Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 23, 1 November 1917 — HOIKE KA MEA PEPEHI KANAKA [ARTICLE]

HOIKE KA MEA PEPEHI KANAKA

A< L iK>iurt ko iHakou poe hela-. i i-hi r.o kekahī pepehi kaiiaka 'i.aiimiiio i har.rt ia' um Kohala i ka niakHliiki 1915 i hal;v aku, ai pe-H-hi huoii>nii)i>iiu> ia ai o Miaa llaiTiet Kiniam?. u huna ia ke t kino iloko o kekahi inalako, ai ka ■Mni i.i 'uin f iia tn«ka i, na hopu ia o JnBe liilmiiwa nm ke ano hoohuoi nana i jH l t>ehi liela kaikamahine ■ Hnwaii,- ai ka hookolokolo ia ana ma lia'Aha Knapun? o Kailua, a imua hoi o na Kiure, iui hoopuka na kiure i ka lakou olelo hooholo e ahewa ana i keia Pilipine no ka hewa pepelii kanak:., a ua hnokau ka Lutiaknn;iwai i ku hoopai o ka oaake haaluna o keia Pilipiue, ai ka lawe ia ana i Honolulu, a iua»uuli o ka noii ana o ka Loio Kuhina tne Kiaaina Pinahaiua, u» komo iluko o laua ke ano kanalua no ka hihia pepehi kauaka o ka noea i ahewa ia A Ilft hhnlaii i?/> ? iioopai mai ka li īa uia ka amana ai ka hoopahao apau ke oia uaa ka halepaahao. la mau la uā noke n;i iiiipepa o Hilo nei ame ko Honolulu no hoi i ke koalā i ke K.aaina ira ke uhi lanahu ae ahewa anA inia no keia hoOloli ana ika h>idpai oka paah:v> pepehi kanaka.

I keia mau la mni la, a oiai e «Hikanka'i aiia e lawe ia aku o AuWnia Garcia, ai ike ia hoi naa kekahi iuoa e ae o Antone" Balahadia e li ia ooalona p ka a:nana }i kaiiaka, i;o keia pepehi kanaka i ke Kepaui kalewa kapiki uia Hamakus, uahoikeae la oia i koua manao e hoike i kekahi mea huna i ka Ilamuku Jarrett, a ua kii ae la ka I(a--uiuku ika Kuhinao ke Aupuni, a imua o laua me ka mea kakp.u pokole o ke Keena o ka Loio Kuhina o ke Teritori j Hawaii, i hoike aku ai oia i ka mea pih i kela make ana o kela Kaikamahine ILiwan ° Kohala, a ? hoiko ana hoi, aole na ka' mea e hoopaahao ia nei, ai pakeie ai i ka amana ii kauaka ma<quH oka hoololi ana qke Kiaaina i kona hpopai, aole nana ,i pe pehi, kela kaikam'ahine aka, nana i pepehi kela kaikamahi«e Hawaii. a haalele iaia iloko o ka malako raa kahi kokoke i ka Mahiko o Halaula, -»

Ua hoikeike ae ka fdea pepehi kanaka i ka poloiei o kona pepehi aua i kela kaikamahine Hawaii, a naahope o koha hana ana i kekahi karaiiua malnna o ke kino oka mea i pepehi ia, Aole waie no hoi o keia pepehi kanaka ina Kohaia k;>na karaima pepehi kanaka i hana mua ai, nka, ua h_4na no oia ika pepehi kanaka ma kona aina i hele tnai ai. oia hoi uia Manila, a ua pepehi no oia i kekahi kanaka opio e hoao ana e kaili i ee aloha o kekahi kaikā- | uaahine a iaoa e hooipoipo ana, | Ika lohe ia ana o keia moolelo |e ka Loio Kuhina o ke Aupuni, ua Inoi koke ia aku la ke Kiaaina Pinahama, e kj»obi ia ke kau ana |okeia Pilipioe liuia koko ma ka iamana li kanaka, a hiui i ka ma-

nawa e nooiaio pono ia ai kana moolelo e hoike nei no k'ona pepehi ana ia Harriet. Kunane o Kohaia, a ua kaohi ikt ia kom* li h ma ka amaua k. keia Poalima iho, a ke ninaninau ia nei oia e ke Keeiw o ka Loio Kuhina no ka mea pili i kela j>epehi kanaka ma I£ohala. Ma ke aiio oka mooielo ana e hoike nei, ua hoike ae ka Loio Kuhina i kona manao, he ano oiaio uo na tnea ana e hoike nei, a ma ka hoomaopopo aku nana io no i pepehi o Mis« Kunane ma Koha'a !ka makahiki 1915. Ke manao ia nei e huikala kela mea i hoepaahao ia apau ke ola, a ina aole ke Kiaaina i hoololi i ka hoopai o kela tnea i ahewa ia e na kiure o sa aina, i na la ua li hewa ia ka mea i hewa ole. Pehea Ja na aupepa i hoahewa wale i kela hana a ke Kiaaina i hoololi ai i ka hoopai o ka mea ahewa wale ia? Aole auei ua hoopakele ke Kiaaina i ke ola o ka mea i hewa ele, a na ke au o ka manawa i hālihali mai ka oiaio o kela han i pepehi kanaka aiaiuoino ma Kohala, aua hoopakele pu ia na kiure ma kela hana o ke Kiai aiim mai JhfcumAde ka lakou olelo ahewa koko o ka niea hewa ! i