Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 13, 23 August 1917 — OWAI LA KA MANAOINO? OWAI LA HOI KA HOOPUNIPUNI? [ARTICLE]

OWAI LA KA MANAOINO? OWAI LA HOI KA HOOPUNIPUNI?

He mfia maalahi wale mo Ice kap« aha mea "he mea umna-o-ino," ai ole he ?, mea hoopupipup.i,' 1 ai ole he "mea i piha mc ka ohane o ke diaboio," aka, o ka hooiaio ana w inea, n ia (imlaila'k;. ii!ea i makemake ia eka poe e heiuhelu ana ia mau "olelo kulana liaahaa liohe wale." He mea 110 e ike mau ia nei i keia mau la ma ka "nupepa Ke Ola o Hawaii," e nukoki inau aua kana oaau olelo, a mea ay no "ka o ke Kuliunapule," a e lawe ana i ko lakou inau kalai oleīo ana, aole ma ke ano akea o ua manao, aka, .ma ka lawe.make ano pi!ikino wale na kalai nleīo āna. I keia poka ana mai nei o kekahi noau olelo, ai kaniaia maiipo ma ke ano ¥abnakorna, ae hoike ana hoi he mau olelo i hele ia sku e kamailio e kekahi mea okoa, ae kapa ana ua mea nei i ko makou manaoino, oia hoi k-t Lum«booponopono o ka Hoku o Hawaii. (Aole nae lakou e pa»ie ana' ma ke ano Lūnahooppnopoho, aka, e wili ma-u anā no i ke Kahunapule Hoopunipum.) He mea maalahi loa 110 ke kapa ana i kekahi i ka "npanaoino,'' ai olē ia i ka "hoopunipuni paha," aka, oke kumu hooiaio ka mea i makenaake ia, a mamnli hoi o kela mau olelo a "Ke Kanaka Opio Hemolelo" i hele ae ia e kamaiiio

no makou, ae hoole ana no kona "maaaoino ole,'' ae apoili ana hoi ike ano 1 'hoopunipunP■' iluna o makuu, aiaiia, he o.iea pouo paha e haokae ia aky ioauao ka poe heiuheiu na aoao eiua, a na ka iehuiehu lioi e heiuhelu m.ai ana e hoomaoI opo mai, owai ia ka "mea nanaoiuo," a owai la hoi ke, k.upouo e kapa ia aku he "lioopuuipiuii.''' inakenjat{e

ai ua "Mea Manaoino oie nei," e' kaiii i ka hooponppon'ō ana o k? j Nupepa Hoku mai feo oiakou mau i liOia āku, Ua hele aku la oia i kekihi mee "paa mahele'' o ka Ilui "Ka Iloku o Ilawaii,'' a.koi ikaika e kuai mai i kona mau mahele iaia a ua haawi aku !a i ke kumukuai i papaluā iho i ka waiwai o ka Mafi"ie o keia Hui, ;io ka nianao no h >i ma ia hana ana. "E ku ka makaia" iluna o ka Lnnahoaponopono o ka Hoku nana i hookeie hoomanawanui keia nupepa no keia mau makahiki ioihi, a oiai no hoi, he mau haneri dala karta i hookomo ai iioko o keia Hui Paip»lapaia Hoku, f»o ka ninau e ulu mai no in ! hana a keia mea e kapa nei" aole |o')a manāoino, He bana anei ia ana i hoao ai no kona manaoino oie? I na no ka manao tnaikaj Kona hana ana i kela hana, alaila, heaha hoi kona mea i he'e oie ai e J kuai iike i na Maheleo ka pne uulu 0 rta Mahel 1 iloko o keia Hu'? | 2. I keia kau koho hakoko balota iho nei, aole ioa ka "Mea aua e kapa nei he manaoino iaia," 1 haioieio kue aku iaia ,ma na anaiua hooikaika baiota, a aole no hoi i kue aku iaia ma na kaia tnu o. ka Hoku o Hawaii, aka, ua waiho maiie aku no iaia imua o ka poe koho balota, anf ko lakou hiiinai no paha jaia e haawi mai i ko iakou koho ana iaia ma ke kuiana ana e hoio ana. Me ia hana ole ia aku no o keia "Mea Manaoino ole,'' aka, heaha hoi kana i haioleio hoino wale ai i ka Makuakane o ka Lunahouponopono u ka Hoku, ao ka mea hoi i e moe nei i ka lepo u Koula no fctie;ine kauaha naakahiki, a he mea hoi e jhiki oie ana e pale uona Iho. He hana auo ...hauohan,» anei ua makou ka ohinhiu aku i na heeoaqema piiikino o kona uiau Makua e tuoe nei i ka inoe kau a uioe hfoiio. 0 ka hana no u» o ka "hehe wāie,'' a ke k iena nei ka ! "Mea Hohe waie." no ho makou! hoopii ole ka iaia makeannLaj hila, ae loaa ai paha nua ka nk-a e j 4< hoouweuwe hou aku ai imua o ka| liehuk*hu n uo Lona "hoopii inaoino ia," e waiho aku aua noj i makou UL, man hana imua o ka | | Uhaiie a tu< ke au j j no o ka manawa e Ht>ohuft mai I ka 1 hūa oia ano lulnhua ana a ka **Mea I

