Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 14, 5 September 1918 — NA HALAWAI A KA ELELE KUHIO [ARTICLE]

NA HALAWAI A KA ELELE KUHIO

51« knka'liimta ka ('««ahu i hala i hofca :•; k « Ki**h> K*!?ti •- i H'ilo n«'i. » "uu ih ihiuhi i»<» ; u»*£"* i«tliB t h«jB »! ••»1H !i»f II :» ka o \Vxinim, ;i w;i HK' »* ae ric ht ;ir,rtil-;t rī.HiK«;, a ■ aku hoi * lfn Kanlen Kv jsiotu« ui<- kona puulu i n hUm-i ai i •''•'lS.a : pui«* u,;tttiU'i aku. Ma ia ■♦»«!»*'«: ■ k» lleie : pa)*- uiai ai i i-i o}t-iw a .'•' H» mona e n*»i ' k<* ki pehi liuna niia, a he Ti!fH p ihi ;rah;i ■ 'ehOour&ifceMce ifei i k»«ah? wwi inea an»i ntli a ka Kir'» 5 krt>«llti ai mnia < kvla rftiiiin«, ;< iiiiU* 10 lihoi o keK;ihi n!īH!i}a t'f iua ak-w. m»» Mnoh?au M lo i kt aliiani P aiini« ae f a «> ke artaian h•« \ ho+'-a ne ai o : Senatoa Makek.iu n.<- Davt<l iiwaliko, ii« kakop' icaika'»m -ka' .-apai» ' "Kauk'a Rwii'*riH,- »<: im'tta p >n<4 'hoi < laUa, 'i k-oj ft : Vn >ii ,ka KlH* l Aiii Kuhio, « ;i"in«isu -n«i h<ii uo ka <>i«ic oie o !»» liīelo pa}»•!» ki» K'*ih- Kuf»io, ao k« iia*'i liou'iianpopi» )t* ikela auainā n;ii ma M'.nlie.iii Holo ua pipili •'/.* ( EwiUiku ma i k< laua. uoho we he opihi ata i ka p-»-&ftku t h 'Auia hoi he huoiaio ae iōīua o k«la anaiha n n i k?i oiaio . o oa Oaea a lakou e ahfcwa uei i »a Blek Kohio, Ei.i kekahi m»u «'lelo a k& Elele n)a keia njftu anuiuū h-iioleL toa Waiakea, a uia M<>«»beaij- H» h a ma Puii'-i nu ii.4, * "O . k.«s«ahi kuMiunui a Kauka Heoaona nie. kona iinu paalnlo f bele nei e kue ia'u i keia' jnau oia fea mea piīi i kela bifa -kaiiawai a*u i huokouui :<i i k.i Ahaolēh e/houpau ona i kahi u ke kanawa: noka 2o inua e noi ana i na ain« A-Upuni, h i noi ia niai iioi ia ! u ek,i lx>ii> Kaioikana āj»s» k'e. ' Ki.aa.ifiH Pinehati i, a ke Kiaaina h, )i i 1.-oo-una ae ai i ko'na. Koui'Hin» Aina Kevenhurgh''e heie ;»e * i>uio no ka hooholo ia o u* t>ila Kuuawai . ne;. Eia n<i ka niaio mea. a l<«uka Heniona e hele nei » j koe ia'u L T a hni o Kiaaiua Pinahan-a n»- na poe Manike o Ha«-aii »ei, a tirt hmhol) t honuua ia Lolu Ka;rnkas a aaie ke Kumisii.;i Aina i Wnkiiukona, a i ko laua hhe« ana no i Waiiinekona, ua hui niua 1 iua me ke Kuhina Lane, ;» na ho(Jifiī<- ih la e waih» ae l kaAawai, imua o k : Ahaoleio no ka "HOoPAI' LO,\ ANA I KA' MAHELKHELK IA u NA AĪNA AOPt ; NI MA HAWAII, A E MOIHOI AN.\ I KA MANA ONAAIX> AUPI Ni ILOKo O KALiMA 0 KE KUHINA KA'LAUINA O AMKHIKA,- ia apono o Kuhina Lane i ktia mnn*-... oke Kiauma Deniuk«! tka, r»rue Koitijginn Aina Oemokalaki o Hawaii a »ja wae ke Kuinna Lane i kekahi mau Komi-h<-« ekniu, n > k«. hoomnkaukau ana i kekahi hiia kanawai n*> k.t \vj»ih»> a; a imu t <> ka Ahaolelo Luhu», iūa *u» k;t Hop** Kuhioa Kal;»ifiit>a, (he !><•:!» k i! ka no) hopt- ;lui n ; ', u\ih> ke Ka kauoh'io nui o k" Keena Kalaiaina ma Waki<iek«»iM, a he m.tu Dv«n» kalaka waU: f o kna p»'e,'a j k,i waihu !;i aua n.al » ke r a "Kan, wn; 1 luMiinak.iiik >u e na IVu. v k . a*ā" no ka loa ana i ka

