Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 27, 29 November 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

H®LU 25. Ats noi aku hoi i kona kaikaina e kuahaua aku i na makaainana 0 faua, 6 kokua pu ms*i ika hoomakaukan ana i na lako ai no ia huakai aumouna a na keiki a laua. 1 ka ana o 'na lioaīiānau, " ua kani pihe ko la'Ja uwe ana, oiai, ua loihi na la oka nalo ana o na maka, a akahi no hoi a ike hōu. I ka pau ana o ka uwe aloha ana mawaena o laua, ua kamakamailio iki iho la laua no jfcekahi mau mea pili no laua ihe, ai ka pau ana oia mau kamakamailio ana o laua, ua ninau koke mai la no o Pili 5 keia huakai a kona ka;kuaana o ka hoea ana i kai o Hilo, ame ka 'ninau pu mai no hoi i na paha ua loaa lani ia oi-A u»a kona aoao, ao ka manao oia ninau hope, oia no boi i na ua loaa keiki ia o Ku i keia :nanawa o keia noho kaawale.ana o laua. " V .■

Ua hoike aku la oo hoi :> Ku i ka mea pilii i ka ioaa anu o k »na keiki/ ai hoike ia hol wa keia «nau olelo mawaena o laua.

"Ua ioaa a'nei he haku alii hou no kaua e kua kaikuaana haku? Ae, e kuu pokii alohn, a no ia Hakulani a kaua ke kumu o keia huakai au i iho mai la e ike ia oe e fcuu Pokii." "Heaha ke kulana o ka Ilakulaoi a kaua, wahi a Pili i ninau mai a? ia Ku kona kaikuaana." He Haikulani kaikaaiahine, ao Keauoalu ka inoa, a be puaahele hoi na &ona kupuna Hina, ao ka makuahine hoi o ka wahine & kāua. Ua kaa no maialo p ka uialama ihi kapu ana a ua makuahine aei o kakou ka pulama wale ana i ua hanai īani nei a kakou. M Ua . loaa anei ke kane a ua Hakuiani, nēi a kakou, wabi uo a Pili i ninau oiai 4 i kona kaikuaana Ku."

"Ae, ua loaa no ke kane, a pia hoi ke kumunui p keia huakai iho uaaj a'u i ou aia a ke kaikaina."

li k iho mai e ike i kou pokii, a heaha hoi ka manao oia iho ana e kuu Haku kaikuaana?"

Eia ka manao la, e uiakemake aua ua ap&a Lani nei a kaua e holo no Kauai, oiai, no Kauai hoi ke kane a Keamalu ke kaikamahine a kaua, a he mea no hoi paha au i ike mua ai, oia hoi ke Alii Aiwohikupua o Kauai.

Ika iohe ana o PiH i ka inoa oke kaoe aka laua Lani kaikamafaioe« ua lilo iho la ia i mea oiuoiu loa i kona manao, oiai, ua ika no oia he alii koko kiekie c Aiwohikupua, ai ioaa no hoi īa ike iaip, mamuli no hoi o keia mau la a Aiwohikupua i iioho ai 1 kona aio alii, ai hoike mua ia *ktt no hpi ma n& heiu i haia akii I nei o ko kakou mooieio.

"B kuu Haku kaikuaana, ke hauoli ioa nei wku i ka hana ana i k«kahi mau hana no ka iani alii a kaua, a no kana kane koko kiekle hoi, a ina o ? i hai mai nei ia'u a he kanē makaainana haahaa kaua Lani alii kaikamahine a ia a kaua, alaila, i na no ia ua hoike e aku no wau ia oe e kuu Uaka k&ĪKuaana» aole e hiki ia'u ke hana la mea, oiai, he kue ia i ke kulaua aiii kiekie o ko kaua, mau makua ame ka ,maKuahiue j{ kupua ihiihi a ku wahiue.'' i ka ioh<i aua o lii i keia mau., olelo a ke kaikaiua, ua lilo iho ia i mea maikai i kona manao, ua hooiuaopopo uo oia i ke kulaua,

