Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 26, 22 November 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HELU 24. Ua ninau okoa aku la no nae o Keamalu i kona hoahanau" no ka mea pili i kona hiamoe ana, a ua ae io mai la no hoi o Hapaiamemeue ia mea, a hoike pu ae la no hoi eia i ka inoa o kana keiki e kahea aku ai, i na nae he keikikane ke hanau mai

Ia maoawā pu op lioi o Keanalu i hoike pu afeu ai ka inoa o kana keiki, ai kapa ia mai.hoi ia inoa e kona kuponawahine Ilina, a oia no hoi o Kealaula, a i-a lilo iho la no hoi ia inea i ko Aiwohi* kupua manao 1 mea maikai, a ua apono like ae la lakou i keia ma'j inoa o na keiki i hanau ole ia e

kapa aKu ai i ka wa e hoea ui '.i ai ike ao nei. Ia inau la ak'i o ko iakou &ohp ana, uu hoomaka iho la lakou e haku inoa no ka

Keamal» keiki, oiai, oia no hoi ke Alii nui e hoea mai ana, ao ke meie mua i haku ia no ua keiki nei i hanau ole ia, na kona inakuakane no ia na Aiwohikupua, a pe : nei na olelo 6 ua mele kahea-inoa nei. Ile inoa keia nou e Keahula, 0 ka wehe ana mai o ka pili o . ke ,atv " Ua ao ua malamalama, Ūa kani na maou o uka nei la, Ua kani nou e ka liko lehua. E ka huaahuna lehua ula o ka ' liu « - Malia no ka lohi me ka apa o ktiu kama lā, E a'oa'o ana ka olna la, Me ka wahine kui lei mamo Ta, O ka uka iu o Oiaa la, E hea aku hoi wau la e ke

kama e, Ae o mai hoi ©e i 'kou inoa la, Ao Kealaula he inoa laAiwohikupua. Eia hoi ka Keamalu inoa i haku ai no kana lei keiki e hoea mai ana i ke ao nei. ' He hanauna kauia, a bfe kamealii, .. He lani iluna, a he uwila iluna, He punohu uia, a he ua koko, He aa-lewalewa, ka hauauna o ke kama, 0 kuu kama alii e, e o mai hoi e, j O oe ka za e Kaulaihawane, Ka makahiapo hoi a ka wahine* Ma ka puka ana mai o ka la e, oa !a, Ua ia wela o Paliuli la, Ua hao ae la na wahine o ka uka iu nei la, A ua haa wale mai la no ka lau milo i ka pale e, O ke kuene luh io hai e, O ko oiua inoa ia e o mai hoi e, 0 olua ka ia e ka la, E owaka malamalauia i na moku a, A maiu-hiwa ka ieo o ka maau e, 0 ka uiauu pamūlehua o ka la, Ae' haku ana i lei hoohie :io ke kama la, 1 makana hoi na ke aloha la. he aloha e, Haina ka moa o ua uiakua ia,, Ao ke kumu hooiaha kaaia-iaui hoi, O ka opua hiki melemele i ke kai e, " ' Oia ka makuakane nana ke kama. Ke anuenue pio i ka lewa ka makuahine. Na mai keia mau kama hiwa la, Ai hoea mai hoi ke kupuna ipai ka lewa, .

He kupuna lani no luna loa e, No lona mvit o MakaHi-kailiai la. A kiekie ne na kama nona ka inoa ia, E o i ka inoa o na kama la. Na Keamal u",

I keia manawa e haku mele nei o Kea.ualu me Aiwohikupua no na kama i hoea o!e mai i ke ao uei, a la no hoi o Hapaiamfemeue k e noonoo ala i kana mele e haku aku ai no ria Lei-Kma a lakou, ai ka hala ana ae o kekahi mau anaholu o ko lakou nohō aba me ka oīaolli, ua h(tyma"kā~ih(i la hoi o Hapaiainemeue e haku mele ka leikama a lakou, penei hoi ke ano o kana mele i haku ai. He mau kama lani, he kama alii, He aiii ku i ka haoa la, He mau iani kapu enaena, He kupu he eu no na moku, . Moku ke kaula e paa ai la, , I ke kulaua o na iaai kapu e, He kapu he koa ka lua hoi e, No olua keia mau inoa e o iuai e, (> wai na kama na lei a oiaua e, Ka hiwahiwa hoi a na kupuna e, Ke lani kam>'hao la. He hao no oa alii ku i ka moku e, Ua lawa Uua i ka nani e, Ai ka hanohano alii mai na kupuna mal> Ae lei ai laua i ba wehi alii e, He alii kapu mai luna mai e, Ai hoolui ia aku ia'u kama e, No olna ka inoa la e o mai hoi e, Na Hapaiamemeue. O keia mele i haku ia e Hapaia-'

memeue, ua ao pu ia oia e Keamaiu i ka h«ta ana, ai kokua pu ia mai hoi e fco laua kupunawu» hine Hina, a u» lilo no hoi o Hapaiamemejjje i yoea lea manli jno i ka .hula, a koe wale no'n&e ka moe o ka lau o na laau i kona wa e hula ai, aole no hoi e pau ke kani ana o na manu, a ia wale no ia mau haawina ia Keam&l», ao ke kumu no paha oia uiea, aole no paha he mea ukali aku i ko Keamalu ike hula. I keia manawa no hoi e haku mele ana o Keamalu «)a no na Kāma punahele a lakou i hoea ole mai i ke ao uaalamalama, ua haku me)e pu oo o Hina i inoa no kana mau moopuna < kuaf.ua e hoea mai ana t a aole nae mea i paa ia. mau mele o Keamaiu wale no. a aole no hoi i heiuhelu ia mele imua o Aiwohikupua ma. a aia aku paha i ka Mokupuni kaili la o lale e, e lohe ia aku ai ma keia mua aku. Iloko o keia mau mahina a lakou e noho ana i ka uluwehi o PaHtūi, ua pili aloha wale ia no ko iakou noho ana, a- aole no hoi he mea i ulu ae mawaena o lakou e hoea mai ai ke ano noho mokuahana ana, Ma ka*ike oie aku noi hoi o Keamalu i fea haoa a ka laua kane, eia ka ua hoohiki o Aiwohikupua. aia no imua o koaa mau makua alii i Kauai e haaau ai o Keamalu, a iluna no hol o ka lepo kauiana o kona aina hanau e hoea o»ai ai kana kama mua i ke ao oei, a mamuli oia uianao hoopaa 0 Aiwohikupua, ua hiki ole ia Keamalu ke a!o a« i ka manao o kana kane, ao Hapaiameuieue hoi, ua. hiki ole iaia e he'e pu me ka.huaeai a ke kane me kona hoahanau 1 ka moknpuui hanau o ke kane. ao ke kumu o keia hele ole, ua kau o Makaiii i kekahi kanawai paa, aole e hanau kana welo i ka honua o kanaka, aka, iluna nu o ka lewanuu. I ka haia ana o na mahina ewalu 0 ka opu o Keamalu ma, ua iho o Ku no kai o Hilo no ka ike aua ia Pili kona kaikaini, ao Kekahi no hoi ma ia iho ana i ka) o Hilo, j oia. uo kft makemake o ka makui kaoeo Keamaiu, oia hoi o Ku e j ike ī kona kaikaiaa e uoho hoo*| malu mai la i ke aupuni o bua, ae 001 dq no hoi i ke kaikama e !ioomakaukau i mau waa 4 ai ni hoi no m keiki e hoio ai no Kniui. ] 4 (Aole 1 pau.) j