Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 17, 26 September 1918 — NA HALAWAI A KA ELELE KUHIO [ARTICLE]

NA HALAWAI A KA ELELE KUHIO

M.* 1 . ; . e-!j a ka ®1pīe! weki'p'. * o>t rtui KM->! v» n«;| mai U k'. n.i P !i i n *' §«!» *ni ' f r.t)i n na • pi4»t k V ' r M i* h ♦ i *riih<, a i hno-i pu'ip *« '. h. i !H h»!rtwai e n* oaa-i fcv ' < "in " » t Hffah • ihn o| k-' • M- T ■-l >*'i i malnma at k - ! ;i«»i •!!'.')i(t. u h'iM, Ua hison ii' >"* !*' h ti %i iW.'ii e Mr. I><i»8, » ! i 1.1 ' ' t i ks IKīele A'ii ,'!)■ •" n n k*!ni"«nB 4 a w h.. 1 '«: .1 ku !» r>> h ) k»- Alii e P*»h 8U»M fl ' • > ! (t:i hoo<uuhi!i H K«l k I I>.II> ' rr * < -Ii it> H Make-i kau niiu.i o II:i p::t' kuh« h«r»>ta «1 Iīi!w4ii Ki>fi. .iiHini, b i ka maopopiii ailHl 111J!:; t < I'H liOi !i>nktti'lrtti!W, t»« ] L >,> y !j u Li'M.iini'ia 'nān«o l*au-1 ( h, h u:i h Ih lakon i ko 1 r 3;• 11: >> >" ■ !i rr.a kft haawi an i i *A- i '> Ī i īi>- Sa EWe''Alii,Hf hahwai ('hi.liin ma»H' n> kelH, ;i ii.!«ti kat.iakf makūa no ka fir"pn,U' o a haia.wfti c F ? . J ? , T7 ' Iwi k li. h r " v > t '' e pu -ko iiLUj - . d * i' nt) hookumi aua i krn >hi kaJitisrai ae ia o «e wu. ' > bjrota iua linWHii hei. H i h<«"kahtfa ia kela kanawai inaii'. !- ' <- *ia Wwhtn« uimniill <» k« 'O ni. H '.h>.|..." ii S«nat<>. D<sha ih ko«> ka Aha Saridte« a u> llwai-> »ku ka K\r\e AlH i n» ruak«ahine e k&a ia inkou ih<iio kiia kau koiiu Kfltan9 « ti« fBhi *,!>,*, a i k'» Wft hoi e ulu t»ot< nmi ai ninwa wai<?.tm ma Hawai, r»d, a f. > fea p.»r,o o na H>»nse Ha W8ii, 4 Ho kn noho oluolii ana ma wai-na o'ke'kane me 'ka wnhine, « maw&e:st hoi o na n aki;a n.e rin keiki, t? pono n« lakoii e bu like >• Woiio buv?«ioa abu i ku, itwi Kou ia ( kfi rfc«.a !i;a Haw»ii oj.}, oi« ka iue« nnna i hu. haonaele ka noh« oiuoiu ana o kekahi iuau ohaoa nu Hawaii nei a he iuameki boi o kt> poino o'na II iw;iii, oa iilo kela mst uiel'» a o a ka Eiele A'lii i aa uiakuaiiine Hawaii i akoukoa tu keb hi»Uwai i uiea iio» loa i ko lakt u m&nao, a ua h>'iKe o»ai lt< i. ko Ihkoi. mauao maikai, i I»a oh-io a 5 o a ka Klel<- Kohio. I oa i nt muiaiia o j. P. iiaip, i • e na {ah» ua kamaiiio ako oia i kii ' f);aika'i «ia ifjfa ru ka pono o rta b«'Q.e iihWiii)* aolo hoi he noono. ii| ( i v.a hnua h.'oiuaewaewa a kr. waiona' i na hja kan-eka, a i lilo pu ai h<»i >a o;ca o ka waiona i me* hoMpoina ia o ka haiiohano \ hoo ka»j ia «*ku i!ung o ke k«naka.'" . Maiope ij.> l)Oi o ua oieio a ki> Eiele »-a kamailio ? ku no iīoio āut h 1> eiia iiona o kela mau hos> - o t h Koiia, a e pale pu ana no bo; I ca kuhi'i aoa > kona Hea Benato<* iaia, a e kapiiipiii aua hoi i kekahj o-au n.ea n.<>iuiia o Kiwini. a i k: ioLe poiip ana o kekahi poe i nt itjutUf :Ptie. iiiaikiai-»• knio.hoi a, BenaU>» Kiwini, mh houho iik| ūuai 1* iakou mr ka hauoii, aole o r makot kaiīaiua hou n. u, a e hui a o,!<naoliiei tio iia knho.auao kou aoai .hi>aioha am na Kuna oei i« oe, U:>