■ • i ,t Anp'ini m* ... ■■ | " <'I uU V -Ui ! kt' kiik-l:» i.liH \ k* !:i kHuawai, n i i,a »k» kf Kuhina! e w«ilii» ai i i ktlH kanawai m» > kr-j ka!ti ■•lea i!a iitu;i o ka. Ahāulelo, c »> tnB« v ana wa\s i ke!a knuawāi. h aiau hi«aloha ijd h.ii k»»*vi it'»kn 0] u>« ll* a i» «a Ahuolelo. H' i<» ! <a In-' kou ♦- &*• nn.i i kn lawe hn»i i* mai o ko k« !etmlfhu kuleana m>TnK nin» aupī<r i >< Hawaii, a h<Vih<>i i*t mai 'i■ k- ■ k:. aiaii;» ok« Anpuni Pedr- | ralt», -i iioko hoi o k.i !ima o ke 1 K-tthi»u Knlaiaiun ma -Wakinek'Moa. lO «<-!« 11.1«? kn K«uk;i Reroo ia 1 iiooiihh;* a<' tiPi tna nu mi'pep*» t»m»»u w liii.» iiti, r hoilioi j;» ka in:>n* i (r'< in.oopiiil'i >1 M i hU|HUiI f !j<~/k<> ■» kM luna o k«- Aiumiiii : r.*il». nift! ;»o i 'iokoi» i k«*la ; ......... i, K.i. .i ■ Mik-k ■'» 'ii.!liwauk;>r ')<M>lk:tiKj« .!'■.'« in*l-) i k* tin an:« " k** Ku- : i ko'u kuf i ki-la inanao ! a!ailt. iih iii ! (uhi la >'ia ia'o i na . p».|i.*i- h<- inni ia'»i e ;tf» aku ii.h ka - h>M'fe ii o : -;ia i hi-!;»' .knnawai Ī4'jk - o it=& i M"i i- uhh in«i/ ;i r<i noi he o>> i» i hana wnu in Ai»« Lahui o WakmekoiM, a o i-: • .;<;<(! oīu e !i > in hmh hiin kaoawai '"nia.ke r« / I". i." h i hi hoi ke k< - i ka p<»f i m«ke»i!ake V k«»Ia « h<«a ai imun ok« .o ka 11;»}<-, »o ka paio ;»na >1» kft puno jV o «< 1 » hiī;i tJ a :on keiu m«tj oklo i i..u!< la "Ma .k<» noi ;a lUHi,'"* « kug ;ii :tM i* mau -o!d«. »nle \ ap<>< i ka oit a naīie» t ho -konio kda h.iu ua l>ila kaiiawai nei» Ina n<> :: •! oia i ap<:>i.io i ua hila t , aiaiia» heaha auanei iioī ka dn"; e iiuikt ia ai ke!» in;<u ofclo, "n ke noi ia naai/' >i,unuii o ka manao Hiaikai" i kfia lioi i ke Kuhina nka Ab > Kuhina . » kh Perertidena, ma «e aku fa wao f i kekj?h» bila kanaw{»i, me )ko 5 t noi pu a»« t»o nae i be Ko | hinii. aoie e pouo e IsaiH ia keia : wan i oimp mopon » aina mai Ha- | waii naai, a hoihoi U iioko o kfl Aupuni Federala, a ua «ni.ii >a ke Kohina ia ajHijao o'u, a ua i« iokoai'* aku ia wau i kk bila j kni.; wai a ze Kiaaiha Oemokalakā i «uie ka Komioiii» Aina DeuiokftHkfi li ki.k'io nui ai. a i ke koniio ~yn* < | kela hiia i ka Hale, ua waiho ia ua bil<* » ei lioko o ka I'niia o ke K • mit" o na Terit.irj, a owau no hoi kekaiiJ lala o kda Komite, aua iioea ae !a ke Komis;na Aiua ī)ft-tnoK-ilfcka, a i hoom.a ia'ue hoi e kv "Mi.nahooko Oemokalaka" <> Hawa.: nei iuiUa o keia Komiie, a paio tio ka pono <1 kela hila kaniiwai »'u i /lookomo ai "tua ke noi ia uuai," a ua pa'i ia no m« ka 1000-elo o ua haua Ahaolelo na' ole)> a ke Komieina Aina o Hewaii i ka•uaaii 10 ai inuua n kf !u Kotuite < mak >u, a e hoike #*.i.