Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 28, 12 December 1918 — HOOMAU IA HAWAII NO NA HAWAII [ARTICLE]

HOOMAU IA HAWAII NO NA HAWAII

H* poomanao kti» i hui>puka ia ae e kekahi hautt» loea i ke kakaū uwpepa o Melleu koua iuua, oia ka nupepa uauio Tribuuc o kela ?sona. o ka ia 24 uei o 2?uveuuat>a, a ī unuhi ia a.e iual ka '*leb Beritania a ka Hawail, e Kihapiilaui Wm o HakaUu» do ka bojaiai ana aku } na Hawaii euaaieaa ule i ka na«»u haole Wuhia keia Keuuimaiia, MaLope ilio o ao'u pae aua mai 1 keia Teriiori, ua iiui i&au wau e ae ha «uaa Uuaolalo akoiu, a i tuea e ia *i ko'u iuuaikebala e pu*ti» #• aua «u auu, <i uaiia aku o ka uiuuao paka uuai a aekahi poa e *ku i oi ae ka ike i keia aiu» unauuua o'u; LUwaii oo ua Hawaii, uia iho ia 00. . F«n«i ko a .manao. e kamailio waia no oe no ka boic»a)ua o Hawaii, a aoie e biki ke ilo ae i ka oiaio, oia keia, o ke ea o Hawaif uei ke kua>upaa puuhouua o ka aina. He ouMoaia oielo ano oui iho kaia. oia hei ua oi ae ka enakanoae o kou kii ke haawi enakana ia i ou mao mamua o ua mea e ,-e apau nokamea, be biki ke kuai ia ia aoau mea e aku. aka, o ke kii nole ioa. Ua aou iike k«ia aīe Hawaii ue*. uo ka mea he hiki i na poe mak«iikai ke ike i oa mea eae &pau o Hawjaii uei uoh na aioa e, k e uo . o: Hawaii- . ■ . -....i

Ke ike maka oei au i ka hoopap«u o kekahi mau mamo puni hoohoiomoa o Houoiulu, a ke hoomaka oei ko Hiio » ka pa'ipa'i i oa kihi hiehieoa nani a hoololi ae ia Hawaii uei * iike op.e kekahi mau wahi miiiiiaia mau ia o k» panoa o na Mokuaina Hemawaena ame iwi aoao kaulai la iā oNo Enelani.

I na he manao ko ka haole malihini e hoapono ana, be tnea maikai ka hoohalike aku me Kikowaena-o-na-Maau, (Bird Center) o ka nao» koaina o ArkafiBftB, 'O. 8. A. O ka niea i kaaheie a puni ka ho. nua i piha ohohia no na mea nani apao, aoīe e nele kona hooia mai e waiho oialie ia Hawaii rae, he Hawaii ia me kona mahiehie apau.

Oiai ua apo aku na Hawaii ī na hoololī oke au hom me ka puuwai hoohaahaa a ku ole, eia nae oia mau no i ke aio pali o ke kulana iuaemae o Hawaii. aole mea e hllabila ae no oa Hawaii.

Ke noi nei au i ua Hawaii. e kala mi»i ia'a ao ia man lalani haopai malona ae, aka, aole hiki ia'a ke kaohi iho no ka mea, ua nui ko'u ioh® i kekahi po« haole malihioi e hoohanhaa ana i ua Hawaii, e hoike ana i ku lakou maooopo pobo uie i ke aou o na Hawaii, ka poe uo lak.ou kahi a lakou e noho nei.

0 ka poloiei oaaoli no, no na Hawaii o Hawaii uei, a #S*like, ot?e ka uiau o ke kahe ana o fce koko Hawaii iloko o ka i&hui o keia uiau Mokupuui. peia uo e uaau ai ka oi o ko lakou kuleana i ua mea pili kuloko o ka aina, maenua o na ko!io e e kamo uiai ana-. O na hoao ana apau e hoololi i koua makahehi iaia iho me na kuluma kahiko oaa i hookahua ia e na liina o ka Mea Mana ioa, no ua hauauna he oui i haia, he inau hana pooo ole a hookeke ana ia i ka nohoana iike a hoiomua o keia mau Mokupuni like ole. oke kuiana nani iua like ole o keia mau aaokupuni, ka na oualihiuie kau nui mau ai, s oia iho ia ke koko me ka hanu e ka heahea ana mai i na malihini makaikai honua.

£ oana i« Kalepoui. i ke, wa a kekahi pi>e ake hoonahaha a hoopololei i hoao ai e hoohiolo i ke au Kepania me kona uaau liale uaipioua kahiko i kukniu i& uue ua h*ie a auo e ae o ke au hou, ua aia mai ua poe uiua a euike e i ua hiooa oani 0 ke au o na Kepania a kue. 0 ka hopena, maaiull o keia malaiua aua 1 ua hioua Kepauia, ua lilo,u Kalepoui he aiua kipa uui ia t ua poe euakaikai houua, a o ka waiwai i lom o>ai ma ia hiipoi aaa aole e hiki ke halu ia a ua uui ole oia poe i makahehi a lilo i poa uoho a kupa uo Kalepoui- Ke auo iho ia , i& o ks kutuiu ia aua o Koua iwj kuanīoo, a m«u no o Kaleponi* he ' Kal/poni. , 4gple auei e hiki ke hoohaiike i«