Iii«» iio h(>i iit ttjau <>lfclu uhuhia o tu. hoa kauaka » ajea ōoohauoli aj 4 ij ) ka a u;t houiua'ipono i'o i< 1 aku iio hoi k*i aua kuio o ktla «uat olel<#, oiai he tuau gariaka aiakii! ka hapanoi o kela anaina haiolelo, a i ai eaoe n > i ke kanakuiu o nt niana k< h i n:a fceia anaih; nuaik*}. O keauhi keia o na aoaia nui i hajawai me ky Elde Ku.hio me koi.a ilun ht-le «jb keia huaku'i beie pi le i n-* olelo pehi a Keuiouu uie Sciiat' a Makek«Ui oiui, he w&hi u.au-i»> «o ktla ttmi Kekahi uiau wahi uiai o uh uji»ktmaka, aka, uu hoea iuaī iio uae lakou Wb kela anaiua -ouiiiai. Alahope o ka hoekuu aoa.u kt anaioa halr.wai the kela :uau luakuoiaka, u« liaawi u» loluliiua ana, a ua kamee mai !a ka heaka'i a ki; Eiele Kuh:o no ka haiawai um Keaiia uka, a i ka ihki »ua mni iun keia wahi. e kali mai ana no hoi kekahi mau hoakanaka <na ia wahi Ua hwiauua ia ako la ka Kiele Alii imua o k<*la *auiii.a tuaikni e ka Lunnkanaw.'ii K:o»ua, a o kekalii n<> hoi o na ff. .«* e h f<> hou uei' uo ke kt lann LonMnwkio.iii ina no keīa I tt«u koho ih-> e ho«'a loai ,u,a. a i' ka pau Hiia «• <>lelo hoolauna u.iiiHui a k;i f.:i, .h o ka ha iuwai, ua hooaiuka aku lu ka EN le

A' , * h{i, h-1 i rf»^ £aa*u t,twa « K&*ika Rvūr-i:im • imt Ser» t<vs e p:Uukulnku* uei i k« ltel« AHi Kui*i", a »u» ke!f» j <r»hi a Kwilia i bonuw«eMw»; afc» ni o j 6etttU>& Makekaa i kekahi enau | ci«lū imi» ok& poe koho, n»> ka ] up*t« piīi i k* Elt?le Kuliio, mamuli ; aka hoohefD»hea>B i ki» pmm o nn ' h«»a ii aketinBiiH H Htxkut iu> auo, h pt-ue> paha kekahi o kela uiau o.eiu hoauweuwe iaiua o ka iKM; k<4iu bar>la, "l a» oa hoi paba 1«. i h'iohema* hema ok ua Elele Alii nei a kakou i keia kaimwai £iia Eanako o ka jkw iioiMe Koukmuioono, a i hookomo nku bi»i ia ua Elele nei e fc«t»'j pu h<>i o Hnwaii iK»i, ina la hoi m loaa ia'u ka p(»maika> roa k<v Kii »m aku « !*ie i inau wahi dala n»» ka u wahi Hoaie Hookuonoono, a kukolu aku hoi wau i «»hi hale (oaikai no'u. » knai aku hni i mnu w«hi hoiiiiolna, hoohana aku i <o'u wahi aina, a i mau wahi palau li'.i, » pa afe hoi i ko'u ai'ia a paa p >no i ka pa, a kanu aku hoi ] ua <ir»hi uiea kanu, a o ka loaa hoi all kahi poenuikai ia'u, a pahola pu akuhii ia poniaikai i na hea iiawan e ae. 0 ka pilikia ht i \la ;hx iieouahema wale ua alii nei ia pono nui o kaieou, a nele boi wau a oeie po u j hoi Eakou epau ia p<>naikai uia'uuii o kona hookeiuo oie iuu »ku i ka ino* o Hawaii njft kela bila b«n»ko hoaie i k« poe Hotn»; Hookuonoono."

