Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 19, 4 October 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

H.ELU 27. I ka lohe ana o Keamalu i keia mau olelo ma ke oli a kona ku _ puuawahine. ua ae koke aku la t,io 0 Keamalu e lilo o Aiwohikupua * kane nan», ai ka lohe ana no o Aiwohikupua i kela ae o ua holo koke aku Ia oia-a hoi'ke i keia nuhoo maikai i Kona wahi Kahu hoomanawanui. Ia manawa pu no oia i - kamailio aku ai i kona wahi Kahu, e hoi paha oia me ke alilwahine e moe ai i kela rftanawa. i la rr.anawa kahi k'ahu i hoole mai ai, a ao mai la iaia i keia mau olelo penei. "Ea, auhea mai oe e ki.*u H inai kAl'i, ua wahine ih i l;i kfuia, oiai, [ ua lohe pono aku la no lioi oei'ka i leo ae o ko wahine ia' oe, aka, mai I komohew* wale aku oe, a aia no a | nana e kii okoa mai ia o«, alaila, ! ikaika hoi paha ka wawae o n-i ma -' I lihini i ke komo aku, a.iohe- ole hoi ; j i ka leo e eha ai, nolaila, e hoo ' liohe mai oe i ka'u mau a : o hou ana [ia oe, a hooiolie ka hoi oe, alaila, wahine oe i kena po," I I ka lohe ana'o Aiwohikupua i I keia tr,au olelo a kona wa-hi Kahu, Lua ano k u heu -ok īat>- ke— loloiahili o na oielo a kona wahi Kahu, aka, mamuli h<īi o kona mauao i wahine hoi oia i keic~wahi Kaha hoomanawanui, nolaila, ua hooholo iho la no oia e hoolohe hōu no i kana mau a'o :>\aiK*»i ana. E kuu Hanai Alii, e hoi hou oe a ma ka pdka no o ka hale au i noho mai nei, alaila, moe oe ma ia poka, ae kea aua hoi kau 'moe ana. He mea maikai ole kou komo aku 1 kona tfahi kapii, oiai, aole hoi oe i ike i kē kulana o ko wahine, a *na oe e komo waleaku, a he wa kupono ele ia i ke kulana o ka waliine, alaila. hewa oe imiia o na akua, a lilo ia i mea e hewa pu ai kaua." - \ I ka lohe ana o Aiwohik upua i na olelo a'o a kona wahi kahu alii, ua noonoo io iho la no ola he mau a'o maikai loa ana kela iaia, a ua ae aku Ia oia rae ka maikai i kela a'o ana, a hoi io aku la no oia a moe iho la ma ka puka o ka hale e moe mai la o Keamalu. īaia no i moe iho ai, o ka lele mai la no ia 0 44 Kaupuiuka o Paliuli a kau iho la maluna pono'i oia nni, a līlo loa iho Ja i mea no ia nei e piha ai i ka makau. a manao iho la ie'a e holD, a iaia nei i manao ai e eu ae e holo, o ka wa no īa i palulu mai ai ka eheu nui o ua manu nei, a hiki ole īho la īaia nei e holo aku I ka iee ana oia nei ua paku ia mai ko ia n<li alaliele e holo aku a{ e keia manu hookalakupua. ua moe malie Ir>a iho la hoi keia, a ia manawa no i uhi iho ai na eheu o ua mant« kiai riei 'o'Paliuli aialuna o i& nei, a palekana iho la keia i na kuaua a moe'iho la kek mc| ke atio makau iio nae. 1 Aole no hoi i liuliu loa iho .ko ia nei moe aua, ua lohe aku la keia 1 ka owe o loko o ka haU 1 , a lohe pu aku la no hoi keia i ko kani o ( na eheu o na maUu kiai o kahi :noe! o ke Aliiwahine, a nianao koke iho! la uo keia e heie luai ana paha ke'| Aliiwahiue, ao ko ia"noi wa uo-ia i! huli iho ai ke alo ilalo, a usce pani; ae la keia i ka puka komo o kai hale o Keamalu. I ka hoea ai:a mai o Keanialu ma ka puka o ka!| hale, e moe aku ana keia kauaka, U* hiki ole ia Kea'nailu ke poka, iwaho, a no ia paa o ka puka o ka j hale I ko ia nei moe ana ma ia ! wahi, uā Uoala ilu la o Keauialu i,

