Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 36, 31 January 1918 — HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO Unuhi ia a alana ia no ka pomaikai o ka poe heluhelu o ka Hoku. [ARTICLE]

HE MOOLELO MAIKAI NO BENI HURA KE KEIKI IUDAIO HE MOOLELO NO KA WA IA KRISTO

Unuhi ia a alana ia no ka pomaikai o ka poe heluhelu o ka Hoku.

"O ka iwake ar.fei keia?" Ahe r»au niahoe laua? O ka ooake anei ke kookolua? A hoa hele o na wahine? mm ewalu MOKONA VI. KA MOO O KA MULIWAI O NILE.

**£ ke kaiknmahine a Ber<-U;;-zaH&, i riA n kou makemak'? r.o ka loaa o ka makarm irt oe, e like i«ē ka har»ā a ka po*-; piiiwaiwal, alalla* ke «lelo aku nei waa ia oe, e lawe aku oe 5 ka fQ*k«na aa 1 maketnakf- ;ti t «10 k&'u *ra!e no e 'makemake nei e hiki aku kaua i ka "hopeha o keia kakaolelo wale ana. Ma kuu hoopaaōpopo ako i ke kaona o kela naau olelo au, a ia he mea nau i makemake ai« Ina io pela, al&ila, ! e kamaili'» koke naai i kou ma-| nao, ae hoopau wale 1a hoi keia koalehelehe k*.mailio waiwai ole, B 3iakeaaake pu ana bo hoi wa« m& ka pa« ana o keia kamailio aoa e hēle kela me keia o kaua ma kona alahele iho, ae houpoina < loa hoi ma ke ano Ua maa kaua. Ē ka maiHo mai oe ae hoolohe aku wao 3 kau mau oielo hope !oa." TJa kamailio !s keU maq olelo e Beni Hora me ka !eo ano hoowahawaha.

I ka pau ana no o Bem Hora mau kamaHk» ana'mai, oa nana naai la ua u f i Aikupika nei i ®e na maka hoowahawaha i ka ludaio opio, ai ba wa hope kamailio mai la i keia aiau oielo. M oa pau ae la no ka'u a»ea i manao ai e kaoaailio aku ia oē, ae hele jio hoi oe, aē hoomakaukau ae wau no ka haalele iho i keia hale o ke Kaukau Asii o ka Ohana a H ra tohe ana ro o Beni Hura i keia naaa olelo, ua kunou loai la oia tne ka haahaa imua o ua u'i Aikupika nei, a huli ae 3a oia e hele aie ka hoopuka ana mai iiae i'keia mau olelo hope, a he mea naaa mau no hoi iwaena o ti» poe ludaio. M 0 ka malu pu'me'oe ma kou alaheie." la Beui Hura nae i kokoke !oa aku ai i ka puka 0 waho loa, ua kahea hou aku la na u'i Aikupika nei ia Beni Hara. "He wahi «lelo ka'o i koe ia oe, ae oīuolu ruai hoi oe. e hoi hou mai, ai kamailio aku hoi wau ia oe uo ia mea. ,; Ika lohe ana no o Beni Hura 1 keia kahea hou a ka u'i Aikupika, a ma.nuli ro o kooa hoomaopopo i na loina maikai o ka poe hanohano, ua kunou hou mai la oi'a i ka u'i Aikupika, a hali hou mai la i hope, a hele mai la hoi a ku ma kahi ana i ku mua ai, a kali aku la no na olelo hou a ka u'i haaheo o Aikupika.

"E noonoo pono.- oe i na olelo a'u i kamailio aku nei ia oe, a j hoomaopopo pu hoi i na inea a'u i hoomaopopo ai nou. M "*E ka Aikupika u'i, he&ha kau 1 hoomaopopo ai no'u a no ka mea pili i ko'u ola ana? E ka« mailio mai me ka hunahuna ole iho." Ua nana mai la ua u'i Aikupika nei me na maka noii, ai ka hala ana o kekahi minute oia uana ana, alaila, hoomaka mai la oia e uamailio i keia mau olelo.