U»i b*»ike pa ia mai ia keia mao i k» Eieie Alii uie kooa hoa Uele, a «« buuui«ka ka Elele Kuhiie pono i ka inan&o o kela l/iia kaaawai a Senatc»a Makekau e rmao uei e aiakai be*a i ka manao

» k«iua tuau hoa' Hnw«ii» a e lrr»T ana hoi i k» hin» o kft Elele Alii a M«kfek«« ut;i oo i houkaika ai f «ta wa iuua Joa » Kuhio i holu «n»hu iuieie ai, a i ka Hi&opopo »na uo i ua l»oa kaaaKa ke »bo maoli o ka luanau o keia "bl!a kauawai hoaie i ka poe oaahiai i ku inua ua liouje 4 " ua lt>he aiaoli aku no ka ujea «akau i ke katuai!io ana ae o ifet-aUi roau kaoaka ia laua iho.

'£a, pakeie mat>li kakou t»ai puni iua olelo pahee a Makukau, a h»a ,ele lai ka £ifle Ahi »t kakou, ein iq k» hoi ua hookomo no ke Alii i •eeia pakui iloko o kela hiia kanaAai, a ina'nuli o ka pepehi ia ara e ua ll>a oka Aha @enate i n>ake ai, * o ka Makekau h"l me kela Kauk» Keuiooa. be olelo uaai uo ka hana 4e o ka £lele« a kt lohe pu aku la kaua i ka wthewehe a ka Elele 'io ka uuanao o kela bila kanawa', a ke aiauaoio oei wau o ka ka Ēlf!e Ki hio ka pololei a o ka Mak«kau ua kii oiai< ole. Heaha no Ia h -i ko Makekau heie mai e hoike i ka men naui ole iui'ia o kakoq # a e ho«o ai t«?. al»kai oewa i kona mao hob ; H^wuii."

1 ka oianawa i kamailio ae ai ka iua ok« kanaka, "Aoie no ka e hiki ia oe e kobo iho i ke kumu o ko. Makekau 1 kokua ai i »eifc Kajka inalihiiii ia kakou, Uu īike «k--ue ke Kumu ana i kakoo ai ia llobe Haioa, oiai uo oia he Dtf»o<aiaka, eia nae lele no e kakoo i kn Repubal!ka, a o ke kumunui e kuu aua, oia no paha ka ei aku o ka *aiu o ka bibi waiu o L'iupalakua /uauiua o ka bjbiWaiu o Waikane, iiai, he Beoatoa iplia maoli no kei?» t ka uwi waiu bibi, a pau pu oo ua iimulau bibi weiu Repuba)ika i k* I 'mi ia e ia nei." A bu ae J& ka aka U ua u»au kanaka i,ei, a ia tio <n ouea kakau ke lohe aku la no > «ieia tnati olelo a ua iaati bt>a Hawaii nei, 1 keia wahl no i ninau ia m o ►Sfnat<>a M«*kekw 4 kekahi kanaka o KonH,/bift 6 Mr. Kaaialii, no keia <ulana hele hooikaika bar<»ta ona, a

ninau ana hoi l kon<» kumu i koku«t ole «i i* Likaua a o fca mea hoi a fea hoao Deoioka!aka i «ie nui lou ai, O ka pane nae i baiwi *a naau he tnan oielo hoolalau wale no. Ua tiiki no nae i kēla tnt>, tttia n.ea koho barota ke hoomao-! p tpo ih t i'o i ka puana a ka mw no k¥i« hele o Benatoa Makekau e hoiākaika uioepoo o ke Kauka\) Ulupalakua. 1 ka pau aua o o$ oīelo pnle a ka Elole K«hio, ua h;mwl aku la oia iaia iho imua o ka te!>u!ehu ur> ka i'ioau ia »nai, a 1 m uaha he mau p>!uhihi kekahi o iakou e niuao mni no b»i, a «ae hoi o ka ka Eu'!* 1 Kuhi i wehewehe ani aku j

- -*| : ■ , - ■ V, Vfla l hn fcn r no i: >ho o ka Ahrt<<lelf> j C kn men pjlī ! na inn» tie 25, Mni [{iianohM kekah! korcu ahew* a 'SerPtoa Mnkekau me Rpi mffns i Vb Elele trse S*;.,iHtoa D<-»hft