f keia meft tnoe ma kona Lale. Aole oag oiu nei oni ae, ai ka \va hope ua ike iw !a oia i kana Manu kiai e palulu ana i keia kauaka malihiai, a iumaiiio.koke ae la no o . KeamalM. "Kahahu, he kanaka ka 'pa.hu keia a kuinnauu i mahalo ai, eii la boi ke inalaiua nei ma ka palulu a«a i kona uiau 'elieu, a haalele ako la i kona wahi e kiaiui. Ke manao nei wku he kaaaka A.lii pahu keia, aule hoi e kau kiai wale | kuu uianu ke ole he alii ka mea I ana i kiai aku ai, oiai, he manu alii oia, a 5e alii 110 hoi kana mea emalaaia akii ai. v Ia manawa i buii hou iho ai o Keamalu a uana iho Ja i k« kauaka iiialihini e tnoe nei . ina koua ipuka hale, a ia aianawa oia i lu>ald ho:u aku i j .i aie ka olelo ana aku i ka malihini moe ipuka 'uale. Eia oei e moti nei e, e ala ne h.ui pahii a koa»o aku lioi īloko o ka hale, aule puha keia lie wahi tnt)e ia o ka, ipuka oka hale. E kuuin aku no hoi ii .e.ioe maloko. n Aule 110 o Keuinalu i tnanu.o. <•; ,ke ktu e keia aua i hui kiiio uliaue ai i Kauai, ai ke aia ana āe 0 Aiwohikupua a pa koke aku la' no. hoi ka malaaiaiama oka u'i u j K.eainalu iluna o; Aiwohikupua, ai;i j inanawa no o Kuamaiu i ike aku ai ; o ke kaue m> kn keia ana,, a kona' Miau makua no hoi i ho;io .mua ai 1 ka wa uo o kmia ''iu'okauhua aku °fa i ke |tant» iloko o ka hale, * uwe ae ia ho, ,iu>i nu ka inaewaewa o- ke kane naa ka mue ana tna ka . ipnka—u kt na — pu mai Ja Ua hiiahiia iioko o Keamalu 110 koua manao no ua lohe kana kane i kona naau noole ana iaia oiai, kona nu, + a ala ehookuu ana i ko lakou ala waiauuhea, u ua iiio loa iha ia ia mea na ke kane e hoopili wale ana mawaho o jsona| ipuka ha)e, a iuaewaewa hoi kei kaue i iuai naai iaia-me ke aloha! hoomanawauui. i 0 Aiwohikupua hoi, ua ano make io np uia i ke anu, ai koua wa no i oūehana iki iho ai, ua paqhia aku la oia i ka hiamoe, oiai, ua Jubi i ka naku ana mai i ka nahele o Pauaewa, ai ke auu huihui o ka ukn ,iuiu o Paiiuli. 0 Keamalu nae aoie e hiki iaia e moe, oiai, ua nui kona manao mihi no keia hana j aioha ole aua iiana kane. I aia| uwe waie ia no e Keamalu a hiki i l ke ao aua o keia po, ai ke kakahiaka nui, ua hoea mai la kekahi mau maDU eiua me ua pua lehua i ka unku, ai piha hoi kela ulau pua i ka wai p na pua, a ia manawa i hoala aku ai o Keamalo i ke kane. e aia ae a holoi i ka maka. I ke aia ana ae o Aiwohikupua, ua hooniaopopo loa mai ia oia i ka u'i pookela o kana wahine, a ike maoii mai ia no hoi oia i ke auo oiaio o ka wahiue, a ua lilo ia i .mea nona © kaoaailio iho ai ao iaia, no ka makepono o keia au ana mai 1 ka moana kai akea, ai ka hoomanawa. uui aua mai hoi i ka hihipea o ka uahele. Ua • makemake iho ia oia e holoi i kona maa maka i ka wai, a ua mnau aku la oia i kaaa wahine, auhea la ka e holoi &i o ka maI ka, * ia mauawa o Keaunaiu i kauj °h» *ku ai i na wahi manu e hele mai a lioloi i ka maka o Aiwohikupua me ka wai o ua pua. a ua iil.) iho la ia i mea hoopuiwa īa Ai* wouikupua, o ka liio o ka wai o ua j i uiea holoi maka. | i pau aua o ka mnka o Ai(wohikupua i ka holoi ia, ua leleaku !la oia a honi i ka wahine, oiai, ua j iiihia loa keia i ka maikai o ka pua ilehua o Paliuli, he nani io no hoi |na maka e hoohewahe»vu ole ai. (la manawa i kamailio iki aku ai o ! Aiwohikupua i ka nui o ka hana o jka ioai «na unu i ka ~wahi<ie, ai , keia uiauawa iwe, ua uku pouo ia | k«'la inMi Iwh*. »»iai, ua loaa iho la hoi ka mCt> a ka mAUao i imi uuiai, | (Aok ipau.) |