Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 15, 12 September 1918 — HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA KA MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA

KA MOOLELO HOI O KA HOOKUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI

(He moolel'o hahiko ?i>h no Hawaii !«ei) (Aiana ia no ka pomaikai o ko Ka Hokn poe heluhelu monlelo)

H«iu (10)

U* huiko aku )a <> Hailikuleroiino l kooa manw» i ke Alii Waolnni, e ulaolu mni.iu» oin e b'«>kuu niai }a i»Utt nei e h«li? i ka laua huaka'i makaikH), a nia hoi a huli hoi «i.ai iiaom roa ku )«ua hunka'i makaikui i [k« ahuhi aUila, kipa k;iu- : haia aku 4a»*a a i.ooauinoe hoi ma hai«? Aiii kaiuaaina. Ua i»h> no ihoi k«itt ooau olek» a ua rinjiihini iioakaikai i ipea uiaikai i ka oianao 0 k« Aiii Wāoiani. a o kana wale n<> 1 minauiina l<»a ai, <> ko iaua heie nku i kn la wela o Kulaakniwiula, « ina do iioi paha « noho huomaha iki iho a naule ka ia iiah», alaila, o ka wa kupono loa ia e ai ma ka IaMB huaka'i hele oiakaikai.

Haaieie iho ia I9U« pei i kahi o iie Aiii Waoiani. a kamee aku ia ko iauii n#i bele ana uo kahi oke »nq«nue e pio mai aua, oiai, ua ike aku la m> u Haiiikuiamau i kn pi<> uaai u ke auuenue, a ua kan»&iiio aku ia no oia i kona «aikuahioe. e a i kela wahi ko laua kamaain» o ka heie ana mai. Haia ae ia ke kul» welawela o Kaiwioia, a o ke kahna hoi e ku uei na Haiekuia o Kamehameha, a kiei aua laua nei i.Kai hauiki, a hoea aku la laUa nei i | kahi kiekie e ih<» aku ai i ke awawa |momona o Moanaiua, a ia laua nei | no « ku ana iluna o kela kieki< iia, <»iai, a ia eoke no maialo kokf> aku uia wahi ke kahua haie oke Kahuhauai o Puiee, a ua ike koke mai la tio o Paiee i «eia mau malihini ui e ku aku ara i ke kiekiena o \l«.analua, a o kona manawa no ia i ka. oaailio iho ai iloko iho ona "He

uiau lualihini hoi sela, a aole kela mau uaea no ko aiakou nei euokupuni, oiai, he pupuka wale ua kana ka uie ka waliine o keia aiokupini. E kipa uaai ana anei keia uua. iiuiui i ko uuakou uei hale ai ole t heie ioa a e aita no auei ma ke kuamoo heie.

' \ He wau oielu keia e nu aua ilt;ko o fuiee ka hftQai a hoi Punahawele. a o ke kanaka leo nui hoi o k» Mokupuui o Oahu a mamoli o k"na rt>aketnake !oa i ke kipa aai ona malihini i kona wahi # ua {uomaka koke aku la no oia e ani peani fca lima o ke kawelu o Lanihuli, a e ake ana-hoi e kipa mai na malihini hele oke awakea, tf'ia mar,awa hookahi no hoi ke kahea ala oiu ! kuna kaikunane e puka mai iwaho o ka a kahea pu ae i na malihinj h«le awakea

Ke ike uei au laua uoi i keia aui peahi inai o ka liu:a u ka wahine ui e kum» mai ana pah» ia laua nei t ko»c «anhß!e akn, no ka lohe ol? ia o ka Teo kahea, ua hoiiuaaka loa oku la uo laua uei e hele loa oiu k« alahele, a oiai uo hoi ua kokoke loa' no *e alahele aia kahi hale o PuJ«e. la !aua i maalo loa a e ai tns ka aoao o ka hale o ka wuhine ui e p*ahi liuia mai uei ia iaua oei, ua alualu kv ke uiai la o Pulee, » kalwa uiai la tue keia ujau olelo ia laua hei. **K lanaala v, o kipa kauhale uai hoi olua ma ko aiakuu hale u< i, ua loihi p;»ha ka helo aiia tuai oke alaniu hele, e v>Uu>lu hwi e koiuo Otfti pu p.iak; yu Ux>i iu«' ky'uiH)«