O %ekahi o na tne« a lra Kohio i hoakaka aku imo» o lip!> analnn hnlnwn!. n{« no kft honmi»kauitnti ruttg an« <» ke Kohlna f n ka Aha Kuhii»# o Perefii'letiß Wi lisona, h(f bi!«i k«nftwai e kaili h>a hr.a i"ka nmfiA o na Aina mai fea iuana ako o Terit"ri, a hoihoi loa ak« tna!f«lo «> ka m.ina o fee Keena KnlaiAina u Ampr s ka,' * m#» ke noi 1a aoa oani o k« Kuh'.o « kakiu» aku i k«!a kanaw»' i hfv>makanki\*i mtia ia ftm<» ko k» AHi honf(s Um : ( mb flktf } kf!» m innio k«'la alnkal n"» ■» kn (om.s r>»»nn> kalak», ariie kn j!ek» An,t mai <> fee Kuhina Dem;)ka!aka iai», f hnokoiuo ana no oia i k«'!a kiuiawni mi fce kakoo u!e o Alil HMele o Ha wjii nei, a ua pane >\ku ka Eleie Kuhio, **Ao!e wau i mauao p holo ana keua kanayai, a he nni no h >i ko'u raati hi'aloha nna ka Ahfl.'!e!o, a aole !oa l?rfe<»u e kakno oiai ni.a i

kena ano ōiai, ~he~ feue nō keoa k»naw>ti ao eke Koliit»a i kH uianao % niiikou ! hana nuia ai, a t kauoha ana e wehe ii na aina aupuni <» Hawail i rin, makaainaua," 0 ku b<»pe o kela niau kukn o'el auu oka Efele Alii rae ke Kuhinn Knlamiuu o AK,*«rikH, o« h«u1o pahr w*le ia manao o na P'e D?moka laka e kaili aku i kfi mana o nn Vi<aa Appimi aia kei." Tefifciri aku, * i na aole ke Alii e }fue i Iteta kaiiawai i hoouii*k&i kau mua ia, i rm ia Uii kuiii ia aku la Ka 'nana, ons Aiua Aapuni o Hawa'i nei a waih ia il.ka o ka uaana o Ve Kuhi))!Kaiaiaina o Amenka

j v keia uiau hoakaH a ke j£ki« Kuluw, u* iuht aku nu k»>u | ut* iuiuu i ka uk'lu *e u kfeknīii uij kela bala ! vai <# A i» uo h< i, r ktt mea uiaiu 1». a v lc& Kauka li< -, moa* me Mak«k»u ma hoi, u& ka' Kiele keia haua kaili jQana o ua, aiaa. aupuiū xoa\ na uiakaaioan»j am o keia Teriiūri, wale aui, kakou ika Elele Alii a kakou oiaj a uli o ua olelo alakai 3itwa % keh| ; K auka uie kt 5t ualoa h kakuu I i

kaho ai.** 1 ka i Wdibo akw ai ke Al'i iaia ilu> uu uiai e kahi pi>.- koho bai(»ta, # toie Um ia. kuu i uiuau mai i ke Alii. aka. o.i lehe ia iiku la ub ke kaioaili<» ttoa aa o kekahi ooaa koho bar< U, "A ia .1 hoea oaai ko Seoaiua Dtnha luaaaw.i haiolelo. akila. ua. m*,g uiiua ui-

j na'' aku flo kekahi uj&u uuea u. ui 1jkou i loae ai uu kaua uuau haiui ma j ka Aha.Senate." j iJa haawi Vuai la keia ana>ua he l pa'ipa'i oaahaio i ka Kieie ,* lii, a jua hoolauna aku ia u■» hui ka jka Looaheoiiiaiu ia 6ciinloa ileaha ; (KiwiuU imua o ke anuinu haiaj wui, a oiai Ua houLuaup<)i>n iuua 110, jo Ueaha i ua tiuuuu pekapeka a ke I Kauka o Ulupalakua uiu, av kakoo iioi ia Uiuu Uu tt kumi * kona j h(»u Seoatoa, ua ikoomaku kuke aku j!a tio o Seuatoa i)esha wehewehe i ! na mea pili i Kein Oieio ! Hui oke Senatoa l a kft Pereaideua j Kīlinawala i hw«kou;o ai, uia hoi !ka Olelo Hooholo i Uookauiana ia t ; ua Kueoii o D?sha nu kuua kakoo ,ana. Ua hoike aku la uiu i ka ujoollelo pololui <> ka haua i haua ia idh- \ lona o kela Olelo ka huna i hm>a ia ma ke Koaiite lloiot>koa oka Seijute, <t i ka wa i hoike ai ke Koutite Holojkoa o ka Beuate, he elua wale uo laua i kue i kela Olelo Hooholu, oin nu o Sejuatoa M. C. Paeheoo ytiue Seuatoa *beaha- (K ik ia iio kii uiaio o keia ! eua ka moolelo 0 ka ALa Senate, ka Buse Muolelo 0 ka , Aha Seuate.)