**Ma kn'u manao ua '»i: eku koo ano Roina «namua o ke-1 kabi v kou iahui, a aale anei hei oiaio ia mau filflo a'u e ke keikii a Ha»?" "Alaila, he roau maka noii kou j e iaopaona ann ia'u one kuu la-1 hui k&nnka, aole wau i manao o kekahi hana ia aka uM o Aikupika o ka hakilo i ka like ule o kekahi kanaka uae kona eoau hoa kanaka." Ua kauaailio 3a keia njau ■ olelo e Beni ffura rae ke ano hoi-

hoi ole. *'He hapa-akua na kanaka o Homa i keia aianawa, a ia iloko o ko lakou mau liaia ka roana o ike ao nei. Ua ike no oe ika oiaio loia mea a'u e kamaillo nei ia

ee." "Alaila, maniull o ia aoo 0 ka poe Eoma 1 makemake ai oe e kainailio mai la'n, m heaha hpo ae kekahi mau onea au i makemake ai e kaoaailio mai ia f u? ,J M Mamuli 0 kou ano Roma, ai h»nai ?h hoi e kekahl o nn k«fifoka ikaolaiia loa o Roma, ua maoao !«e nei wau e hana i kaH hana e (hoopakele ia ai oe?'' I M Pehea, e hoopakele oe ia'u. ! ' Nani io no k>u lokomaikai i ka| ! fodaio au i hoowahawaha ai. Ē | hoemaikal aku paha wau ia oe |ho iamanao lokomaikai ou." I Mamali o keia mau olelo a Beni ! Hurā ma ke ano pahenehene, Ub | pii ae ka uia i«a papalina o !ka o'i Aiaupika, a ua nana mai 'k oia me na maka hoowahawaha ia Beni Hura, a? ka hata ana 0 kekahi mau minute, ua hoomaka māi la oia e kamailio i keia . inau olelo ano nioi.

"A ia he kanaka qpio ludaio i pakele mai ka moku kuapaa o na poe ilemn, a he inea h'' i pepehi 1 kekahi kanaka wn ka Halealii o Xderani." Ika lohe atjft o Beni llura i keia luau olulo a ka u'i Aikupika, ua ano hikiiele ae Ia kooa manao.-a oana aku la oia i ka u'i Aikupika me na maka haohao. Ua nana mai la no hoi ua u'i Aikupika nei me na maka paheeehene, a no ke komailio ōle ako 0 Beui Hura iaia, ua hoomaka hou inai ia no ūu u'i Aikupika nei e kamailio heu. • '•

I "O «eia lu<iaia ao a'a e ka : aiailio «ei, oia hookahi jj6 . kni ?#&gehi :££eka.hi' kaaak& Rt>ma ina ke alo oke rankeke (* ke Kulana|kauh«leolerußaiea3a, ao keia IuUaio hookahi 110 kai hoala i ekolu h-ge<»oa koa p/G : alalia f ae manao ai a hoi e hopu-pio i ke Kiaaioa Rj||3a i keia poj O keia ludaio uookahi uo kai hoohui akn iaia, ooe ke Kaukau Alii Iledeliroa o ka Waoakaa. no ke kaua kue aoa i ke Aupuui o Huooa."

I hakaiia ao apau ia wau olelo a ua u'i Aikupika aei, ua nee aiai ia oia a kokoke loa i kahi a Beni Hora e ku ana, alaila» hawanawana mai )a oia ma na pepeiao o Beni Hum i keia uoau oleio.

"CJa noho oe uaa Rojna, a ua ike oe i ka hopena o k» poe i lilo i enemi 110 Roma, a pehea aku keia 1000 » ka pepeiao o ka maoa ikaika o Roma. Aha ke haikea ae la ko helehelena."

I keia inanawa i kueml hope mai ai o Beni Hura, a nana aku la 03« na tuaka hoowahawaha i keiā" wahine Aiknpika. Hoomaopopo aku ia oia i ke ano haahaa inaoli o keia wahine Aikupika ana i manao ai e lawe mai i wāhine nena, eia ka he tiga inu koko ka mea kupōno loa e hoohalike ia me keia wahine Aikupika.

I ka ike ana mai o ua Aikuplka nei i keia nop ano iluaa o Beni Hura, ua Mfepit loa ia ae la koua ano piena, a ua nee liuu mai la no oin imua» a kamailio mai la me ka leo hoowahawaha i ke kauaka opio ludaio,

| M Ua kamaaina oe Lka Hak.u lSejana o Homa. ao ka tnea lioi > hele pu mai nei me oe mai Euma j mai, a he mea hoi i ano hiliuai Ikuhihewa ia oe. p ehea la kou majuac ke hawanawana īa aku kela ] t.uau mea i kon;\ pepeiao. Ae hu<.iaio ia Aku hoi Ih m:iu mea m«na liuike māepopo, ae loaa ek' ai ke kanulua h oia ujiu haike una. K iiawanHWt'Ua pu nt aku ;h" hoi i !ua Haku puniwaiwai al.t I o Roma, o ua ludaio nei i. pau-

