Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 20, 11 October 1917 — KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI [ARTICLE]

KAAO HOONIUA PUUWAI NO KA-MIKI

I . ' Ka Hi'apa'iole o ka, Pohu La'i Koua Kni Opua—Ke Aiwaiwa Nana i Ho<>hoka o Lua-Nuu-u N«o-Poeie-K;)-Poame ka Pilku'i Akua o na Paliku'i Ejwa □ Heha Waipio i ka Noe —A 9 ka Olaii Naua i lawe a lilo na Leho Kaulaua o Kalokunu, o ka MaUani Kuehu lepo o Puako. MAHKLE XXXII. Ka hoao «na o Ka-Miki me ka Punahele nui a Piliakaaiea uona ka inoa o Paehala ka U'i Pookela 0 na Hone Ēfua. ! Ka haawi aina a Ka-Miki uo na : kaikamahine alii o ka moku o j Koini iina i hale kipa ai ma kana hi;aka' hele Hoopapa. Na hana heokelakela ma ke alo alii o Piliakaaiea, Kaiakekua ka Pa-Hi-Aku Hooiika kaulana. Kau ae la ua mim wahi kanaka Jiei, a liookahi 110 pahu ana hele ana ka waa mawaho o kuanalu, a. hopu 'iho la o Ka-Mik: i ka hoe, a ia naona no a hue : kuapuhi ke kai mahope o ka waa a i ka lua no [o iia umpuna hoe a Ka-Miki hala [ka lae o Kaiwi a pi!i lakon i ahuloa, a hoolana iki no ka aui ana 1 ka ~p a" ia Kaiakekua, a keaa aku la 5 na wahi .kanaka hoewaa ona e hoe i ka waa o lakou. Ke hoe ala ua mau wahi kalhaka nei me ka ikaika a aohe holo .^ waa oia nee oaalie wale no. Kahea mai la o Ka-Miki: I Tahiti ka po e Nihoeleki, I hana ka po e Nihoeleki, Lawalawā ka po e N'iheieleki, Makankau ka wua la e Nihoeleki, oke "ka" o ka waa la e Nihoeleki, 0 na hoewaa aKa-Miki, * 0 Uhalali ame Uhalale, 0 ka "pa-hi-ak.u" o Kaiakekua, Akun- na hana a ke Aku i keia la, ' He ilio nahumaka ai kepakepa, Ai-humuhumu, ai kukuku, Ku'i ka pihe, he pihe nkiT, Oke aku muakau la, Oili-kahi". palua-pakolii, O ke abu hoolili la, O ke Akn kaawili, O ke kumu o ke Akn la, | O Komukea-Kahuli-ka lani, Ke a-u Kahuli'nei, kauuli aku A ku ka inoupuhi i ke ko'a, A walaau ka manu he i'a o ialo, - £ aiae ka haolili, E ala e ke kaawiii. K ala» e ke Kahuli, E ala e Kumukea-Kahuli-ka-lani, O ka onohi o ko oaaka la aina mai Lele uaai hookahi,* ? Pili mai ka lua, Kamau mai ke kolu, A pau kauuu i ku wa hookahi, Oiu.'a lele ka'u **pa 'o Kaiakekua. Ia pau ana ho o keia kahea ana a Ka-Miki, o ka haluku iho la uoi# a aku mahope o lakou nei a o ka $eV. aku U iu>ia o K&Miki ika pa a o ka paa mai la noia i ke aku a kap&liii «na i ka waa, a kahea &ku U o Ku-Miki ia t 7 hala!i e hopu iho ike nku mua !oa i mau ai iloko o k* hokeo. Ia wa u« like ke aku iue |-k% ilio nahu ka 'hele a hae, a u& • like o Ka-Miki me ka t;aa uiakaui jka alaume a lehia ma ka "hi-aiu," [ helf no hoi a oīli ka 1& ale ke kai Ima na moo o ka waa, ua hele a Ikomo ka waa, piha pu mai mua a hiki i hope, he 10 kanaha aoi ka »ui oke aku, a hov)kahi nuia kulanaa Ka-Miki. ohi ka Akau, haP»ku ka hema a piha ka waa, a o ,ka hoī aku !a noia «i ko lakou nei ... """!