M&hope « kela kcfac la aua $> ka hoapemo ia o ka hoike o a ke Knrnite iiolookoa oka Aha, Senate, ua hele ia m*i ia o Senatoa DesLa e kamailio e ka Peri®idena o ka Aha Benate, no koi>a koho kue aua {1 tteia Olele Hooholo, oiai, ua loaa j mai ia k« lono i ua Peresi(lena nei! 0 makoo, hfe kokuaka Elele Kuhio 1 ka manao o keia Oielo Hooholo. (Oiai no oae o ka oiaio. aole loa peia, a aole no he lono i loaa ai»f i ua PemiiWna nei o makou no' ke kako • o ka BleJe Kuhio). Ua hoike pu ooai la no hoi ua Pere !Btdena nei i kekahi mea ano nui ( j i na e boh» keia Olelo Hooj holo, ka hoihoi ia o ka |/uana e Aina Aupuni ma ]lima o ke Kuhiua Kalakiua. ma Ameiika, ae oi ioa aku aaa ka pHikia ke holo ia manao, oiai, pehea auanei e loaa ai ke kukana i na Hawaii e noi hou aku 1 na laina aupuni ma keis mua ak'i. a o na Hawaii ka poe eoi alru ana ka poino ma keia mea, a o ke aialiele wale ivb e pono ai ke»a mea, ne akeakea ia ai keia maiiao, o; a iwi ka hoihoi ia mai o na hooponopono ana o na Aina Anpuni ma Ilawai! nei, ae loaa ai hoi ke koier a i na Hawaii ilihūne e hele imua o ka Papa ltomisma Aina, u hoike i ko lakou inakemake aina, a o kekahi no hoi wahi a ua Pereeideua nei o ouakou, Ile mea kinai aku no hoi keia Oielo Hooholo i ka ikolohe a aekahi poe e noi kolohtj | nei i na ama aupuoin o kakou, a he poe hoi e noi waie aoa no ka manao hooopukapuka wale i ua uiua, aapuni o ka lehulehu, aikawaei ioaa ei ia l»kou, e kuai aha lakou & hoi no i ko lakou aina i hele m&l ai, a o kakou iho la ka lehulehiro Hawaii nei ke poho uiamuli o ka hana kolohe a ka poe noi aina apuka wale, i

1 kuu lohe ana i kela <uau olelo a, ko makou PeresiUenH # a he mea sa «'u i hoou»a opopo loh ni, he ho&i loha oiaio oia ko ka Eiele Kuhio. a i ka hoouiuopopo pu aua uo hoi j kaua nuiu kuuiu kaiuaillo uiai ia'u, ua puui i'o aku la no. wau U euau oieio a ua i'er«fiidena nei, a au i a«LU ia laia e koho uo ka hoohoio īa

