Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 17, 20 September 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HELU 25. Ia wa n<> laua 5 «ku ai \ krt pnka ana ae o kekahi luahine poohina a ku ma ka puka o ka hale hula, a kahea ae la no me keia mau olelo: "Ē ka laau o uka, e ka laau o Rai, e ka lanU o nae, ao ka laau no hoi o laKi e moe ilalo, aole hoi e k8ni na manu, aole no hoi he leo uwiuwi o ka iole, ae Kapu rvo ka hele ana o kuu moopuna alii i ka auau." I hakalia no apau ke kahea ana o ua loahine nei, o ka hi- : hina like aku !a no ia o na Ti«n apau, a koe no npe ko hiua lauu e kau nne. Ia uuHiawa no hoi i ikt alni ai ka pio i>na ae, o na anuenue eluu,.». ike ia «ku la no hoi ka uhi :ina iho o ka ua koko i kela hale hula o Keamalu, a ia manawai pnka mai ai o Keaeaalu a ku'ma ka pukao kela hale, a mawaena hoi o n.a aauenue elua e pipio ana, a he elua hoi maim e kahili ana i ua u'i nei o j Puliuli, a he manu nui hoi e uhi iho aim uae koaa mau eheu, ai oLe ai e pulu iho oa «'i nei i ka paka ua kuko e haule ana, a-hel-e- mai la oia no. ka lokawai, a ia maaawa no i ike pono aku ai o Aiwohiku-

13ira; o ka ipo aloha io no ana ī ike i ai i Kauai, "ao ka u'i hoi iīoko o| ka pahaohao, alia uae hoi oia e hoo- i maopopo loa, & hiki i konu ike maka ana aku hoi i ka hoailona ano i hookau ai maluna okelau^i 0 ke aumoe o Kauai. I ke kokuke lpa ana mai o Keamaiu i kahi a laua e pee anu, ua helelei iho la na | waimaka o Aiwohikupua no ke 4I0ha i ka wahine, a me ka hana nui na kahi kahu o ka hoouialielie ana. Ua wehe ae la na manu i ka pau o Keamalu, a leie aku ia 110 hoi ua Iwa kiani nei o Paliuli e auau e like no hoi me ke ano uiau i hoike mua 'uk ae a hana ae la no iioi na wahi ia i ka iaua hana hoomaloo ili o KeamaluI ke wa no i huli pono ae ai ke alo o Keamalu iluna ia wa 110 0; Aiwohikupua i ike pono loa aku ai 1 ke kau mai o ke "'nahu" ma ka 'uha akau o Keamalu, a hooiaio loa iho la oia o ka wahine 10 no keia aua e imi nei. Kena aku la kahi kahu ia Aiwohikupua e hooiei iho i ka pua iehua iluaa o Keamalu, a ua hana io aku ia no hoi 0 Aiwohikupua peia. I ka pa ana iho no o Keamalu 1 ka pua lehua, a nau no ia e ka niea heluhelu e koho iho i kahi i 1» ai, o ka wa no i& i ala ae ai o Keamalu iluna & nukunuku iho.

la no e like me maenua, ai hoike,aiM aku uo hoi ena nu wa i hala ae nei. Ua igthe pu aku la no hoi ka meal nou pua lehua, i ka hoopuka ia ana ae 0 koua inoa, a ia mauawa' 1 makemake ai » Aiwohikupua iho ilaio o ke kuiaulehua, a hopu kino aku no i ka wahiue ana, ame tefi hana nui loa kahi kahu i noke aku ai i ka poJiki 1 kona haku, a hiki wate no i ka wa i pohala ae o Aiwohikupua uiai koua niaM hoo- | paakiki waie uo. ae hoolohe oie ana jhoi i aa uwalo aloha a kona wahi (hoa luhi o na kai ewalu.

Hoi aka la uo hoi o Keaiualu i\q kona wahi e paiaa ai, a ukali u»ao nku la no hoi o me kona wahi honhele. Ia aianawa i uiimo aku »i feyhi kahu i kaaa hauai. ".Kai eia no au«i ke kmt| aala o ko mau kaikuahine tue oe, «♦» k(>k«» uwi la no o Ai\v.*hikur>u*. '* mea ponb paha 5 ka i\>eti kakau «aoolelo e hoike ak'i ma keijj walii. o keia iuna« a kahi kahu |

