura no keia nlnaa a oa Aikupika nei, aka, ua T>ali- ae la kona. mau maka a nuaa akn la i na Hoku o ka lewa Ihuī, a no kekahi ■/manawa. .kona naha aria ia mau men, aiaila, hn'li mai la ,kona nann ana i na maka o ka wahine oplo ■■ A'ikopika e nana iiku ana iaia aia nmnawa i hui ae ni na maka o laua. a ua kukoiie loa ka hanq.ana oka wahine Air knpika i n8 papalina o Beni llura. "Mai keia kakahiaku mai a hoea wale i keia, manawa a k.iua e kamailio nei, ua piha pu kak;>u i na hihio, ae oluoiu anei oe e hoolohe mai i ka'u hihio. Hehea hoi keia? E mau ,oo anei kou noho ekemu o]e ana u»ai?" . Mamuii o\eia kamaili® ole mai o Beni Hura, ua paie *ku la ua Aikupika nei i kona lima, » hn]j ae k e hele aku mai kehi a laua e ku aoa. la manawa i paa aku ai 0 Beni Hura i ka lium o ka Aiku. kupika, a kamailio aku la i keia mau oieio. , M«i hoi oe i keia loanawa. e oluolu oe e hoike mai i kau hihio 1 manao ai e hoike mai. I ka lohe a'na o kn Ui Aikupika i keia mau olelo a Beni Hura, «a huli h<m mai la oia i hope, a'* h('lf hou 'mai la a ku kofeoke loa ia Beni Hura, a lalau inai la i ko, I Beni Hura lima, a ia manawa no hoi o Beni Hura i apo mai ni i »ja IJM Aiknpika nei, a puMi mf.i la iai.a i kona umau'ma. Ia ma;»avva ( pu no hoi i kamailio iho-ai o Ber,i I Hura me ka leo malie loa. "E ho- j ike mai eka Aikupika i kau liihio, ae. e ka Aikupika aloha, e kamai!ī(» mai me kā~hopohopo ole. Aole no pahn e hiki i kekahi mea ke Tioōlei k"au koi eRe kaula wanine 0 Tiaibita, a he hiki ole nu puha ia iMoae ka mea haawi kanawai ke hoole i ken noi. Eia wau iiuua o !;ou al(»i ae ahonni mai hoi ma ka hoike ana maī i kau hihio aoo nui. Ke noi haahaa aku neī ia oe." Ma keia mau olelo >1 Beiu Hura 1 ua Aikupika hoowalewale nei, ua leha na maka o ua Aikopika uei i iiana luahi. a kamailio a«> la ka leo malie, a aie ue leo ala no na akua wahine e pahele ana i ke kanaka opio noopoo ole. 3 "O ka'u hihio, ai ole o ke akaku paha e hoike aku wuu i3 oe. be iaua pookela e hoea mai ana. Ae, āe kaua iauakila ma ka aina, a .ma ka moana kai akea hoi. E halawai ana na puali koa ikaika o na aoao. eliia, a rae ala ona puali koa ikaika 0' Kaisara me Ppmape e hoea hou s mai ana, ai ole ia o ua puaii koa ikaika no hoi o Otavia s.me Anetonia, ua ala mai e paut ma ke kahua kaua o ka hauohano. E pii ana ka eiiu lepo o keia kaua ana, ae uhi ia ana ka honua holookoa, ae uhi ia ae ana a nalo aku 0 Eoma haaheo. E huli hou ana ka lanakila i ka Hikiua t a mai loku aaai o ka uwahi lepo o ke kahna kaua, e hoea mai ana no koa kai ooahao» ae lilo lakou i mau j puali koa nana ie haawi aku na Kalaupu ina $lii lauukila. I a r u e ike ana ikeia akaku kamahao, ua uinau iho la way ia'u iho i keia ainau. No keaha la lioi e hoouee koke ole ia aku «i*keia akaku kumahao, ae hoihoi ia ae ai ke AUI : Hausu hou o kona nohoalii hou, ai ' uiolia ia hoi me na koko wiwoole 0 na Keiki o koua iahui ponoi- Pehea ia loihi a j hoonee koke ia aku kelu kuiiklla |e hoikeike ia mai uei ua akujkut" : „ 1 { 1 ka wa i lohe ai o Beai Hura i | keia mau olelo a ka U'i Aikupika, j ua, hookuu aku la oia ike apo ana ■ i ka Aikupika, a ku kaawaie mai la oia me ka piha haohao. uiai, o ka I uaiu •nui uo ia i l|>aa kia iloko g j {kona naau i kela la holookoa, a po- \ jhea \h hoi keia A|kup>b\ i munao; j likeai me kona luauao, | ! (Aole i |>au.) , H