Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 35, 30 January 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

. MOKUNA VI FAPA AHĀAIKA A KAI^ĀĒA

Iwaena i<> no o k« P'»p oplo Korr;a « bor)kokok« roat «— * in l : ~ ī i»gia Eoa « uolio iha t a te ' i 1 h k«t i o lakoa 1 uk*H mai t k<* n* n keia Kaokau A!ii lVuria niai, mamuli paha o ko Vst)fcis a*o ia aaa i ka oihaoa koa* a hoonaamapu ia boi i oa haoa hr>o!k«ika kuu ot ike k «r,o wikani o kona maa liroa> oiai, he waiho waīe' no na !ima o ka hoaai ma keia 'paann maka hiehie maoli 00 ko keia Kaokau - A l"i opin, a o kooa iU boi be aoo haola mamuli » kaDot»oao» i ka.oihana koa ma ka kn Hikina. I ko L"gia hownaopopo aku i ae kulana o kela K«ukau Ali> Koma, be kulena ano hlehie ioao!j M%om t J i pipabi ia boi kona mau helehe'lena e ke oJa kino im',oki, aofe iua ieia k&uaka -opio' 1 komo r»ai ia w#u 1« iloko o jī« haoa uhaai wsk o ke &1q at il o k* Hmeperß.

Mnhope ibo o keīa mau olelo a ke kaoaka opio Ryflr)a i' kamailio raai *i iaia, ua aku !a no hoi o Lugia ?e» malle f opio, a€ panalaka a'n'a ho: i kan ■ maa ot<elo aoo Eiookipii aleha.

*'Ke haawi akti nei no h A wau \ ko'u eoao manao hooEĪp?, rj-«ikai ia 99 e Maeaaā, a ua hauoli n<t hoi 5 kfk bui p« aoa aoe w aia kei% papao ka Eioepera."

Ika lobe ana e Vinicia i keia mau ote!o a ka wahine djpio, ua }i!o ia i oaea hoohauol: loa i kona n,a--060, a a« kamailio hou oaai la oia Eoe ke ft.no ohohia maoli i«e nAu olelo i kii Lede opio.

**i£d mm hauoli ka ike ana o ko'u maka ia oe, a he h«o A) hn no leo'u mau pepeiaō ka lohe ana aku i kou leo oluolu v j|. he leo ho-i i k« hoihoi ia niaeoua o ka Uo o* fea •he leo nani e puhi ia ana •ka mea akamāi h ano hann, I na paha e kauoha ia tuai wau i keia ahiabi, owai 1a ka*u e koho ui uaa ka noho mau ana aku rna kona •oao, © Venuse ka pun<thele a aa akua, a i ole o oe paha, alaila, e hoike aku no wau ia 08 me ka hu uahuoa ole iho, e koho ana wbu mahope ou e ka Lede Lugi«, a o ka oaea hoi a na akuu lelinlehu f maiau ai me ko lakou naau lima punahele."

I kona hooki ana iho 1 feela oleio ana i ka wuhine opio, ua nana aku ia o Vioida ja Liigla me na hoohie, ame he ala e olelo »ku ana iaia ma ka olelo o ke ftloha." He aloha no wau i ko maka," Ua alawa pu aku la no koua Oi&u oaaka i ke kino o ka wahine opiu, ame be aia ao!e no paha he wahine oi aku o ko kulaua i kela ahiahi e lik'e aku me keia Ui o ka Akau. Ua makeenake loa iho la ua Rou)» opb nei e puliki aku ia Lugia, a i ole e honi aku hoi i keia i»au leheiehe momi,, a e hamo a»u hoi i kona lauoho nanj t a ua hoopiha ia ke kiaha o ke kanaka Rot»8 i k$ hauoli, A ia manawa uo

1i ol "in i knn,s'l!o h-u sku *> i ' a mamun no hf)!!« « j an!Ū >!f ia rr«i o kana tuau oiilo i kau)»?no*ike ai mamua ae nei. % **%U hfK>miiopt!j>() mu* no w»u *> ik« »ku hua oo wau i» m rt>& ka li«leaii) uei » K«m&ra, • i ku« ike •i<« tc*i nei oo boi U oo„ u# hoo-.

f•*■•»!« i»» »n»o e ka * «i h K'p.h» t« ke ki«h« o kua übMne tiie k* !,ou > ka haunli, *»nje he «1« ka h' i na n& AuaiKkuu o ke ®i hn < Ui;. !h!a ktia hui hi«< lf s 480» »ria k«ĪM papaai»* ka E u**pfrn KnKf.|ji. K hntbwi aun wau i k;!')*pfi(!t> 'T)a ke ku«atju n Afeua wmnoe Veuu»ji, a e ninim aku h ikt kiwba «aina oke al.>ba, ma kor>tt kuaahu maika'."