O ka mea kupanaha mo nae, aole i ike oa waa lawai 'a ona lawaia oui a kelii, uiai, ua eeui loa aKU iakou i muli i Kakai kekahi poe, a i Kahawai kekahi, a i ka- • papu a ,biki i Kanaha -na no hoi> a^ 0 keia kumu-aku iuiua lua i Pao-o tuauj.ua aku o Haonai ka lae o K»«hol« ke kuiuu o Keau-Ka ame Keau-kana'i a«ne Keau-iniki e ha'e ai a moku kahi.wai kuhu waikahe e kahe aua ke uioku mai keau psia aina aia i ka i'a iei-hala hii 1 ka poli, ka, i'a kauiana oua aioa ala i ka wai puulo 1 ka amka oka opua hinane ua maiie. A uia ka Makalei i ke-h;i ae ai, oiai oia i hiki ai ika aina kaili La o Kaoai o Manokalanipo i k<aia mau huaolele haaheo poina ole. *'01h aku ]a na kēiki kupa o,Kona, iifi pua ka 'ehna oua ai ala i ka la koili i kekaimaiino a Ehu." Ma ka uioolelo ka?io o Makalei aia malaila e ike ia ai k.i mea uaoa i hoopupa na poe ljvwuv r a niii ? 'kanlain» inai Hawaii a hoea i Kauai. ; JĒ kala ooai eka *nea heluhelu no ke kapeke loa o ka peni huiu nene ahir aka tuea kakau o Ka-Miki. Aia ®a keia Jae ke kuuiu o ke aiue hu-e-mai- ai, e noke ni i ka hoe a onaopa na p< ohiwi a luhi ke kino, A ina paha no ka waa .. noi . Makepono no h >i ka luhi ana i ka hoe." • # ' • V . ! ■ Ua huli hoi aku l;i[ o Ka~Miki a me na wahi ana a pae i ua hono elua oia u /ia Honokohau e kapai i nei a hiki i keia lu» a he- : TaālF ālii no honāua a o laua no hoi na kahuhanai o ka u'i Paehala. ■ka wahinepalama a Piliakaaiea. I ka pae ana aku o ka waa, ua hou iho la o ■Ka-Miki i ka hue u»a ka iako mui a kaawale ke aku o icua a kaawale fke akn mahope. Olelo aku Ia o Ka-Miki, o na i?a apau a Jhiki i ke kuapo'i, oa o)ua ia ;nan ia, a o na ia mahope apau ioa na ka wahiue ia a kelii. Ae aaai la «a aiau wahi kauaka uei me ka piha i ka oiioli, oiai aole laua i hoe, he kao-o wale no ka iaua hoe ana, e ko maiie ai i ka Wua o iakou mawaho oka lihi oke kumu aku e Au-Kaliuii aua. E ohi olua i keia i'a apau loa #pau iuka a hoi mai au, e heie ae au e kauoha iua kahuhanai o ka wahine a k« alii ua kanaka e kii oaai ika i'a na ka wahine ana. Hopu iho la o Ka*Miki i kekahi aku a . lawe aku la ika bale ona enakua ame na kahuhauai oua kaikaoaahiae uei, a iaia e hookokoke aku ana i ka hale, ua * ike toai ia u* kahuhauai auie na aiakua aene ka ohana i ka hele.aku o Ka-Miki me ke aku i ka lima, a ku ana oaaw«bo o ka pa-hale a uiuau aku ia o Ka-M>ii. 0 ka hale anei keia o ka wahine pala<ua puuaheie a ke alii nona ka inoa n Paehala? Pane ooai la na kanaka, ae, o ka hale keia. A, auhea na aiakua ame na kahuhanai? Eia no ilok'o neī <> ka hale. B oluolu oukou aka iua maku<| aaoe kona mau kahuhanai. Owau { k«kahi o ua lawai'a a ke alii, a i ka j lawai'a aku la a hoi uiai la, a oia Uo i pa« raa» ia me fea i'a a ka j wahine punahele a ke alii, a eia jkG aku a'u i i pna iuai la a aoa |mua iaU a mahope aku ua poe apau eai ai ike aku. O na kauaka apau o ke alii wahine Paehala e kii aku i ka i'& apau e lawe *aai na ka wahine a ke alii elike | nie ke kauoha a ke alii ia'u, a o ka |ws ia o na kanaka i k;i ai i ke j« ahu moīiaki ana i kahaoae. i Hala aku !a oa kanaka, aia wa !Ka Miki i ninan aku ai i ua u>akim, Pt>lu>a ka waliine ake aiii? Ue maikai no v lii; auai«* kai uo koua uoho aua aolie o tua'i *na'if Ae. i (Aole i pau.)