Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 3, 20 June 1918 — HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika" [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO KEAMALU KEKAHI O NA MOOLELO HOONAUE PUUWAI O KA LAHUI HAWAII "Mai ka Hoku o ka Pakipika"

HBLU H6.

I A |»b kei» hanai ana una uianu ! i ke fcelki AHi, komo aku la o ReaImalo iīoko loa o kn hale. a noho liho la mH k »hi «apu i hoolna ia ai 'no k«n*» keiki, a i ka )ke ana mai d 1 Kealanln i kona makuanioe, īeīe ' pertikiBi tnhi !a v»ia iluna o kona makuahine, me kfi ho<tp<>nopono ole, « ia lnoa nn<- i h«v pu ;ie aK ai« hoi, «in ike ia ak'i la ua men *n« em» ka lewa lani, m p< nli ae ia kn !a, h ua alohilohi h->i ka mahin.a a oa hoike mai o» n ku i ko Iwko» mau kehiko pih« A pno hoi ko laua hui a'oha ana, he keiki p. he makua, alaila, hele aku la o Keamaiu e ike i kona mau makua, e hke nO hoi me ke ano mao o ka hiki mal'hini ana, ua o!o ae la ke kumakena a na makua ih> ke aloha keiki, a pela oo hoi <ne Keamalu i uwe aku ai no kona mau makua, >» ia wa like no i kupioai mai ai k» leo o na «nanu o Palinli, aua ikuw* mai no h<»i na pua t me he leo ala o ka Jhamumumu o ke aheahe malie. I ka pao ana o.fc*.lakou uwe ana, ua noho iho la no o Keamalu me kona mau makua, ua loihi ik» keia noho ana, ua ano palaka loa mai la o K6amalu no na mea i wanan* i;i nona, e na naakaula, ua oluolu tnai-

kai ka manao o ko«a mau kaikiu'Ke a ua paUipala mwikai hoi ko iukou man maka iaia", a«a »eae noaikai na helehelena me he mea la ua piha oloko i ke aloha nui nona, mn na han& i hana ia mai iaia ia mau la, aka, me kolakou noho oiuolu no ia no nae, aia no lakou malu a!a i mea noo'a e po¥no ai, a e hooko ia ai no hoi na mea i hoikeike e ia m*i iaia e na Kifo oiai uia i kai o Hilo.

Hemaula loihi no keia nan«a maikai ana a lakou me kona ooau oiakoa a me nā kaikoeke pu. Ia wa hoomaka liilih mai ia kona tuau kaikoeke e hoowalewale ihia, roa ke koi aoa mai e heielakou i ka hula, ae aku la no ke'a; a t k«kahi la aku koi hou mai ia no iakou, e hele {&- kou i ka »» m&ile, »a »e akn la no keia a hele lik§ aku la no iakoU, iloko nae o keia he!e ana o lakou, ua loaa iki mai la iaia nei ka malamalama no ka lakot> alanui e hoowalewale" t»ei iaia t a ao!e nne keia, i hoike ilei uku ia lakou no iu mea. Pela no ka noke mati ana. a na kaikoeke ! ka hoowaiewale iaia nei, aa ae iio keia tna kekahi \ kumu no lakou e u»ana f ' ai, uoUkeia i ike i ka lak->u mnu hool ili ana no ko ia nei poinu. Eia loaa i'o no ia Keamalu ka poino.

A hait> kekahi m»ū 1h b<x-a li-ju uo na kaik.ueke, .* k</i mai la iuiu uei, e pii lakou i kc kui pua lehun a * heihei iak ju, owai U iwneua u iakou ke akamaī a hoio, e loaa m> iaia ka uku wakaiiH. V ua i»e aku ia uo kein, i koia kouo a na kais:oekb t a i ka !ohe ana u na kaikoeke i keia ae a Keamnlu i ko lakou utanao, huomakauknu « iho la lakou i na ke'i pahoa a waiho muialo o kekuhi kumu iehua a .lakou i ikt ui i ka luluu i k<> lehua ilmia, a i ko lakou ike ana ua holopono ku lukou hoolala aua, ua noho ik> iho la la* koii no kekahi mau la, k i ku. uiakaukau anu o ua umu kaikoeke loKoiuo uei, ua koi aku. la lakou ia Keauialu e pii iakou-