Ke aei no< Ltigid i keiā oiau aka Roro* opio, aole no o»e i» i Uio f mea non» e puian ai i»i« iho, a hoOpihoihoi 1 i« piha ltoo* u»au<»!)elo a 'Vlnici< Ua «uō b«tt ili no o Lugia tu« k» b*l*wsi #n» ro« kekahi tne<k j k»rtnvsi(.a mua ijs)s m& ka flai« o kun» «*jK»ftutjtn«i Mamūli o k«U nry> >«am«iria iki on* iā Vinici» aku la oia e kawaiiio uiuolu toe lannke oplo, le oiuatiina'j &tta hoi is Vinicia i kekahi oiiiu uiea i maopopo ole iaia, a e niu»u aua hoi i kekabi joaau w?& pili i keia Ah&aioa a ka Emepera Ua niuau ia keia mau mea e k< Lede Lugia m« ke *fto hfl»atoha hili(iai, a aule boi i lilo kela :xiau oielo ouna ae oei a Viuicia i mea no LugU « pihoihui waie ai, oiai, ua hoomaopt>po no oia i ko Viuicia ano 4 oiai fto laua I bele pa ae ai txie kona Aoakaia i kela la paiua oie. ■'

**B kr.u hoaloha maikj»l, wahi & LugN ? kamaHio aku wi me ka teo maHe ia Vinieia, pehea la h oe ) hauoh m i kou ike «na »«■ nej Ja r u. a pehea hoi m i manao m«a a! t fifitiiwal ana oe rne a'a ma keia Halealii o JCaiBar&f H« hiki &m boi ia oe kf holke aiai i kekahi inau

feomo o ko'a kll ia a»a &e e na koa 0 Ka*«wra, a lawe ia oiai i ka HaleaHio ka Emepera, Ke hopoUopō nei waa i kiiu lawe ia aaa maf naai ka poli mai oka Lede Pomoponia, a he iial nm no hoī ko*uTna paha e oiki ia oe fce noi aku i ka Wmepera. a i olenoi anu tiui oe i koo Aoakaia, a o ka oaea a'u e ioae nei-he puneh«le ioa oia i ka Ēiaepera. 0 kahi 01 loa aku iao ka li'aikai e boolaurja ooaikai ia ai kaua, a lilu hoi i u>au hoaloha eoA keii eoua aku, M

I loa no hoi paha i hoolohe • Vi-' i niela ikela mau oieio noi maikai a [ keia wai ine opīo uaaemae, i ea nq I ia hoi hqlg oia e komo iloko o na la I>oe{eele e boea mai ana ma fceia. inu» iho, a e ike aku ana no kaua e ka naea heiuheiu ia mau la pouli o ke ola ana oke kaoaka opio R<Jcca.

I ka !ohe ana o ua kanaka opio Rooaa nei i na oleio a ka Lede f.dgia, ua hooenaka aku la ola e wehewehe 1 na mea pili i kooa lohe mua ana Kenerala ame feona hoike ana ae i kp L'.gia kil ia ana aku e kekahi enau koa o ka Emepera, a mamoli oia lohe ana o Vinicia i kela mau oje!o a Kenera!a

■S - Alwaa, na lioomaopopo iho la oia e B»lawai ana laua aia ka o ka Etnepera Kero. ffe thea hlki ole nae ia Vipicia ke wehewehe aio! i ka nianao o ka Kmeuera, nia ke kaili «na mai ia L«gia mai ka hame mai o "koua m«o Kahohanai, «ka nae, e hoolana no o Lugia i kona oi«i* e hoao ( nau ana oo o Vimcia e kiai iaia ena keia maa iho, a e haawi j)»ha i u» $okua e eoaluhia ai kona noho an* ma ke alo o ka Bmep*r» o Homa.

Mamuli no'o k« paw o!e o na manao o ke kanakaopio, ua noke hon aku !a no oia i ke kamaiHo ha ; inui. a e'hoike ana hoi t kona man manao paul«?e ilnna o 'Tugih,' a wahi ana i hoopuka aku ti tne te ano hunahonn ole iho, * -

"*Mai hopehopo os ? kuq L,ugia maikai raa kuu noho aoi i keli

n.io !« 0j rt kcifi o ol.i. e h">ao soa B;-> m» ua hik*pau e fcīi»i i kou oiai» u» ]ike <<e ka apala o k»m n■«%»»'<» uam be ak o kuu uhioe oo nae, a ī »»«' »of» rx», ahila, 'ua ruāk«-Vw& Woo «la h*fja wale *rt& iliO n<*. S h' Ofti*r t «o pu n<» h»1 <»<\ 'e «lto fea Hl« *r* o kuti uhAne i %*" meke,

!i»*»wa« tuu h**l«lr wate anh Ia [»« ilo't« o k* Hm* o fen Emeppra. K t i»oofti*n«<w*ouT ik! iio o». a e iu*>l ! *k« no #no !ke a! ft hik> »i e lauoa po W»iU ine ka E:»ej>era. >» «•* *feu h#»{ iaia e hookuu ik*7r»ti! <e tQ*i oe mai kou n<>ho ana rua lo m H«lea!ii. īua he ioea hiki sa*u e kukulu i koa-ibu ina kuu home. a mohai aku i na tdea «!a ma iā ktu «bu. oi« hoi ka raura u>e ka lihano.