oūē i i u Hawaii nei rce Kona oi«a iWWAiii' . . Aole i hiola palena o!e keia mau kahiku * hiki ole &i ise kukulu hou U ae. , m* no ke ko nei, ao!e i pau s fe» h*nfli fa nRna mlkinl "aupohaku no n* «Innnlf?e p\i e kuhihewa ela tct? feu n*{ ho >knhf a <?! &ku o keia mau w«*ht hiwnhiwa tua kyla eaiw neia Moknpnni, anka mea nui wnle no ftoe o a!u like ae e huoponopono !a tne on» mau lioolilo liiliī A ta i!oko o k& hale .hoikeike o Paaah! Bihopa he wnlii unku ua pa* pono, p«lft no * hiki ai ke ponopoho U na me* nunul. Aole e ne!e ka nul o ka pumaikai • !o*b i ka lehuUhu me ra Hui !awe nhua UD«i keia kuiuuhana aiaiO keia «e !a mnhina lepkahi mau kumu kapono e hoomau ia ai o Hawaii he Hawaii. Aia na haoa liina akeakamai a na kanaka- I ka hoomaopopo aku pomAlkai e hala hookahi hanauna i a ō ka nalowale no ia o na hana noeao !ike ole a lehnlehu iwaena o na wahine me na kane o ka Lahui Hawaii kahiko. Ma keia hope aku mai Iapana a tne Nai leke (Nf w Jeraey) mai ana © hana la al kela mau poao akeakaQQfti Hawail e like me ia e pua 1111x1. ae «ei i neia tnau la. A ia i&ea na mele me na „hu1a uiaoli o HaWai? nei? He Qfi)i ae nei o'u man inahina ma kn* mafi mokupuni. a aole loa ao i ike pono i kekahi hula, oia hoi, ka hula Hawail mao'i. Ua l;8pat; wale ia e a'u ka hula Kapilipili, ua oi aku ka nui o na hula Hawaii a'u i ione ma ka aina makua, a pela no hoi a oi aka paha ka nui o ka lohe ana i na paani hookani huikau. (Kawaihae) Aole maopopo ia'u o ka huina o oa mele hoohenoheoo o Hawaii uei, aka, he mea ua ike ia ua lawa pono ka heiuna* nni e waiwai ole ai ka hookomo ana mai i bana hookulikuii, hanapio, huonau maoii noai no a oa Nekelo.

Ua 01 aku maluna 0 150 hula Hawaii like ole aia ua paa iloko o ka kmke o ka hale hoikeike Smithsonian InatHpte» ma Wakinekoua» eia aae o kahi mea e ike ia nei i keia naau la roa Hawaii nei, be wahi apana wale no o kekahi oia naau huia maoli, malia paha aia apau na kumrlaau Ku K»mahao 0 Hawaii nei i ka luku ia aku, alaila» panai ia mai he inau kumu niu hua ole oūia ao lakou wahi. Malia paha aia apau ua ala kikeekee ku i ka walohiu i ka hoopololei ia me be iaina la. Malia paha <aia apau na ihoa Ha. waii ku kaao o na alanui' o Hawaii nei a kapa ia iho me na inoa nooieaiea o kekahi mau taona iaiwale a ka aiua makua. Malia paha a ia apau i ka wa'uwa'u ia ka limu o na papohaku, a aku ka pa-u me ka malo i ka huia me ka iuau ia naiowaie. A ia a mai oa Mokuaina mai ka ai uie na mea kani iioko o ua kini, e pupue na mea ana o Hawaii hou m%,kahi o ilawaii mua, alaiia paba L I ana pono iho la na haoie puni hoohoioaiaa. Unuhi manao o ka mahele, ma kahie oleio ana "Ke ea 0 Hawaii" e pili ana ia i ke auo 0 na Hawtui Qiwi aia ka uoho aua ame ka iakou mau hana 0 ke au kahiko. (Koe ka hoomana) ''Kiko-waena-o-na-maiiu" (Bir4 Ceater Ara) he wahi aani ioa kuia i hoouiui ia e ke akamai 0 ka iuiua o ka poe akeakauiai. 0 ko Hawaii hoi he ui kamahao a mae ole. Ma kahi e.oleio aa : <i i ua ban$ ike a na Oiwi Hawaii, pili uo ia » ko lakou lehia hookeie moana, Kalaiwaa, Kilo Hoku, Haku Melei Ilula o ua ano like o!e, Mokomeko, Law.ii'a, Kuhikuhi Uaku Kapa, Kalai Umeke ame Pa iaam* Mahiai, Hanai I'a, Ka Hakoakos, Lua, Mahiai wauke ame olona. Lapaau (Hvrbist) Lomiiomi (Massage) Laau Kahea (Seuii-hyp-notism) Haku-kaao Kapiii mauu, Haku kapa Hdu, Lei Huiu, etc.

Nuioka. Dec, 5 - Eia ke houuiakaukau ia uei kekaiii iuau haua iehulehu uu ua koa e hoi aua u&i (e kiua m&i, &e i&wel&we h&u& &u& Ukou m& ua wahi k&piii aioka o ke Aupuai, & uia ktk&hi mau w&hi o &a pkha, e io&a &i u& hau& uo ko i&kou pouu-