imaele ka lima ike koko oke ka naka R©/Btt, nia ke kanaka waiwni |loa o ka Hikina nei. Aole anei |hoi e lilo ia i m&UMU e aiehe ia ai na ia o ka mnliwai o Tiba. Ia manawa "hoi e hoolilo ia ai keia ludaio i mea hooiealea i na poe o Roma ma ko lakou halekeaka. E i- ;

ililo oia i ooea makaikai ia e naj poe lehulehu o ke kulanakauhale kaulana o ua Kaisara. 0 kona waiwai hoi i rrea hwpiha i ka jWiUn)na waiwai o nu Kaukau Alii o Unmu, a hoei> !«<u aku Ikm i ka WHihona waiwai o ka Mu'i ICuij Kar:i. Pnhea !a ia i kou luanau e ke keiki a Hura?" Ua hoopuiwa ia no o Beni llura je na ano haahaa lfcao»i;-o keia wahine Aikupika, ao ke kaikamahine hui a k-ekahi o na kanaka I ana 5 mahalo nui ai, eia ka o I keia n'i Aikupika aua i hookipa 1 hanoh&no ai nja kona home, ai hana aku ai i na hana apau e oluolu ai kona noho ana, eia ka

be ujou naheaa keia e hoopuooehana ana i kona poli, ai keia Ja '> puooehana eia ka ke huli ojai nei e nahu iaia. Ua hoopiha ja ke k:aha o kona hoowahawaha no keia wahine Aikupika i uhinni i kona ano m ke ano hpaloha nona. Ua nana hoi'. aku la oia i keia wahine Aikupika, a kaniailio aku Ia me ka ieo hoowa-

hawaha. *'No ka hoohauoli ana aku i kou manao, ke hoike aku n.ei. yyau i ka manao loahalo i ka nui o kou iiaalea, aua lilo ip 110 paha wau i luahi na kou akauīai inaalea. He uaea hoohauuii pu uo paha ia oe ko'u hoike pu aku, aole do wau i; makemake i kau uiau Eōau kokua ana mai, ai kupou paha no'u e pakeie ai i keia poino ati i hoouoakaukau inalu ai no'u. Ua hiki loa ia'u e pepehi aku ia oe a tnake loa, e like me ka pepehi ana i kekahi naheea ino, aka> na kou ano wahine i hoopakele ia oe. E hoomanao nae oe. ua haaiaina ka puka o ka Waoakua no'u, a oiai, he mea hahai holoholona noiau no o Roma, aka, e hala ana nae he manawa loihi loa e loaa ai wau iai.i, oiai he ululaau o na laau ihe.e ku mai ana mamua 0 ko Roma alahele, ae iilo no hoi na puu one mehameha i wahi & hana ai ia'u, ae lilo ai hoi ia h«i ia mau wahi neoneo i kahua hahai hol.»holona hooluhi ia Roma. la'u e hahai ia ana e ka Iliohe puni koko o Roma, a ina paha e loaa io ana wau ia lakou, ai ka wa paha e aneane ana wau e' oaake, alaila, hē mea hooiuolu maoli 1 kou manao ka w&iho ana iho o ka hjino hoowahawaha o ke kauaka au i ku'makaia ai ma kou alahele. Kawai 1 hoike i keiā mau mea pili ia'u ia oe e ka wahine kumak <ia? H Ika lohe nna o ka wahine Aikupika i keia ninau a Beoi Hura iaia, ua ano palupalu ae Ia kooa huleheleūa, a kamailio mai la oia hae ke auo leo oluolu. "Aia ma kuo aina, eke keiki a Ifura. he poe peha e k-ihakaha maluna o ka pupu i loaa mai na lae kahakai mai, ao na , pupu hoi I lawe ia mai e ka ino 0 ka moana, a waiho iho la ma kahaone. Ua kahpkaha ia keia 1 mau kii maluna o keia laau pupu pae mai, a lilo ae la lakou 1 mea hoonani no kekahi mau haie nani o ka'u aina. 0 keia loaa ana « keka"hi mau mea piU i kuu moo[Velo, he mau mea no ia 3 hooiliili i« ma kahakai o ke o!a ana, ai ioaa mai hoi i na mauuwa hke ok» ai peua hoopiha pouo ia īho hoi t ka mea i loaa ai ia lakou." (Aoleipau.) * <