Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 32, 9 January 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINCIA KA KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINCIA KA KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA VI PAPA AUAAINA A KAISARA. **K# »40 eei bc tti€l koō nāānao mīa&UiHi» aua nona e kuu L*;de **At. ke oeau tio 'kuu manao āū& aOna t waM a ks wahiae i kaniaiflo aaai a! mē ka !eo Knmth&"

E ij£K>oaaaao kaaa e ka mea'iu-lii» helo, o keia Moiw&hine oiua a k« Bintpfera Rotfra,'be »rahirīe plo oU i lawe la mai m»i lo'io mal o ka Lahai Ht!ene, a he walilne of hui, a aa noha nae oia fna ke ano wahiue ra Kaigira nja ke ano kauwa kuipaa no, a he kanaka maikai t.o o Nero ia mao U e noho pa aoa me keia wahine Helene maikei, vkn, mVhope iho o ka Itlo *oa ō ua Mol Nero nei i ka wahtr;e okoa, ua haelele o1« 1 keia wahlne Kauwa kuapaa Helena, a ua hftf«wi m&i la ca« ia Acet* f k« ipiani* ktt. okoa, a e hoopaa nna hoi t kona ano eoho keuwa kuapaa »na. Oa hoike mua a» nei ka Onuhi inookio, he wahioe kutana kilakila keia wahine Helene, a walune hoi mai Jokotnai o ka OhaiiH Alii Helene, aka, i ki li!o p:o ana mai o ka poe Helene lealalo o ka m&na o' ke Aupuni E >tna, ua lilo iho la ki poe i lawe pio ia maf i poe kauwa kuap&a, a mamull no hoi o ka ui oi; keiakela o keia Aliiwahine Helene, | Da hlo oia i mea hoohanohano do; ke alo alii o N T ero, a ua liio hoi i wahioe nana no kekahi qqau makahiki» a i keia wa aae o keia wafai o ka moolelo, ua pau kona noho wa. hine ana na Nero ka Emypera lokoJno loa o Roma.

Ua bo)obo?o ae la ke Aliiwahine Aceta ūoe na lima i puliki ia, a ua hiki 00 ke hoomaopopo ia aku t a ia Ke mea uui il r >ko o kona roenao e noonoo ana, a no kekahi mana'wa ka noho hamau ana mawaene. o iaua, alaila» ninsu ma(ie aku !a o Lugia i koDa kanaaa'na muikai i keia ninau.

*'Ke mau anei kou aloha iaia 1 keia,manawa eka Lede Aceta? M Ua p«oe mai la no hoi ka JL#ede Aceta me ka leo malie i ka ninau a kon* hoaloiia opio.

**Ae, ke aioh* nei no waa iaia a hiki i keia manawa, a owau wale no ka mea i «loha oiaio l»ia, 0 kekahi poe e ae, ua aloha aku lakou iaia no n* n>ea e loaa mai ana ia lnkou mai iaia mai, ua piha lakou i oa manao hoomalimali oo ia mau mea a lakon makemake ui,"

No kekahi manawa ua huao ikaika ae la ka Lede Aceta e hoj ruai kona ano mamua iho o ko !aua kamailio ana no keia eoau mea, a i ka hala ana ae o kekahi mau minute, na sno akakuu mai la £»s» manao uluku ibko o ua Moiw ihine n»'i i kapae ia e ka fCtnf»p<»rft Nero, alaila, huli hon mai !a ua Lede Awta nei t kam«i!io naai Ia ia Lugia i kei t mau o!eIo. ''Auhea o#e kuu hoaloha opio, i kamailio kaua ro os mea pili ia oe, a e waiho ae I kn kamailio ana no'u aeup ko'u wm)!elo, oiai, e waiwai

ole aoH kaua no m roe* f hnla nku. tkt, tto b» men plli no k'»o kH ia an« «ko k'->u lawe ant tnai i« nt! momnli 0 k» tr»«kemak« o Kft£s»ra. 0 ka'u 00 « uwalo »ku uei iiL oe, rofti hoao oe • kue Ik« makn®ikc 0 n!gf, 0 kfiū *ka «kn e keakei! k<>n> mimo, * t koo» nftk#nftk« h<4. l)f h*o« U o k& aiea beb«iia, 0k& mm pon-> n> n ioan'c kā tt«oso o!f, U* ike w«u i oā dūm «peu i pUi i keiā llalenlii o RAißArii, » ma ko u manli «o, «o!e o K«l--e«r« i kii aku i« oe nu kon* m»keia non», a0 ke kaOiU o'u 1 aaaao ai pela, o;r 00 kou hoihoi U aaa «nai tna keU hakal* o ka H«leHlii, t as 4i i makee&ake ia oe, i oa 00 ua lawe pololei ia ae 1a oe ma kona wahi {ouoi eoa k& P*leina- Ma keia aoao o ka Ealeaiii . nei, o ka Moiwahin» Popaea Va o*ea • rol« nei, a mal ka wa i haaau ai o Popaea he k«ikāfD«hine o« i*erc, ua lik> lo* o Keru aaaialo 0 ka maoa o Popae». He oiaio n<» p«hk. ua luwwi o Kero i ke kauoha « bwe i* oai oe oaai ka hooa* m»i o kou roau K.abuhat.tu, & ua kauoha pu taai nei 00 boi e iawe pu aku w»u ia oe i»a kana Papa-ahkaina e h»nwi ao» uo aaoa tuau punaheie, a he aoike 00 ia o(» ku Kai»dra ike mua ole ia oe a no kona m&nao nui ole 00 ia oe, oiai, i na 00 i luaoao oia

