Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 23, 7 November 1918 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNAIII KA MAKUA HOAHANAU ME KANA KEĪKĪ HANAUNA © koo Ketk>» » t boe* »ku &n» tiO oe l k» pahuhopu 0 kou ®»kemake. M **Ihe« »l& oe * Uw* nei !a k»u&« e kou Au«k»li ®»iSn%if w*hi n ke tetki j nioau »ko *i me kA'leo oloolu. **E liiwe an* na ksow» ia kau» i kahi aoho o CaresotiLn*,. « ua makemake wao e lke wale aku i kor a beltbelena nani, M "Ua maikai oo <«t e kaa Anakala oo ka loaa, ana o kekahi kaowa-kua* paa aa i manao nui aku *i," walil • Vinicia i pane aku ai rr.e ka h(s»He.

Akaaka ne la oa P nakala nei npe ka !eo ano paheoehene s a ka'paH'o mai 1a me ka !eo aeio akaaka, * r % kaa keiki e, o koo pih'kia nui a T, j e ike oei s oia «o kou lawe i ke 'o!» ana me ka manao kuio maoli uo. 0 kela w&hine Cat6&'tlma, ua pau ko*u aJ«rtao dui laia» he w4hfne kauw» 'ia i hlllu ,1 o!« ia, Ei» no oia ke {iOohaM nel i kekahi ? ka'u aaim kauw* i hookeu lanakilu ai. 1 na no kaua e fcota aku ana la wahi, aole ne e. neīe kona hooha'i mai ia oe, a mai ma« a»o oe e 1111 aku ana w&u iak uo \% hana aiia. Ua lilo ia i n&eaj akaakn wale na'a, a he mea a*o mai no h »i ika ahane oiāio ele o aa wahine,' 1 Me keia maa olelo ua kauoKa ae U oa Aaakala nei e hele awiwi aku Kaawa no kāhi noho o Careaotia-,a kekaawa-wahine a ke Kaukau A'ii Peteron!asa, a o ka Anakalu hoi o Vinicia. Maama *o ka hoea ana aku o lat a i kela wahi a laaa e hele a«u nei, oa ki« mai !a kalima o ka Anaka'a iltina o na poohiwi o Vinicia, a kamailio mai la oia i keia mna oleh». M Aahea oe e kua Viaicia, ua !o«a ae la ia'a ke alahele e hōoko ia iti ko makemake e ke keiki."

"Ehoomnikai mai na akoa ia ee ® kuu Anakaia maikai, a e m©hai aku ana wao ma ke kuaaho o VeQtita i ka mohai hoomaikai nuu e kuu Anakaia maikal."

He mau la pokole wale no koe* & paina pu oloa me Lugia ma kuu papaaina, a iloko hoi o kou home ponoi,'* wahi a ka Anakala i kama-

iliomai ai me ka akaaka pu. M U» oi aku kou kolana imua o na Kaisara e kuu Anakala maikai." MOKUNA IV» HAALKLK I KA HOME 0 NA MAKUA HANAI.

Ma ka mokuna i hala aku ia, t a ike no kaua e ka mea iieluhelu i ka hoepaa hou ana aku o ka Makua Hoahauau ia Vinicia i kana oielo hoopaa, e han'a aaa oia i kekahi haua 6 lawe ia mai ai 0 Lugia mai ka home naai o ke Keneraia kahiko, K hooko ia ana anei ia eleio hoopaa m ka Auakala i kana keiki haaauua?

I kekahi la ae ua hiamoe uo ua Anakala nei i ka hapauui 0 kelu ia, a i ka auinala nae, ua hoomaeaiae iho la oia iaia iho, a kauoha ae la i kana uiau kauwa kuapaa e lawe iaia oo P«letina, oia no hoi ka Hoiae Alii u ka Ēmepera Nero, U» Uui

aku lii oia uae k» & h* l manawu ko olqh kukakukn ki*fual7io

p&na mi kekahi me& t » >U\ o ken* o Vfaicia, o'a kekahl o na innaka punahele lo« ) Va Hmepe?*, * he mana hoi ol» eoihop** o k t nohoalli K ike an« n<> ka -;a i ia bo« o kela kukakok" a r ia uln Auakala o Vinicia m ki StnfpeM

Ue ekoio k ttābup« tn«i •< ke< < hai ana o k« Aaaknla m- k« E(uvpwa, o§ ?k« la atru ta <ni ke alnhele

e hoea ako «i J kahi <> K"?it,»rMla kaMkv h« Lonahanen' u na k 'a

| Roosa, a • okali )» ana hō! e umi kon malalo on», a e kamoe ana h A ko lakoo alahele mo k»ht •> ke Keo»rala kahiko. 0 keia Bn<> lie mea kau nii ia keia o ka weli e ko R ia roau la, I k» wi e tk« ia ai kekahi Laoahsneri o aa koa, a e akali ia ana hoi e kekahi niau koa i kaa ia na hoailooa o ke aloalii, akila, ua manao ia no he poiuo e'hoe*' ae a!ia i kahi a keiei poe e kipā āku a!

