Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 22, 25 October 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HELU 30. I ka hoopau ana ae no o Pu. : koula i ke k:imailio ana, ua ho ; ea aku ia laua i ka hale paina o na makua o ka wahine, oia hoi ka hale o»ua o Ku ka makuakane o Keamalu, a komo laua keia hale, a ike koke aku la no o Aiwohikupua i ka: ho nnakaukau mai o Kaupuheiale ina mea ai t a ike aku la. tio hoi o Aiwohiknpua ; na •itfi'' mea ai like ole, a aol§ »ae hoi

he kamaaina o ka haie, ōi.ii, ua hookaawale e aku la noo Ku t»»u mai keia wahi aku, ae linuluuiohani. ana.iioi i kiv ai ana a. kan-i hur.omt aiii. I hakalaia no ia Aiwohikuuua a leie aku ilalo mai kahi m'<>ena aku, ua lele koke mai la no ua wahi manu me na pua lehua i piha i ka wai o aa pua, a holoi iho ia i na lima o Aiwohikupua, a nee aku ia oi;i e paina i na me a i hoomakaukau ia e ka Aipuupuu manu o Paliuli, a iaia hoi e p?.ina aiia. i Imea a-i o na ano like ole. ua lele mai la no hei he elua mau wahi n;anu a kahili iho la i ka ia nei a-' ana, ao Pokt>ula hoi ua ku tcalie mai ia no o:a e kali ana i ka paina ana a kona kaikoeke alii. ī ka pau ana o ka . Aiwoiiikupua paina ana, ua huii hoi aku la no oia i ka hale o ka wahine, a hoe;t no i.ka.hale,-ua.hoi nku'ia no laua nei iluna o Tta punee nani, ai hoonani ia no hoi me na pono oia wa kahiko o ka aina, ai puia no hoi i ke alao na kapa ak o ka wa kahiko o ka aina. Ia laua nei nae.e tuDe an# roa na punee nei, ae huli pono ana no ke .aio o Aiwohikupuii i ka jfcika o ka hale o iaua, ia wa o Aiwoiiiiiupua i ike aku. ai i kekahi kaikamahine u'i, ai like no ke ano opiopio me ko bna wahine, a he wahine u'i no hoi, aole no ī ae hoi i loaa loa aku ka u'i o Keamalu, 8 ua ano hoopuiwa ia ko Aiwohiknpua manao, a ia manawa oia i hawanawana iho ai oia ia Keamalu. *\He wahine opio u'i hoi keia i maalo ae la ma ka puka o ka hale o kaua, a aia no la ke ku mai ala a nana iloko nei." I ka lohe ana o Keamalu ua huli koke ae la kona alo iwaho o ka puka <» ka bale» % ike pu aku la oia i ke. ku uiai o keia wahine u'i opio. Ia manawa no o Keamalu i kahea aku ai i ka malihmi e komo aialoko, _a komo io mai Ia no ka uoahhini maalo ipuka hale. Ala loa ae la o Keamalu iluna, a ninau aku la i ka inoa o ka maiihiin. a. me kona wahi o ka hele ana mai, ai ke kuuau hoi o kona hele «na a ia inapawa no nae a Keamalu. e kamailio aua i kqi a uiau olelo, ua hawanawana koke ae la no o Aiwohikupua i kana wa- « noi aku oia i ka maiihini e hooaikaue me ia. O ke kumu uo o keia uianao o Aiwohiknpoa. oia uo ka manao hoohihi )»ou no i u'i hou, ao ke ano iho la no paha ia o (te kaaaka la, he mau no oaen aku no. "O ko'u inoa eia no o Hapaiametneue, «o ke kuikuahiue no hoi o Pnkoula e noho nei me oe, ao maua makoakaue, oi» no o Makaliikailiai, a he ho&hanau pili hoi wau iou ala, oiai, he hookahi no o kaū& matl kupuna i hoea mai ! ai. 0 k»> kunn» no 'wl o ko.'u; hoea ana maj nei, ua ike auu ni'i: wan i ko olua hoao ana, a nianao | 1 Ae la no hoi wau e hoi uiai a aol|o kanaka uku uialalo o oIu 4 », a m«j a