- ia mau o!e!o, uo ka manao lioopau I";» i !<ā mah<ie i«*le ia o i.a aina Aupuni no n« Houie Hojkt:onoimo ui,-. Hawnn. <, e h< oiilo hiih hoi i na -ain'h Aupuni 0 Huwaii, i kuuiu }oa,-t m> be .Vypuio TeHtnri iua ilawaii. 0 ka ima kup;ārttiaha nae inn na *»lelo a Ka uka Hemona me Kwaliko ina nei, aoie ioa 'i iak«»u kaiuailio iki no kela hana o kaMana Hooko Oeoaokalaka toa Hawaiii a ihe ouna. ae ai hoi i ke 'Couiisiua Aina Pemokalaka € hei« e paio 110 ka hoopau ia o k| poHh iieheie ia o na aiua Aupuni i na p>e uoi Houie Heokuonoouo, a ia ii ina ibo H a'u ka lakou uei paiuKuiuku ana 110 ka n»eft no a ko lakoj Mana Hooko i hana ai. a i kokua ia n<> hi>i ia hma e ke Kuhiua Lnm? inaoiuh «> k« hoikeike o-k« K-i.iaiua iih* kona Komleina AinA ma Hawaii ae nei, he mea waiwai oie ka 1 Hookuonoouo ia u n-a Aina Aupuīii >na Hawaii. 1 * 1 ka pau ann <■ na k iinuiiio pū ans a ke Kominina Aina me ka L<>io a tia Mahiko i hoouua pu ae ai, ua ninau ia o»ai ko'u manao no ktia uaeu, a i na he kokua w.»u i ke uiai ia o ka'u knnawai i hnua ai ina k* Ahr >iel", >>iai, o kela kanawai p» ku' aiiiā. e piii aua i <iu iuoa he 25, ma'u ponoi n*> i<. kanawai i hookoiro iloko o ka Aiia<»'e! i Lihui, a he hana kupoio no fn i ia'u ke ueni iho no i ka'u keiki p<»n.»i? Ua hoike aku wau imua >» ke K > ooiU; o na TerHori i ko'u apuuo ole 1 keia ia o ke K ma«Hi \?na o Hawaii, ao k» p«u »ho ! ;l (1 o ia la malnilH, a ua ike nu' hoi onkoo

«- le i ho?.* kek.ihl k:u aw-! i>i-i :in"J :» ī tewi in»ii ia uae kt heie mai ne. I <» Kanka Rernon» i uwa «*a!p <nun | o oukwu <••>) kon make'nake ks v' [ hoopnu i o $f» Ii.o», unie k» o!e!o pa maī imun n r.nV'>ii, T na ti<> | ka e !)'!• In mai w»»u e Ik>olcom'o i keleiihi k4nnwfti e i»lti in n) iui pv*rt' |iao ona Hīiwaii, nhiiln, »■ !utno aiui jno k i wau He tli.i kt- k-»hi. oi. touu <>ie!r>TTio kniuulii a kei:i Keuka, h i Jlt:ikoi> ia hni keia uiinn hjma e Ewa ;liko ,i e Makeki.u, ohv. ei:i !.»tjh mi 'ke h.-.>ikfc;k« nei i ktift Moho hou, a ha:Jdfe .«ku nti īh.>i Kliwhī, m li«> hou KHn Kauk-a, i u:en uwi 5k o Ik» wtiu <■ nn kaunkao ketn «II'», >>«» |h pnli t) kn wwiu ) ka f»il>i a Liki*n;i KliWiii. O kekolii on (h« i, .4 >!»' #m, i m«ri s ka hooknnio iuih ! im kanawm' oki pei»eifto, «ka, ! !tf K.uik»! !>t"ti >k,i!aka no ka ima naoii i .heek'Mno ke kaiiiiwai i ko , kbk<»u Ahaolelu i oi kf io<>*i kf "oki'pepeino." r {Auie i paii)