īa oe Qftua ponoi, i o* no ua iawe poioiei ia ae no oe j wahi ponoi e bke no i»ui me ka'u l ka-uuiliu maa aku nei ia oe. Mea pah» ua »Ajii mai oia ia oe mai ke Kenmla kaniko Aiuaa me kana Lede Pomo* poma mam uii o kona m& n ao hu hu ia īaaa, mauuuii o ko iaua hookaaImi aua la laua ibo mai kuua aio aiii akQ. Ua kakau loai no o

pettronioga k» Makuakiioe hoaha* aau o V;njc]a, y haewi wau i ka'u tuau ai#]acofc uuaiama maikai loa ana ia o» # % i« ouauawa hookihi no ttt>i aa kakau pu mai la ka Lede Pooaopooia ia'u, # kiai makaaia ioa r»oi wau t kou pono me kou kana. Ina no boi ī manao o Peteroniu»a ia oe no kona C3ak«oaake tfao, aiaiU, i-o.a uo hoi ua iawe pololei loa ia *e oe i kona hale coho t a ke imi aku i ka manao o keia kaiii ia ana mai ou mai ka poh .mai o koa mau Kahuhanai, he mea puhiuihi maoli do ia, E hooaaauao no Dae aaua e kuu hoaloha opio, he eoea pouaheie ne keia Petero{jiuBa i Ka Kaiepera, a oia paha kf kanaka hookahi a Kaisara e nat>« aku nei i kaoa mau aiakai ana, K naoa aku uae kaua i na mea § hoea mai ana, pu no hoi kaua e kuu hoaioha opio, a ia no kakou apau iioke o ka mea a kakoa § hiiinai like nei. E waiho aku kaua ia kaua liho maialo o Kana kiai ana mai. H

"E kuu 4oeta maikai, ua hoea ae uo o Feteroniaiia i ka hale o. ko' u m«»u makua hanai, a t»a ka manao no o kuu MakUahina hanai, be lima kooa īloko o keia kajlj ia aqa mtn o'u mai ko laua home mai, % njamuli paha o kana alakai ana i Ka uiaeao oka £mepera i lawe ia mai ai wau v 41 ua tnaoao i*o bo hoi wau pel» • kuu LfUe AoeU maikai "

**Ha wahi hiohiona maika! ole do ia, aka, • oana aku no nae kaua i ka wea e hoea tn«i aoa ma kek papa-aioa a Kalssra, £ hoomanao noOee Logia. he lili o Nen» i ka lawe ia aku o kekahi aiana roai iaia aku, a inea paha ua kamāllio aku no o Peteroniusa iaia, no keia paa ia o keia mea i hoopaa ia'mH! no ka

hanohano o Roma, il mamnli oia kamailio ana aku ia Nero f nolaiia, ua hoohana aku ta oia i kooa cn#na no ke kaili ana mai la o| uial «ou mau Kahuhanai maikai taaī E hoike aku no nae wau ia oe. ao!e no be 6oiboi o Nero u Auluaa me k > Ltde Puuiuponia. • o ke kuuiu nui uo oia hoihoi ole, olt» no ka iioomamao mau loa o kela fcnau Knukau Alii Roma mai kona alo atii aku, a o keknhi no hoi ua iohe wawa ia no ko ka Lede Poopopoaia hiHna) i kekahi hiiiuai hooiueua okoa, a aole hoi uia ka aoao hoomaua aupuui, X\% hoohui ift p«ha keia uiau I>no