hoi (i aloha ae ka n;ea wahvai, a loaa'hoi kau hanai hukn o keia mua aka." . I ka Johe ana no o Keamalu i keia niau olelo noaikai a Hapāia•ua -lilo ihu U iu i «iea *na)feni 1 '•» i kona 'iumao, ao kona >va i)'> ia i kam.iilio niaikai {iku ni i kona hoaliiUiiin, ''Auliea uuii «»e, «ole . e lilo niai . i kauwa na uiau». o. Afety*u uian.,o ei.; eia tvo ka e uuho like no kaua oie ke feuet oie, oiai ik.'u mo hoi ke kane, a nqa no hui ia■ oe v Ua hoahanaUi a uiea n > hoi <» ]i!n ma> ro ■ hoi'oe i . me.it kokua niai ia'u eua keia mua ak>u. Iv m'wio Hke tio kaua e l .ke, no ine ka noho ana o na kupuna o knui' Xia lilo kei" oleio a Ken maiu i tnen uiaikiii loa i ka manao o Hapaiamemeue, a ua oleln ia' rna keia rno(vlelo o Keainalu, o ke kuiuu keia (s ka lioho papalua ana 0 wi alii mahope mai me na wa hine eluu a ekolu i>ahii, ;i iiii Ke;imalu m-i i hookumu iu ano iwaeii;» e keia LaiiuiUawaii, ai laha miii iio iioi a hiki Wixle j ka Wa i Jaha uiāi ai ka.'pono Krisliano i kei» aina uiaikai o kakou. Ma keia naua iiku no paha o ko ieakou tnoolelo e hooaiaopopo loa ai oukou i ke ano o ka makuakaoe o keia mai; keiki, oia hoi o Pukoula i ham'ii kuapuu ia mai, ai hoouna ia mai no hoi e ka niakuakane e hele mai noho L) weiawe malalo o Keamalu, ai kanyka hana iu f hoi no tea iianai alii a lakou, oia hoi o Keauaalui ao keia hooaiia ia ana ;nai hoi o Hapaiamemeue e hele mai e noho pu me Keamaiu, .oia no ka iaii haku no ka aina o kona nuifc«ttKaue, oiu hei o Makaliikailiai, ae noho ana hui i ka »ina i ka lewu anuu. I ka paa anu o keia inau kamailio a Keamalu i kooa hoahauau hou, ua hofaku k l&kou a moe iluna o k'a puuee, a ia manawa uo . hoi o Keamalu i kauiailio hou aku 'ai i kana kane. "Auhea mai oe e kuu kane, nani ia ua im'i kane mai la no hoi kuu hoaiiaiiim, ao ka'ū ro hpi ia oe e ke kane, e noho uo hoi kakou me ka oluoiu» a oe n.o. hoi ka mau \ kaue, a o maua no hoi kau mau wahine." I k:t iohe aiia o Aiwohikupua i keia mau oleio maikai a kana wahine iaia, 'ua ; ae mai la oia, oiai, o kona manaol inua no ia i ka wh no i ike aku ai oia i keia u'i hou o ka lewa anuu, I kekahi la ae ua haomakaukau iho la lakou no ka hele i ka auau, a oiai, ua noa iho la ke kino o Ha-j paiauaemeue ia Aiwohikupua, 'ai kai wa o lakou e ku ana' iluna o "Pa-j oeeifealoa,'' oia hoi kahi moena aiahele o Keamalu, o ka wa no. ia o Makaliikailiai, i hookani iho ai i na hekīli ikaika loa ehiku, a ua pilipu ka hanu oim manu, a u» hoonau#ue ia o Paliuli, a ua hooluliluli ia hoi na laau o k» hotue o Keamalu ka u'i pookela o Paliuli i ka uka wao, a ia manawa pu uohoiipio! 'iho ai m a:iuenue ehiku, a hoopuni' ia ae la lakou ue'e ka ua koko. I Ua lilo nāe keia mau hana a ka uoakuakane o M.'ipaiamemeue i u>ea hoowethveli loa i ka manao o. Aiwohikupua, a no ka ike o ke kaiKam*hine o ka leua aauu i keia ai.o pihoihoi loa o ka laua kaue, ua pane mai la oia me ka hoomalielie ana 1 ka naanao o ka laua kane. "Auhea mai oee ke iiane a maua, o keia mau hekili ikaika e kui nei, ao keii uiau anueuue hoi e pipio uei ma ko kak»m tuau aoao, ao keia uu koko lioi e poi uei uialuna o kakou, he hoike ana no keia i kaj hoohanohano am. a ko'u uiakua-i kane no ka noa ana o ku" kiuo iaj oe, ae apono mai ana no hoi i ko I kaua hui kino una, ao ka iini uohoi o kuu makuakaue oia t.o ka loaa o k& hooiiiua ko makou wahi, a| uolaila, inai hoopihoihoi ia kou manao no koia nmu hoāilona auo ej ai> o ik»i : »;eL" ' I (iloieipau.) 4