0 ka hi t inuika. ai U hele aw» oke kuaaioo u ka puipui uiai oiokw, nolaila, e koouu kauhaie e ua uiali-

hiui aiaikai. X ōa hoi u* maluiiiiulii oiua uo ka hele aua uaai, alailn, ua lako uo hoi j kahi e hooauo)oe īho ai oo keit» po. Ea m «i hele ioa aku Uwi e huii wai iioko nei o ko makou haie. H« i eQ koao keia «» ke kanaaaiua ia M , O k«,kuaiunui loa o keia koi ikaika ana o„ Poieo i na (nalihini e koaio uaaiuko •uamuli m,» i« uke kouio aua iho'o kek«bi i?tthi uuanao ht>ohihi it(»ko oua, ua iki onni la no hoi oia ika aoho oka ui ilunt o keia mau ma-

iituui Uele, e a oiai no hoi ua |ubi «» lftu» aaau. maka i ka ike mau » oa kana ka ua wahiae pupuka, t akahi no hoi a ike aku i kekahimau ui, « oluoiu hoi na eoaka i ka ike ana aku i keia ooau ui pookel*. *

| A lohe o Hiiiaaukekelo oia i keia iw kono o at kamaniua, hoole aku la uu laua nei ialeo kano, oiai qq pae k,a niake/nake iloko o iaua nei e kipa kauhale i o, aka, ua maiwo iho ifl laua nei e ikaika lo& o»ai boi ka leo konu u ua kauuaaiua oia wahi, alaila hoi kipa kuuhole iu aku laua iiei. IXe uian hau» hookaiuae'u%e wale uo keiu a laua uei e h u>hele nei imua, oiai, o keia wahi uo ka huaka'i helen laua ai. Aole ut> hoi i hala loa aku he uiau kapuai uaai kela wahi mua •» !aua nei i kahea mua ia mai ai, ua k»he» hou oaai ia o Pulee ia laua nei nie ieia mau olelo maikai. fi lau* ala hoi e hele ioa ala, e kipa hauhaie ho: paha naamua o ka ie loa ana aka. oiai, ua aui hoi

ka la a he mea maikai hoi ke kipa kauhale a hookamaaina hoi kakou 1 '

1 k* i<»he hou ana o Hinaaukekele i keia leo kono hou a ke kamaaina heahea, ua ku iho la laua nw, * huli hi»u mai ia i hope no ka hookti ana» ika ieo kono lokomaikai o ke kaniaaina puuwai akea- Hele inai la iau? nei a noho ma ka lauai o ka hale o ke kamaaina iokomaikai, Ua ohaoha mai la ka )§o hookipa hou o ka kamaaioa hookipa,» ua ia u>an hana oke kamaaina 1 hoopau ioa ae i ke auo hoopepu maiihini o laua, uei.

~Aole keia o ka'u wahiue, aka, o k«»'u haku Uikuahine qo kwa, ai ukah mai nei no wau oiab<>pe on« nr.a ke ano kanaka nona".

I ka lohe ana r» Hinaaukekele i keia noan oleleo a kona kaikunane, /) kona manawa nō ia i kamailio m«i ai i keia mau oleio i k* k&maaiaa. Auhea tuai oe e leamaaiua hookipa maikai, aole he pololei o Jca oleīo arta aku la a kuu kaikunam* ?a oe he haku wau noua, o ka pul'lei triaoli ea, ko maua hanautnua, a owau aku no ka muli, aolaila, oia k* mea kupono,loa e kapa ia he kaisunane haku no'u*', I ka wa oaua no i lohe hī u Puiee i na kamailio a Hailikulamanu, ua «nohala maikai ajai ia kona m»u htlehele.ua, oiai, # oa hoopau ia a e la koua uaauao hopokopo, ua hei oaua la keia kauaka ui i ka upena a lte aloha, ai ke kamailio ana euui hoi o ke kaikuahine o Hailikulamana, t»a hoolohe aku la oia me nn helelielena °h"auols, a ia pu. no nae i;a koho iho la no o owau ko'n hoa e kaunu pu ai i Waialoha",

I i k«ia tnanav?a na hai i hoiko ia w i ke Aliiwahioe Pulee, ua ®oi O® i knlua ia t & o koaa W4 oo i« i «kahea »ku ai e lawe ia m&i me* a.i, « « l&we pu i& mtl ao tioi ua kapa kupouo io& Alii Oiauhitn, 'iiai ka rul& ihv> Ia no i& uk& hookipa an* ? kr!a au k;;hiku o k* «iiia, i im oa hookipa U kekahi o ka AiDn, i n» «a hookipa i>i ke ma!tl«ini kiekie.alaila.e makana pu « aku ana no oi* in& pono kapa e uhi ai i ke ili. Ke kauoha nei no o Pulee i keia *u&t j uiea aie ke ohahia omoii no, la oiaua*a uo hoi « Uooeuakaukau \n ahn ka payaaina <: lakou, 04 kamaīho hookolohe mai la ua u , i q Oahiii 1 keia wau olelo 1 kaua cn*lktl. 1 (ipnu.)