aofo lo& wap e miuamloa i ka nlnini »u* i* u>au uif%» i iu e na akua ao kau li<iupaif'.'le ir fcat k«iA noho ano paahao aoa M ' Ua lilo io oo keia mau "oleln « Vmicift i ra«»a h'>*>bauoli l<>a aku i %a <n«n»e o ka wuhine ot>io, a tiu nann mai ia no hoi oia »ne nn mnka hilinai i k<p kaniika op{o f a u» fke p« mai la no ho» i ka uh*ne o ka oiaio e h«Vatl aku a.ia i na maka >> k« kanaka opio, a oiai no hoi aole j maa ol>ogia i na rrle!o ario v?ahawai *«*. t»a hiliuai rua.;li aia'i la no oia i kona hoaluha opio, a mahope koke ih« no o ka p»tt ana o Ua Vf«iosa nia'i olelo i hoike ia &t Ip, tm kanwilio mai la ka s Ltdj opi-> i keia ioau olelo 6ka hilinai o'aio i oa oieio a ka Roma opio. t*% kuō hoal'-ha maikai, ke h k>maikai oui loa aei s?a" no kau uiau oleb hoolana oaaikai, a ! ua b iu e halia a?ia oe i ktla mau Lana uo'u,

a hoea ae oe e Ike la'u imua fi k*-; alo o kaa rrtā(i Makuahanni, ;io!e » ttde ko Uua >walkai nui uiai ia 00, # e iiU> U>,; i»Ssu 4»a -y« > i oo ko makou ohana, oiai,! ua loh? oo wau I kuu Pomoponia e īoahalo ana ia oe no kcti Kulana mf\ikai, a aole h>>i i like] ooe na kanaka puni lealea wale o{

Hoioa ne(. 0 ke kuiua no paha i uaaiMilo nuj ai kuu iuaau makua han&i ia oe. oia ao ka iike o kaa Uaa» j me ka huna a 'kuu it«huha x&i 'kaue, I L'la ho| ka oihnna koa Uialnlu u k;i j Aeto o Rdma nei. 1 na no hoi e ],i- [ oakila aim kau han% hoopakele ia'u,; aiaila, at»le loa wau e hoopoiua a>n. j ia ue ina la apau o kuu oia aua. n i Ua lUo keia aeau olelo a Lugla imea h6litiali aku i ria inai j kai iloko o ke kanaka opi'i Rcnr'ia, a 1 mai naeu no paha ia ruau mauao j maikai, i na ia ho: aple ua kiahii wai,ua i maaio koke nuai ma ke aioi o laa:t, a manoua o ka pane hou 'ana ' maio Vinici» iaia, ua lalaū aku la !

«ia i kela kiaha waina, a inu ae !a ~ue ka Q3flo<3o hauoli. & he ,wa po- i fcoie waie oo cuah<)pe iho o keia maoawa, ua hooko īa kela oleio a ka poe Japana ina kekahi " ka lakou. oaau oielo ano nanenane. f, I ka ioua oke kiaha inu ke kauak» i ka Waina, a *i ka lui o ke kiaha ma ka waina i ka waiua, a 'i kolm oke kiaha, alalla, inu kk wainai ke kanaka." 0 ka lua keia 0 ke waina o Viuicia i iuu ai, u u& auo piha mni la oia i na uui*uao uilanl, h ua nee loa mai la 1 kahi o ka wahine opio e noho aun/ a hof»teiaka mai fa 4 kamailio i kekahi oaau oieio ano like ole hoi me np eieiii iuo uiaiouaona. I keia uaaoāwa oo hpi i k&oiaiiio wag. ai ua kaaaka opb uei i ua oielo piii loa i ke aloha a ua lilo no hoi iu uiao olelo la liVgia i enea a'no hoano ho i koo& manao, olai, o fee kane mua loa no keia i kamailio aku i ia i kekahi eoau oielo oia ano, a koua pepeiau hoi i iohe «uua ole ai i 'koin ojhu kahnhauai, Me h*i aīa ke alu ae nei oia mai Ka mamoe uiki o ka waopio, a e kiei aku ana pahaOia i ua ipu&a o ka wahiue opio. Ma'nuli po hoi o keia mau olelo huolpoipo s a Vinicia, ua lilo mai oia i kuuuikuia a'o i ba wahine opio, air.e h«i ala he hpemana aapo no o Lugia, j na m> i hoonaau o Vinieia i ka olelo i ke!a uiau oieio uae ka uiaikoi, aka, o kn pilikia i uiui la iluua oua ia aiannwa, ola no ka hana $ ka w4na, i ia ! hnu aku Ju oia i kek#bi ki»ha hou mai ka liaia m%i o kew#hi oni k»t)wa oka pāpaaiuA, » iuu ae ia me k& popo ole i ke ano o koua kulaua ' I kela enanawa. Aole i pau. 1