Ma keia wahi o ko kakou mook'io, e hoaiu iki ae kakou e nauu i ka hana a ua iuanu. Mai ka U*a Keauialu i puui ai i ka huuwulowaie a koua uiau kaikoeke, ua haakie ua uiauu iaiu» iiveaui»ltO & ua iuwe pu uo hui i koua luau

kahik' 1 naiil ap&u. I kei»i la nae, .-aamuli paha o ko lnkou jke e, ana« ua kokoke loa ma> ka pilikia i ko lakou Haku Alii, uiaaiuli o k«>oa puni wale, i kooa iuau kalkoeke lokoiuo. Ua hoooiaka mai la ua mauu e kaui, a ua lt)be pu ia uo hoi ka leo kauikau o ua luau, a uie na pu>i naaluoa ih(j o keia inau kumu laau; mamuli paha u ko lukou ik« ana, e loaa aoa ia k« pilikia i ka inake, a oia uo p vhjf ko iakou mea i kauikau mua e «i n.) ko iakou Aiii aloha.

j Ikala i hooholo ai ko lakpu pii lua hoea mai la na kaikoeke iue ka makaukau no ka pii ana i ke kui iehua, ia wa olelo nku la o Kea. malu e abo ina kuuou iehua iho j«o ūaa ke alo o ka hale, malaila no iakou e kui lehua ai, ua hooie mai ia no hoi na kaikoeke lokoino,, me ka ipu inai aole.he maikai o keia loau pua 110 ka ua hele a ouaka hiou i ka uwahi a aolaila, aole kakou » pono e noho kokoke iho DDaanei, p aho no e naue iki aku kakou a uiauoao loa aku, a uialaila no hoi kakou e kui lei lehua ai. £ nukeia i»au olelo nuaalea a na kai koeke, nioau hou aku ia uo o Keemalu, aia mahea ua pua leiiua ooaikai se mamua o keia mau pua oiai, uo hoi he kaina like wale nu ko na pua apau ma keia wahi.

Ae, he mea oiaio no ia au e 01010 loai uei, aiea, o na paa lehu»i nao j oi ae ka maikai aia no ia i uM aku nei la, a oii no hoi na kumu lehwa oi r»a keia nokila, e oiuoiu mai oe e naue loa no kakou a hiki ilaii», no ka inea e like no hoi aie ka nani oka pua, pela uo hoi e naiīi ai ka iei» a i na. mau •uua ae la, aoh« ncr e maikni ku lei , no ka mea, ke ike pu ae no ka~ kou i ke ano hakeakea o ka lehua-

No keia mau olelo piha akauiai» ua punihei loa iho la o Keauialu i ria olelo piha maalea i hui pu ia we lia opu ino a kona eoau . kaikoeke noiaila, ua ae aku ia nia, a pii aku la lakou I ka maīnao loa ana aku mai kauhale &ku. kani iki ibo ia. ka aka a na kaikoeke no ka olioli, uo ka mea e hooko īa am ka iakou uiau hoolaia r>o ka make 0 Keamalu. Ia iakou nei no e iioomau nei i ka pii, a hala kekuhi wu loih? o keia pii ana, ua ano uiha noai la o Keamalu, nolaila, ninau afeu la oia aia hoi i hea ua mau ; kumu iehua nei a oukon i t>lblo mai nei, ke hele nei kakou i ke ala a ka hewahewa, a o ka ht»ea waie aku no paha auanei koe i Kona? Olelo ; naai ia ua kaikoeke e hoomanawaaiii, kokpke kakoe e hiki t o ko lakou hooiuau aku ia 110 ia i ka pii aohe no hoi iakou nei i loihi loa, hoea ana lakou nei i kahi u uu 1 raa«i kumu iehua nei.

In uaanawa, « k«hi n<> a kan ooai imaa o kona mau maka na olelo aloha h aa kilo, a!a tuai la na (WKi apAii i hoikeike tnua ia mai liaiā' I keia wa komo mai ta na maaao hali'ali'a aloha iloK« ona. no kein haali i loaa ia Keamaiu, hapai ae )a oia i keiu mele. HalPali'a alolia uiai ia'u ka uka Olaa !ī hoolaa tußi ka ia ia'a llkaaka hala mapu ala 'o Puiia t Mfapu wal'e mai ta no ia'u ke alohn fKa lei hoi a luaua me kuu k,im lUa lohe mua no au \ ka !oo [T ka malama no, a ha.ilele waU ! Loa* ia'u ka poiuo la I Auwe ka mea atoh:i o kuu kama la !īkooikeote ia'u 1,,, he aloha e i A uia keia ujau hua uayle a ia, ue.i ua , loa uiai lu m> ia i, koua ! iu&u kaikoeiīe u,u ka utea, ua kuu I aku la uo keia iuelc &. Kea uiaiu i uiele aku ui iiiiua o Ukou. uolaila, paue uiai la n* kuikoeke. kah«|.a, aol<s paha u i lawe tnarnei ia oe. e luake uut keia \salr. e life tue kau « houmiumi uuu nei o ken;t meie au uie kou u.a|na m ,Al aolle l - iu | ke kiioua o kau u;ele. h , i ī W v