ihi makua uaamua up hoi 0 na laua makuakane alii laua, tuai noho laua a iho ak£|J:e koko haa,haa. Mamuli no.'paha oia mau haua a keia kiekie o ka Mokupuni o H&Jraii i laha aaai ai uo no uiea pill ,)nakee koko a hoea mul 1 na al!i o fceia aina mnhope uiai. 0 kekaai no boi « kun kaikuaana wau i ko'u wau h palupalu 4j)£e aku oei, a aole no hoi he keiaLiaai. loko aku o'u» a ua kau kai juTu no ku'u Ujanao inahope ou ejj| kaikuaana, a na kau pua aku j2pia e houaiau ko kaua lalani noho ke uupuni' mahope ||]|fUa. Ina nae oe i kamailio qqffi; nei a ht kane haahaa ka ke k|3j£ama.biue lani a kaua, i na la wale ka hana ana a no.kana kiine hoi, a luhi-ua%ale hoi.aa enakaainana aloha o nolaila, e haua aRu ana wan oiea apau i makemake ?ii ae hoi oe a huike aien i na |||fl keik! lani ala a ka\u, e mfthu™ t ana na nie-i apuu tio ko l:\ua hm'^nai. 1 kn 'ana o Ku i keit mau olelo ā ua lilo sho la ia i i kona manao, a ua hoofekaūkau hou iho la oia no ka himrqfo aha no Paliuli ka aina i lehua. Maoaua nae 0 kona t&lete ana iho i ke kaikaina na Mke aku la a ia paha 1 'ka o na !a ekolu e mai ai a laua no kai o Hilo-han%lhi.

Ho! a€lfla*o Ku iuka o ka aina o Paliu!fft haalele iho la i ke kaikaina e lis&ma%aukftu i na mea e ptmo ai huakai a he maDslra 4 no'T>aē~ hope iho o ka hala ana aku o Ku, ua makaukau ae Ia na niea apau e pono ai ka huakai holo i Kauai a Keamalu mā, a me ka manao Ia hoi he huakai keia o ka pono, a na keia mua aku no nae e hoike mai ka mea pili i keia huakai o ka maewaewa, ai kohu pono ai hoi ka raea e kau nei maluna o keia moolelo. '*He moolelo walohia no Keamalu."

1 ka,bala ana aku o Ku no uka 0 Paliuli, ua hooiaha aku la o Pili 1 ka loaa aoa he hooilina hoo, a aia iuka o ka aina pohihi o Paliuli, a ua liio keia i ioaea hoohauoli loa i ka ooanao o oa makaainaua, ai isa wa & Pili i * hoike aku ai i aa i»akas.itiaoa me na alii o ka aiaa, oo ka hoomakaukau ana i na mea e ponoai ka huakai holouooaua a na alii opio, ua liio ia i. mea hana ia Eoe ka hauoli e pa makaainaua aloha alii &pau o Hilo-hanakahi, ai ioko wale no o na la elua uoahohope mai o kela coanawa> ua makaukau iho la na mea apau no ka huakai hoiomoana.

Hoi aku la hoi o Ku a hiki i uka, hai aku la oia eoe ka olela aku i na alii ua mākauk&u o kai \ ka makuakane o olua ae pono hoi kakou e iho i kai. Pane mai la o Keamalu, aole aia a piha na la elua alaila, heie pu no kakou me na makua ame Hina pu no hoi kekahi aohe noho 1 ka hale ao Hapaimemeueuaa nae me Pukoula aole laua e bele, e like me ko kakou ike ma ka mea i olelo ia ae nei maluna no ka hoohiki a Makaiii.

Ika iohe ana hoi o keia mau oielo ua # hoi aku la nohoi oia a ua noho iho la nohoi o Ke&maiu 0 ka uwe i ke aloha i ke aikane. 1 ke knkahiaka o ua laa Keamalu ma e haaleie iho ai īa Pahuh ua halawai aloha ae ia lakou me Hapaimemeue ame Pukouk na mea nohoi e noho iho ai i ka haie, Ika wa a Keauialu i ike aku ai ia Elapaimemeue ua hookiekie ae )a lft«* n«i i ko laua mau* leo uwe, a ua uwe pu nohoi ku nouaka uaheleheie, ua uiauu apau o PaliuH a ua h:ia pu la nohoi na iau laau. a helelei pu uohoi ka pua a ka iehua inakauoe. . (Aole i pau.)