Ai no oa n3ea pili i ke kaikuahiue aaia o oiai, be lawe aaau no o Aiwohikupua i ke kino kapakapa u Keia mau kaikuabine, oia hoi o Mai)e-kaiubey,, ao ka hala aaia' uo hoi e o ana i ha iiioa o Kaiiaihomapuana. He wahi aoo u īni ae keia mai ka uiookio o Lāieīkawai, oia hoi be kiuo umoli uo! aia ia kii ana, ao keia hoi u>a ka 1 iawe pu ana ao i keia mau uuea aia e o ana i ea. iaoa o na kaikuahine. ■ I aku ia kahi k«mu o Aiwohiku-j pUa, ai hiki a ua uei oe i ka puka ia, aiaila, e hooiei aku oe i ke.kiuo 0 kekahi o kou mau kaikuahine ala, ui pa ua uei oia, alaiia. e hooiohe aku oe i kaua oiea e kaaiaiiio ai i ke I ka loiie aua o Aiwohikupua i Kaia uiau.oieio a'o a kahi kahu oua, ua iiio .iho ia ia i mea maikai 1 koua uLnao, u ua heie aku ia oia e nouiio e h*te oie ke aoao a kona i waiii kaiiu laia. 1 ko. ia nel iieiu itii4 a*U: ua uuo heie huowamme iiu keia Oiai,uahain la u;i pa uiuWaho a Uoea ioa mo i ha pa oiuko ioii i ka uioena nuni, .a ua nuuiao wai« iho ia wo keia he heiiiku .waie iio keia i kahi kapu o keiu u'i pookeia u Paiiuii. Iko ia nei kouio ana aku i ka p» haie oioko loa, ao kahi hoi o piii ioa aua i ka haie o KeauiaiAi e uioe ana, ua kokoio niaiie aku i|i keia a heea i ka puka, aiaiia, uoho iho ia keia ine ke ano pee qo uae, oiai, ua heie naai la uiuitcf »ia 4ei a auo pihoihoii akākuu i¥r analuai ā ke auo pihoihoi, ua nee pono aku ia keia ,»aa kahi e ike aku ai ia iukp o a ia tnanawa i hoouaaopopo ioa aku ai keia i kahi e uaoe aaa oka u'i pookeia o Paiiuli, aiaiia, kaukau waie iho ia no keia i kekahi o. koaa kaikuahine, oia hpi o Maiieiaulii, % hooiei aku la keia i ke kino maile o ua kaikuahine.iiei, ao ka lele poiolei no ia a pa pono i |ka uinauma o Keamālu, puiwa ae ia o Keainalu i keia noea i; huule iho maluna o kona umaumaHopu iho la o Keamalu i ka maile 1 hauie iho iiuna o kona nmauma, a hoDĪ hoonoaumau iho la, a ia mauawa oia i kahea aku ai i kona kupuuawahiue ia Hina ma k* me'e penei. "Jfi Hina-e, K Hina e, he ala 1», He mea ala hoi keia eia la, I pa iho nei i kuu umauma, Hoala ana i ko'u hiam'oe,' He hiamoe hoi ko'u ua nanea, I keia ala hoi hoala ia wau, He ui he ninau iq oe e. Nawai he ala? Aia no o Hioa i kona haie kahi i uoho mai ai, ai kona lohe ana i keia mele ninau a kana mojpuna iaia, ua hapai mai ia no hoi oia i kana meie ia Keamaiu: Aoie kena he ala e. 0 ke kaikuahine ala kena o Ai*j wohikupua, ( I kii mai la no ia oe, I I wahine oe, ai kane hoi ia e, i O ke kanie ka hoi ia ia uaoe ia e. | ī b lohe ana o Keamalu i keia <oli a trtma kupunawahinp. ua h.iolf | aku !a o Keamalu aole ona mukemake e iauna nie Aiwohikupua. I ka lohe pono'i ana mai no o Aiwohikupna i keia hooie ana o KeamaIn, ua komo koke iho la no ka hilahila iloko o ke Alii Aiwolnkupua, ao haalele koke iho la no ia i kahi ana e noho ana, a hoi aku la a hoea iooua o kahi kahu, ae hele lei pu lana fco hoi ka waimnka o ua hanai nei ao ke koi koke aku la no ia i kahi kahu e hoi laua a hoi loa uo Kauai, oiai, ua hoole mai ia no ka wahine a iaua i imi mai ai. (Aole i pau)

He «uahina wale ao nei uo i hala i ua hoole ae keia Meia i ka uhae ia o kekahi aoao <> ka l»ukc o ua kula ; Aupuui e uiaUalo ana i ke Kai&i 0 KeliuKUi5a. /