.» kO:*-; - H : » 14 .. k.i Ahn i U«MJUiaUH:UO U»t OUi kuU ua h{» ii n (1 tu< Setut n apau, pu uo hoi 0 &enat<>a Makekau tna i ka hoike a ke Koooite no ka hooholo ui o ua Oleio Houh'>)o nei, a i hooialu ia auai nu iu e ku maolelo a| ka Aha Seuute i keia la, a <> uiauftj wale uo 0 Pakeko kai kue kela hoike u ke Kutuite Holookoa ke SeuttU< u i»ulc u hiki ia Sena-j toa Makekau a Svnatoa e ae paha e hoolt ika uiaiw 0 keia jaea a l u e wehewehe uei imua ooukou. A i oa iiu wau Le mea uiāuao kulohealailn, he hiki uo ia'u ke hoole uku iuiuw u oukou uu ko'u kuiio au» uia kahi iuueiu ekuiu ia ana u uu Oielo Hooholo uei. oiai, aohe i hoopaa ia ua ute ua huole wu ka huke uioou lu u ka Aha Seaak. uku, i ituj paha he uuwa okoa aku, aiaila, hvaoi e uhi i k» t.iuio jūu kohu aua, uku,] Hiok- ia he h*n<>huno ka hoau e huuul 1 ka'u i haua ai ixiua o oukou ka, pue kohu haiula, tue ka huopn» oh nu na a? me na hooie o>a ka j heiuhelu ekolu ia ana 0 ua 01eloj Huoholo hui nei. e ha'i aku uo wau j ia oukuu uae ka oiaio, ua hoololi iiuj no wau i, ka'u kuho ana» a kuho aku la £ua ka aoao kokua i ua Olelo Hooholo Heiu 14 nei 0 ke aennte, a ma ia koh<» ana <">'u oia iho la ka unauhu a ke Kauka 0 Maui oie kuu Hoa SenatoH e lawe uta< nu auaaua ai ia*u iaiuu 0 ka.poe koho bar.eta i> k'/ia Kaiaua, a i ua uo hoi ua hewa lou >,au uua kt koho. auu 1 keia Olelo Hoohelo, a hewa ole ihu ia no hoi e Makekau i kona kokua nna i ka hoike a ke Kouaile uu ku wu i koho ia ai imua o ke Seuate holoo koa, a.he elua wele uo hoi ujaua i kue i ka apono ia ana 0 uu Oielo Iloohulu uei ia oiauawa tua ka hoike una 0 ke Koujite huluok.ua o ka Aha Seuate, 0 oukuu uo # nae ku Luuakauawai ma keia mea, u i ua no oukeu i .manao.ua. hewa.loa wau :uia kelahoohuli aua o'ui ka*'u koho ana, a mamuli hoi o keia mau kumu i hoike ia maiia'u e ko makou Peresi(lena t a i hooiaio pu ia iho uei eka Eiele Kuhio uua kaua uuau weheweiie aua iho uei, uo ka hoomakaukau mua la o kekahi kunawai kaili i ka uuaua <> ua Aupuni roai I awaii aku uei, & hoihol ia a«u malalo 0 ka mana o ke I Kuhina Kalaiaiua ma Wakinekona, iUa ike wau. ua oiaio ia mau olelo a i ka Pereflfdena o ka Aha Senate ia'u |i keia manawa, e 4ike me ka hoa* | kaka a ka Eleie Kuhio.

O keia wale iho la no kahi a kuu hoa Benatoa ke hele mai imua 6 oukou a hoopii ia'o, a i na nae e hookaulike ia ka anauā mau hāna ma fca Ahaolelo no ka pono o ka poe Home Hookmnoono ilihune o ka aina, alaila, aole o'u hilahila i ka hoike aku imua o onkou, o Senatoa D««ha ka mea i paio qq» ka aoao o na poe ilihune noho ioihi ma ka aina o a e hooikaik«i hookehi ana i ka ponu kuleana & ke Kanawai noho ioihi a Kuhio i huna ai no ka pomaikai o ka poe ilihune i noho loihi maluna o kekahi aina auponi, a o ke kaoawai hoi nana i hoopakeie kela poe Hawaii ilihune o Waiohinu m» Kau. A owai kai kokua i k«Ja hana kaiii i ka pomaikai o kela poe ilihune uia kela aina o Puhonua, aole o'u aaaka'u i ka hoike aku imua o oukou, o ua hoa Senatoa nei o'u, aka, aole i lanakila kela mau hana kaili pono o kela poe ilihune "o Piihonua, a ua lanakila ka'n mau i>aio ana no ko lakou pono. ;

He uoau unakahiki loihi kona i 'uoho »i ma ko kakuu Aha Senate, a o ka ninau a kakou e uiuau ihu ai, neaha kana i haua ai no ka puaiai--0 na poe ilihuue o ka aiua? Ke olelo Ia riei im pilipili kuu lima i ka malakeke, o ka oiaio a oiaio ole oia mau olelo aihemu wa!e, n.i oukou no ia e n»na i ka hana a ke kanaka. Aole wau i iilo i loio no na Mahiko» a uku ia uiai la hoi wau e ua mahiko no kekahi hau.i a'u u' kn Mahiko. O keia iho !» nu pahu ka'a mau oleio iuHia o oukou, a o oukou no na Ltnakana\sai uaua ho»>puka inai ka Olelo Hoohola kauiike ma na ia koho Uarota e hota mai ana- He oiau oielo' eae no iekthi a ka 3euaUut Det»Ua, aka, o na olelo at?o nui iho la no paha ia pili 1 n* kumu houpii e kauiailiei ia uei, 0 Desha imua o kekahi poe koho baroU o keia KAhna o Hawaii. I |k& pau aoa o kana mau oielu pale 1 uoua iho, ua waiho uiai ia uia iuiua I o ke auaiua uo na uiuau a lakou i I uiaaao ai, a vf ka paue i paue U jmai t< '*Aole a makuu uiuau, |ua pa\i mai U n - ia t>e i ka w«heia." 1