Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 28, 6 December 1917 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HELI7 2«. I ka p&u ana o ka uwe kumakeua an& a'Keamalu ma me Hapaimemeue, ua kau aela laua me ke kane a laua maluna o kahi ruoieoa panee a o ka wa nolao ia o I Hapaiuaemeue i hoolale ae ai i n& hekili ame ke "olai a naueue an» ka honawne - hōike ana hoTT" ke aloha t>iaio o Hapaimemeue i kana aikane ame ke kane a I»ua e hele aei. | J. makaukau ana o lakou n,ej e iho aku ua hala e aku la nc> o Ku tne ka wahine o Hina ame kahi kahu o ke aiii «■ Kauai a puka «» iio lakou i khi, a m&hope aku hoi u Keamalu ma ine ke kane, I ko iaua neihiki ana i kai ua kapu ae la ko laua nei hale aole he mea e ae e ike ia laua n«i, no ka meana noho rri»i la laua nei i ke Kapu ame ka malu oka makuH, aka, o na ,alii w»le 10 kn

poe iae ia e ike ia laua nei a na iakou e hai aku i na makaainat>a i ka maikai lun ole o Keamauin.

1 ka ike ana o na alii a<ne ka lohe ana hoi o na makaainana i ka u'i lua ole o Keamaiu, ua lilo ae la ia i mea hauoli a mahalo loa no lakou i ka loaa ana o ko lakou alii hou. Iloko ona Ih eha a Keamalu ma i noho ai, ua i)ui ka hookupu ana* ft" me uiakaainana ia laua i na ano h'ke ole o kela ame keia ano e like no me ka, hana mau a ko Hawaii nei poe ia manawa a. hiki no i keia manawa. Ika hiki ana mai oka la e holo ai na alii i Kauai, ua lawe ia mai la he mau waa : kaulua, aka, aole i makemake o Aiwohikupua i keia mau waa, oiai, hohoi he makemake oia i waa kupono no ia laua wale ho me Keamaiu.

Ma keia wahi aku e ka mea heluhelu i keia moolelo, e ike iho ai im) oe i ka loko iny rqaoli o Aiwohikupua i kana wahine alii a ka nani lua ole s i loaa hoi iaia i polikua a Kane ame ka nani ihiihi o Paliuli ae noho ana ho* malalo 6ka malu ona oheu o na manu ae hoopulū mau ia ana hoi e ka wai hau o ka lehua, aka ua kaawale aku ai mau ano maikai okana wahine mai kona manao aku no ka ,haili i loaaiaia no Hina" opuhalakoa. Ika maka:)kau ana ona waa aia hoi ua ike ia aku la ua piha loa kahakai i na waa mai ka lae o Leleiwi a kahaki?i o Makahanalea. Akeakoa aku na a!H me na makaainana īke awa, ao laua nei wale noho koe me Ku e noke nei i ka hoopaapaa.

I keia wa ana alii ine na kaaaka hooeoakaukau nei no ka bolo ana oku ma na «'aa aia hol ua lobe mua ae la no o Ku i ka oīelo a kana hunona aole o na makemake a kau maluna o ka waa kaelua ooe kekahi okoa siku aka o Keamalu wale no, a oiai ia iakou e hoopaapaa ana no i ke u* hai aku la o Ku 1 kona rtianao 1 kana hunona i kā olelo o ka pono aia hei ua liīo ia ix»ao oleio aka :nakua i mea pono ole i ko Aiwohik'ipua manao, n uh kauoliu aku ia tui oia iuu ulii me na kanaka e hoio mim no lakou a na'laua nohoi 1a e hv!e aku. Ua lilo keia manao i waiho ia »kn imna o ke aln i mea kne loa uaua»- a ua na.ua ule. ae oia i, ka noho »ioha uiawaena om, kaua wahfiie.