J nīe, sUB l!'o ĪH ī Ituinit Ī.l je ksjli mni al i« oe, ae h aku jai i ke Kenerala kah!ko & i jk*na Le<Jehoi a>« kel» law? n ao* |ip:tfou mat a laua <&»!, nini. u* j?ol p pu 1« no ko Ift»ja at«»hn nti" Ji* oe Mte he k*ikat»ftMn<» p<inot §'th Jn* oka hvO(i)ama<* '• k? r»th Aulaw osal ke atoatti oi«! e . Ksi*!ir.t, %.}]f Ri;ei he olnlu oia jra ike aoei <>e I kekahi tn*n*iw«l i hala »e r>ti ko hele m» »#• I ke Aloelii o kooa BujepfrMt" i "0 ka'o wale no i booiii»op3po |ai. uabjfiu»ae uoo VesapUna a.e |T<to i ku inakou hale i kekahi naaj u*tra. a ua lilo oo hoi ke Keoer«ia |Aulusii i ouoa puoaheie ia laua?" | ' Auhwi oe e Lujjia, &Q'e loa be boibci o ka Emepera Nero i kt>la uaau Keiki Aiii, a o iaua wale no aoei oa mm heie aku i ko oukou , t "Ua ik» 1 oo w*u i* Senec«i l iekahi manawa, a e hui noaik»! aoa !■'»• ktn ; K»htihanāi. » kainaiih I kekuhi auu cofa pih ī 4e kuUiiia o Rotsa nei, a he pinepine kona kipa aoa «e 1 ko makou hale no ka ike 1"j ko*il maa KaOohanai, a oia no paha kekahi o ko laoa boaloh.ii oiai-1 ka» loa a*n i hoonaaopepo loa ai." **Oia wale oo ar>ei ka p< e kipa aku i ko oakoa h«le i na manawn I hala ae pei?"

M» keīa ninaa h<>pe a ka Leele Aeeta ua ado pii ae !a ka ula i na papaHna o Lugta a ua hooneaopopo loa t«ai ]a uu ka Lede Aoeta ia mea. **G kekahi mea f kipa ae oaa k<makou h?vle aiamuli u kekahi ulia i loaa iaia, a u» noho loihi h<,i me makou no kekahi mau pule, oia no ft, *o ke kei_ki haanurm ,h PeteroaiOjM. M '

"Aole wau i kamaaina i. ke k»r naka opīo, a us lah§ walg no ka o keoa waiwai, a he hjuiiina ao hoi ob ixo kooa AuakaU ma keb mua ih^-" At, hē keiki hanauna paha oia na oa Kaukau Aiii nei, a he inea hoi i heie aku oo ka i>ihana koa ma Areoseiiia f a i keia iniiu pi.le aku nei no kona hoJ aua toai, a mamuii o ka loaa ana o kekahi ulia iaia nia koaa lioaa, unkipa koke ae oia ma ko makoū hale, aua malama ia oia e kuu enau Kahohanai maikai no kekahi mau la, a hiki wUe no i ka rtluolu ana o kona lima p»ii<(iO, Da kipa pu ae no laua me kona Makuakane hanauna mamua iki iho o kuu kaili ia ana mai aei mai ko inakou home mai." "|*ehwi koo manao $ koo hoaioha opio, mauao auei oe e lilo ana keia kanaka opio S taea punahe'e i aa maoao o ka Kmepera Neru?" wahi a ka Lede Aceta i uinau aku

*'Aole e hikl ia'u e hoike aku Ja mea, aka, e kuu Lede /ceta, ua Hlo o Vinici* i mea mahalo ia e ko'u. mau Kahuhanai." **Ke QjanaoK> ne! t»nei oe e lilo ana oia i mea uwnln nku nou imua o Kai§nra, i na oia e noi ia aku?" (Aoie i pftg)

[Ja horkaa enai U ao hoi keia pg« i ke 0140 kA Haku, Qeo Kekipi o Pukoo. Moipkai, L. K. Lchiau, o Hwpuioa, Mra Lai Hip o Hilo nei, W, H, Kaiiiosai 0 Hakalau, Mre. K. K. Haiaa aie Mjre K, Amaia 0 Paauiio. Mra H;*tt,it> KapeU, Mrs Kaaiwoia, Kailiup, 0 Kaiaupapa, Mra Kaoliimauou « Lihue, Kaaai. He inea kekahi, i haawi mai ia uaukou ma ke alanui, jhe #1.50 no ke oia o kaaa nupepa, e oiuoiu aai paba kekahi mea. a makoa i D>iaa ai. e hqike mai i ka no ia ha&wi a:ia m*at ta elala, oiai ua poiun niaeii makou i ka mea nana keia dala i(ic ka hapalua. Mahaio uui no i keiia aaau aiakauiaka hiiiuai i Hoku o H»waii" nole hoi e like sne k* #, Ke Ola 0 Hawaii e wahanul nei no ka hHinai oie ia 0 H* 'Hoku. :