»1 i>\. V.;e." '• i» i ae ,j i..»kuu o t ;ku iiī .> k«!.t I in iu o!e!o ana no ta tnea i "make ,iiuLu o-.ua iiiua uo: aneane kaaaha i uiakhhiki," nole anei īa' man oleīo -jsno "Hohe wale o ke kanuka | kulana haahaa»" i hookahua *ia | raa!una o k:\ Manaeiino? ! 8. K« hōole nei <>ia i koua unu|hi ele ka i keia mau olelo j"i manao ia he mea hoopilikia i ka Lunahooponof>ono o ka Hoku, a haawi uku ~Tā T"ReKaTn Loio o Hilo nei, a oia Loio no hoi kai hoea ae i ke Keena o ka Maka'inui, a hoike imua oka Maka'inui me la huna* huna ole iho, "*Ja ua Kanaka Opio Manaoino ole uei i unuhi kela mau olelo o ka nnpepa "Ka Hoku o HMwaii" o ka la eki>l:u o Mei i hala." ■ ■ Owai la ka mea manaoiiio ole o kaua? Ua hoao anei wau e hana I akts i kekahi mea e hoopoino aku i ikana hana e hana nei? O keia kanaka no e hoole nei i kona manao- ] ino ole i ka Lunahooponopono o ka ' Hoku o Hawaii, kai olelo maolii u<u no Ia John Akau, nāna io no i p.nuhi kela mau 01-elo a ha&wi aku J ika Loio, a ua manao no oia iho.la no ka unuhi pololei ana o kbla mau olelo, aka, i ka lioi ana iiiai o ka Maka'inui, a hui kela poe uia kona Keena., a waiho ia tnai la I ! ka"Manao unuhi" o kela itamu o IKa Iloku o Ilawaii imua o ka |Maka'inui, ai kona heluhelu ana i | kela manao, a maaiuli o ka tjjanao ike hohoou o fca Maka'iuini i ka manao o ka "olelo Hawaii." ua ■hoo'.e ae oia i ka manao :> ka "Mea Lnuhi olelo oiua," ao ka ninau a ka m6a heluheiu ana i keia e ninau iho ai. "O kela hana ana a ua "Mea Manaoino ole nei" i hana

ai, » na no hoi i kamailio pewioiaku ai imua o John Akau," ua Hnuhi io no oia a haawi a«u i ka Loio," ua hana anei oia i kela hana no k;i manao maikai, ni ole no l:a Tianao. *no paha, ai hnao atiei oia >101 e k« kana inakaia iluna o ka qfiea aiia i "Makawelawela !oa ai?" Kinul )ia r»'ai Mai hanohano loa 1. > kt-ia h.ui'i *'uuuhi oIfe!o" a ua mea ■ Manaoino ole nei, i na ia i hopn ia ka Lunahooponopono oka Hoku, oiai, ua makankau ba wahine a ka Lunahooponopono o ka Hoku e hele a hoo. ia imua oka Mana Aupuni Federala, aole ha kana kane i kakau kela itamu, aka, nana i kakau ia mau itamu, aole nae me ka "manuoino'* akā, me ka manao kokua i ka hana ia kana kane, a oiai hoi ke kane j ka hana o ka lehulehu ma Hono. liilu. Ina paha i loaa keia pio wahine aua f *Mea Manaoino '«le'' nei, } na la ua hanohano nui oia, e like n° hoi me ka hanohane o kela "Maa Olelo hohe wale i ka m«a e moe aiai la ika Ilina Kupapau o Koala. KA HOOPUNIPUNI 0 kekahi keia o na mea e hooili mau ia nei i ka Uinahuoponopono 0 ka Hoku 6 Hawaii, a aole uae oia kona ano Lunahoopooopono, aka, mn Jkona ano Kahunapule ka, "»i.oi loa aka ai paha ke koikoi oka hoahewa ana- He mea maalahi «o nae k© kapa ana i kekahi mea i ka hoopuni. puni aka, o ka hooiaio no hoi k a mea i makemake ia. He niea hiki wale no ka olelo ana ji ka hoopilnipuni o mea ao mea n<? hoi, aka, o ka'hoike ae 1 na he-ike | heoiaio no ia hoopunipuni ana v a ia I malaila ke koikoi oia kapa ,wak» aua. ] jK hookau aku ana mukou ia makou ! J iho me ya "Mea Hoopunipuui ule j |ttei ,? iuiuu o ko makou poe helu. i jbelu, ae jpili ana hoi i ka Olelo 1 Hoopaa kokua i ka Eiialesiu oHaili I a me kf,- keiki a ksi Lunahooponol puno u ka Iloku o Hawaii. I (Aole i pau.)

Honolulu Aug. 20 —He eliiiia mau Pkaa holo naotosūika!a i loaa na ulia Ipoioo naa ?keia oaau ln uia mau wahro ka Mokupuui o Oahu. He ekolu kanaka oaakuu tue elua keiki i ioaa na poim> uiia o keia mau kaa, 0 Vida nae ka mea i poino io« c.oa keia ulia oiai.ua hauie ia kona kaa i ke awa|wa o Waikakalaua, a lua ke ahmui hoi e holoaia no Waiaiua, Aole 1 maopopo ko»a ota i keia manawa, ] K heiuhel» ae n«e ko ikahele [i ka H«M>iaha liookapu huoaiaunaunja wai a ka Lwnahooiiialu Kauhane ;e pnka «ei 1 keia la. ;