[ Ik*wa a kfU Luo*haneri ! kike ikti m» ka h»roftre a?» ka Ipuka o kn t>#te o Aulaiw te Keoerftta 'k sbfko, « i k« ws 1 bo!ke ia ako ai ! tra ohsoa 6 k« h«le, t h raaa koa ro« ka poka kab! f makeiīEkake ti e Ike f k« Kenera!a knhiko, q» !l!o Iho !a h maa mioule i wa pioioke !oa no k» ohana o ke Keuerafa k*hfko.

Ua hooponi koie ae 1« ka oliaua o ke Kenera!a iaia, a e halii ana hoi 03« ko !akou raao maka ke kula -a pihoihoi maoli, <;lai, aole lakon ! ruaop »po i ke komu o keia ho »u - a i» »n» mai o keia koa mai ka ®meper» māi'. Ma kahio na kaowa oka hooie oke Keh6rab, uā 1 ohe' ia na leo uwe enaka'u» oiai, ua lioo maopopo iho !a no lakou, l he poi no e ak»!i mai ana i ko Ja --iu Hatu. a!ai!a, ao!n e ne!e ka hau!e pa m«f «t* p«lnō cna!aoa o ko !nkou m«ū poo,

f kefa «i«n«wa u ka iwien» o k« hora« o ke Ken«ra!a Au!imb, o ti» KpneMla wale uo ka tu 3 h ano wiwo ole o kon* -na » heleheJeoe a ok* kumu n paha/ ua' mA& o!a i na ehaeha ō ke kahūa kaua, a aa nana ako >fa i keia hoea ana o oa koa i k"n« ha!e. ma ke ano koa #iwo o!e.

U& no aa* eia T ka o"keia ho&a ank'o. k«ia mau koa o ke al'> u ka i!Īaiei>era. a ia fvu h® poino ts uk»h" mai oiai, aa ike Iq no anu lukoino «> keia EūQepera u Rom* ¥ a he &ui uo ua honue a lakou i klpa akn ai, a hupkau aku 1 jaa poioo raa h mau ho£D«, a maniuli no Loi oia inau me» m&a naaa 4 i lilo ai keia' kioa ana eku oo& koa i ka hoaie o ke Ken<jrala i *nea hoopihoihol lo& i ub po« apau o kela hoooe. E.puUki a.ai aQt kahi keiki uuku Auluaa i na kuli o kona makaakaaa» % o Lugia hoi ke puliki ala oia me ka haai ila i kona •oakeah'me liauai! oia hoi ka Lede Pomaponia. Ua ote aku la hoi ka wihine ake Keuerala iahiko a puliki aka la i ka a-i o ieena kaue, oiai no hoi ka laua mau mea aloha e puliki pu ana ia laua pakahi

0 Lede Lugia hoi. ao ka mea hoi i ike ia "ka u'i o ka Ake u, ' ua kukuii iho la oia u ke alu u kona Kahuhanai ia uiaaawa. o h.iai iho la i koua iiina, a ua iilo ia hana a keaa banal i mea hoopa aku i ka paawai o ke Kenera!a kahiko, a ua 'ano haalulu ae la kon* kioo ia tuaoawA.

I keia manawa hoi o ka ohana o kela houaee paliki akn a poīiki'mai ia lakou iho ( a ia hoi ke īohe ia aku ia ka leo Owe o ua kaawa walilne o ka home oke Kenerala k&hiko, he kalana pihoihoi i r !f no • halii ana maiuna o na mea apau ma ke!a home. la manawa i wehe malie ae ai tia !Cenerala kahiko nei i ka pu liki rfna o kana wahine i kona a-i, a ia manawa pu 06 hoi oia i kauuha aka al i na kauwa o kona home, e hoopaa i ka lakou mau awe »na* a t hoi ma ko takou wahi o ka !mua # a i na na he poīuo ke hek&u aiai IM ©*lufta 0 lakoQ« e ku,

: ' lakoi! k.» kuuni a-i» loiuh oin ii)4:i pn'kiii. 0 Kener*lti kahlk ) nte karsH wahlae haaohano, oa aloha awī .lu laua •» k.» laua hale a " ka t'u ,,r i! no pal.a o koaa »l j >ha ;a, ua mula'na ia ka'aa oJhu k*u**a a» * ke *"!f i tih« iu i'ale.) :if:u kc k.juwa e hlli ia «Ui ike kaulo, i like tue '«a hyoui'e »,ku kekali. utu Ka> K«U aHi Rjoia,

**R h«V'kau mai ia'u n kuu P>nmp)Vii», a i ja ua hue<i ko'u hopena msi ka Ui"i, af*iia. e b i 'iku no wau cn« u mau poino '.ne he Rjiaa '» : a.u ata„ 6 e loii» aim uo paha la kaua he wa e hui hou.ai." Me keia uaau jtelr> ua pale ntiu la uia i kaiia wahiue ka wehe pu ana hoi i ka pulilLi and o kana wahi Keiki &I-.)ha.