J ka o TCu i ka olek» a kana aku la oia i na no?o aku ma na waa a ike ana o Aiwohikupua ua hala na mea apau-Hia ko? aku la oia ia e kan'i ka w*a a hele akf laua, aka nae, ua ano ko Keamalu maivao no keia hslha a kana knne a ua hootmi loipa wa' la no hoi konr t aluha i oa me na alii no ka mea ua mni 'l* no ka manao hooliuoi iloke o Keamalu nei ka kana kane iaia e like me ike ia ae la, a ua ninati koke no ia' i kana i ke kuma hoouna e ana aku i na mea%pau e h'olo'e mamua a na lau'a n<f'fa e hele aku. '

V r kou mea o ka hoouna

e ana j.ku nei i na mea apau « hele e j»amua, ao kaua wale no ke ho|jyiku .mahepe?" Pehea ka ia mai ai he tnau alii? I kejjft ,wa no a Keamalu e ninau nei !jyyia kane, a ia no lioi ke hana,|M no ka lihilihi i kuna liuna u ka jappulu mau i kona mau p<ti ka waimaka o ke oiai a.>le na maKua e ana me laua.

aua o Aiwohikupua i ka i.ww« o kana wahine ua pane aku ik _*)#. "heahs kau e uwe nei a hefth%k« ano o kau olelo e olelo luai Ua pane mai la no ht»i,ijt Keamalu me ka waiiuaka. "K ana no wau i na 'oakua 0 Ninau hou aku la no o i kana wahine, ae ua o£s|§ kou aloha i r«a makua a peheā ke aloha o ke_kane, oiai, ua ike Aghoi oe he puanuauu. kb.""ip makua, a he aloha wela hoi ? akn, eia wao ke hele nei me ee a mampino kuu kiuo a pau hoi kou kapa ana mai ia'u he wahine au uau. Ia Keauaalu e olelo nei i keia mau plelo i kana kane aia hoi ua piha loa ia ke kane i ka huhu a ua kena koke aela iaia nei e ee aku iluna o ka waa a hoouiaka aku iaua nei e holo. Ua hoonoho ia &e la o Keamalu mamua o ka waa ao Aiwohikupua hoi mahope o ka waa a hopmaka aku la laua nei e holo, aka, ua ike mai la no o Keamalu 1 ka pon.o ole o ka hana a ke kane a ua pane koke mai 1a oia, "Ea, aole pela ka holo waa ana no ka mea ke hele nei kau& i ka launa ule, dohe o kana pili aina iki aku.'' X ka lohe ana o i na olelo a k&na wahine, ua lilo ia i mea hoopii loa ae i kona huhu ia Keamaīu.

Ua oki.pu' iho la no hoi ka Keaoialu mau olelo aoa i kaoa *kāae ,aka eia oo nae oia ke hoomau nei uo i ka aana ia uka o ka aina a hiki i ka naiowale ana o kahakai ame na kuahiwi a hele loa laua o3i i kahi 6 ka pilikia, īa raailawa ua ike iho la 0 Keamalu aole laua nei e o!a ana oiai o ka halia oka pake e kau aua i mua ona. U» hoomaka iho la 0 Keamalu e uwe h nana aku i kana kane a uwe kankau aku la oia penei. Auhea oc e kuu Wie —e, Kuu hoaal> anu 3 ka uka. Kipu hau anu o Pali.uli. i huti i ke anu oke Uhi nalowale i ka maka 0 kn opua, Pua mai ana ke aioha i. ou nei t E iauna ka pono i na inakua, HI hoi kf v i hu oka waa ska aimi, T ike i ka mii me ka lehulehu, He aloha —e aloha wa!e. (Aolei pau.)

Ladana, Nov, '29 —Ua hookui ae kekahi mokukaua hoīomama o Kolemania me kekahi *'maina lana'* * iakon m> i hoolei ai ma ke k&i, a ua piholo ua moknkana holo mama nei, ahe elua wale no inina o keh mokvi i p*k*!c ko atua ol».