**i? oluMu mai keA kua a k&u& o hllinai nei» o ka hopena eJuilawai roa* ana oe ; o k<> kaua. ?!ke 'in ia, r aole ho! a hooJc.ia«rtt!e in«tj fft tku kat3n me k« iko ole 0 V«kahJ f kft hopana o hekau m?t r :S 4!tiii« nna. M

*"E kno Pomaponla aloha, u*k<majffo nia! oe e !!Vp "kh. wahine Rn.na ofkfn, a e kia! maf futt!u?ia 6u k<t mana 0 ke Akoa a k«na e hi!ioal like ftei. ,T Ua kaenaih'o ia aka W» mnH'-olel'/ * k* K»neraL kaforko ide ke ano no kaoa walhine aioha.

Ia manawa liookahi no hni i kufcūt! !ho ai ua Lede Pouiaponla nei. a hapai ae'a 1 k.aaa !e<) puie i ite Akoa o ka por s Kr:stlano, a t huike ana hoi i kuna paulele ieuiaealaim ole, a e uwalo.a.na o° hoi n ) kaiia mau wea āī »ha Hpga. Ūa ku JBalit! iho !a ke Kenerala aie ke kulou pti ana e kona p>o iialo, u e nar/iunanou pu ana hoi kuna lehelehe m.. ka pul« *na t kw Akua a luuu « hil!nai !jke aua.

Me ke kokuli ,10 0 k»ua nahiue ma k<sK ru(jra, ua liaa!f!f 4 iho !h ua Keneraltt Auluaa uei mt; k.i uulie i k&na wahlue e kukuli puio aaa, a hele aku U oi* qo ka rynji > ka Lunttbttuen e kali mui 1% iaia, oiai, ua kauuha aku ua Keaer&ia uei au--oQua iki ih f j, e heU aku kekahi $u* kauwa & huokipa a>a. i kela mau koa 0 ka Eriiepera oia kekahi rumi o kona hnle, a e noi ik! akū hoi ia lakou 9 ka!i iki a hoea nku <>'u e halawal pu oie lakou.

T konn ko o ) an,i aka iloku u k-U raiui, Ua kulou tnnj U ku Lūuui^-

ueri IU3U& oud, a ia inanawa ua Keneralā nei 1 hooeuaopupo loh aku ai, eia ka " Crfluga Hasata no Lun%haner! i hoo'UuH ia (uai me keia mau k- a he uj«s, a 0 keia L\t» nahaner2 Roma, o kekahi uo ia o kekahi mau Aliikoa aualalu mai.oua oiai Qt Kenera!a nei e htt«nka ena me ka poe Biritooa tn» ka ain» 0 Beritania.

"Ke haawi aiU uaī wau i mauao aloha ia oe e KeneraU Aluaa, a ua iawe iuai nei hui i kekahi kauoha ia 0« ooe ke pu 0 ka Ēsuepera- Ēia mai uo fea pala huoiaio e ka'u huaka'i,. a i kuui ia hoi uae ka hoaiioua 0 ka Einepera, a i hiki ole ai ia oe « kanalua i ka'u huakai i hoouna ia uiai :>*?.» v 1 ' ; "Ke hooooaikni aku uei wau u>. 1 ka manao aloha 0 ka, Eiuepera ia'u» a e hoolohe m> wau I kana kauoiu e like noe ka hiki ia'u. K« hooiilpa mai nei wau ia oe e kuu Ilaaula :ue ka manao ohnh?& 0 na ia i hala aku, ā ua h!o no hoi kou h<>ea ana m&i "'a 1 mea halihaH inai i na hmuanno ana no na la a kiīiia e hnkaka like an t me na poe hihtu 0 Beritania. £ oluolu e kun Hasata maikai, 0 ho iks mal tne ka hunahuna ole i ke kanoha a ka Emei>era," Ua kaiua ilio ia keia mau ulelo e ke Kenera!a Aoluaa me ka le;< ano oluolu, a īa manawa !iix>kahi no ua hekau iho no maluna o na heleheleua o ua Ktnera!a n< i ke aho haikea, oiai, k* kaū e w*\q i\nii U no ke ano pibctboi iloku ona no'kēia huaka'i a ua koa o ka Emepera. J (Aoie ipau.