Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 39, 27 February 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUKA VI • j PAPA AIIAAIKA A - ] M«mo!i e. kēia mftu oWo a Lnk* hakiimelp, uh an • »#• mni | !« ua Kmep*-rn n*i. » !a man&wa: po do riāe I hohole ae a5 i krma; * as«ti lima t kekah! 6 taria mau ka.; tiwi kiai pHikino» a oleln aVn la | iaia e in»f€ akti « hoikē i ka Moī-1 wahīōe Pop«ea e* hile ma5 s ka! ahaama, oiai» <e hieoeni ana ka| BiDepera i kela hhnenl «?s« i hoo-! J«a *! tio k# flkua wahlnē Tenuse, a a<»le hoi k* i muke-wake e hoonple ia oia i ka lohē aria i kela hlmeai a ka Hwepēr« iliaku pouoi •i» ' - Ko kekehl manawe poko'e u;hfeope iho o ke kii ia aoa aku o ka Moiwahioe Pop»<a, m kmao ūvd !« oia b«n' r hano oui, h 5 «ahu - ia tio hoi f ka fc«fiO waihooioii knlin* • ! »no tfkf» n« fioi we'k? koIokK r*ui o k« Kmēpi'īH e »hi ar » i ;ki|u& mau kipoohlwi. a e ka hoaii ina waihooion hoi <».! i kfl)anr. »)ii kjfkle !o* o Roma. tTa noho n6aua keia Wahine malnna o ka Efoepi'ra, a mamuli no ht i o kf if nei aVkai aoa i pepehi ia si ka Makuahine , pon<a* o K«ro aroe kana waiuoe i marē, « i katslana ia hana iokoin>> &j keia Ei»ppera ma ka aina hniookoa o Rooaa. O keia wsVioe hou a ua ] 8taepera nfi, h« wahine no nia i r oki h«ekaawafe ia mai kan>* roa<3 kane «iua, a mamnll o kona lianaU | «na i keiki na ka £mepera, ua if>we ae la ka Ēmepera lafa i Moiw'ahine., oana, a lilo hoi ke alakai ana a keia wahine i mea roana nol ma Rotaa ia mau ia. I kona fe0T!0 ana m?.i rio i ka paka oke Keeoa'A.haāina'o ?fa Kaiaar», aa haawi ia aku ]ā na hooho leo hookipa ana iaia, a ojai no liol o | keia Moiwahine Popaea, oia no ke-; kahi o ns ui !oa o ial mau la, a ua oielo ia noa keia 'm'oo-1 Ielo «ole io no ona hoa paonioai eoa ! ke koiana ui, aka, i na' ht oian Lunakanawai kaulike. me be ah'o kaj oi no ia ma Roma' ia, nia-' nawa, oia no kā Lede .Aceta, a t oj kona mea wale no e hiki ole 'ai ke mahalo ia aku oia no trona «i pdfc kela, loamali o kona ane lahui, oiai, he wahine kaukau Alii'Helene oia, ft i lawe ia mai hoi ma'ke ano kauwa knapaa, a o ka Muiwahine Popaea hoi, he wahina koko alii kiekie no oia o ka Lahui haaheo o Eoma» a i kupooo no hoi kona kulana Alii e noho raa ke kulana Moiwahine, a i na hoi kakou e hookuu* ae ma ke ano ui opio, a i halii ia kona mau helehelena e ka maeoiae, alaila, o ke Kamaalii o sa akau Lugia, oia ke pookela Ioa ma ke ku- J laoa ui makaoiaka hou loa. ] 1 ka ike āna aku o Lugia i keia' wahino ui pookela a na akua i hana' noiau loa ai, ua «no pilipu inaoli kona hanu, oiai, o ka uiua loa uo , leia o kona ike aoa I keia M<ywa-1 hine kanlaua kona aao, a i kaūlana ■ pu nāhoi kana mau haua lokoino i; ponoi o ka Ēinepera'

'N«To, t I H li'> ■> Lujfih i ltf' ' k3m* ; !i<> ia ma k<> I»kmi pij>**snft i kekahi pi;t i kij u at e ijaiua pu ik« K«n«»ra}s kMiikn» a u* l<»b« fioi tui» i k* ho >lti ia <> ke ik ! niMiin o kf u MMiwatiiue e kelsAti |P-« u « <<1« it o k« u»«« i li&ua krid hnna hn^haa* b«», * uā !i!t> ia h«ua i tn»« It»J nui u. a «e nA» kek»M wa- j ti»w» loj]ji sn»īi ;>r> ri>ai, to!e lo» i io»« iki Jtn i lfj]«i kela' ka h<jun«ni o ka Moiwahiue Pops#?s M« ku ii't i »riiaup'>po aku o i w hine, «nle 10 f;o oia i Ike i kekaiii wuhine kulana hanohano e Hk* m" tfi?» «r-«ihiaf! e ike rnnka u«i. uw* h« aia uta koua hoomAopopo aku, qie he tnelft.*ala iuai ka laoi aini ke kulau» o keia wahine i k<i u>aka oka wahiue opio Eia nae Jtf. kulinā nneia lo no palia kona.

«ka, itft piha I )g keia wahloe i na*| i»atiao <kbolo, a «anauli po boi oj kana alat«i ana i ka Kimpmh N*-ro 1 • i Hlo ai vi# kekalu o m Kmepi-ni ]pauwai eleeie los i uoho ma kal Kohoain o «« Kais&ra, a e lVe aku 1 aina mt katn e ka mea helu-{ |h»-!u inf keia rona fho 1 ka oiaio o ī man met 5 \a -<k% no j ka mea p!li i keia Anela o ka poull, ] j Mampll o ko Lugia aao uiakahehil |l.oa i ke kulana o keia Moiwahine al ika Ēmepera Nerur aa poiua ae 1«] juia i na huna a kona huaai uwuuua] |iho, a ua huli hou~ ae la oia a |kamailiu aku i keia mau eleli l ke , ksnaka opio kahiohlo, a oia uo hoi j ka mea i hoao mai e amuemue hon| iala. . j "E Maeuaa e, ht nani poi)kela | maoH no keia Moiwahine, a ua _ hwmaiii nai ia. no hoi kona kulana |e ka aaLu alii ana e komo ala, be «ioela oiaio oia m ka u)aiatiialai»a," 0a lilo uae k#ia ia jd oleloa Lugia lu Vitjjcia i mea uuu waiwai ole, oiai, mahope iho o kona hoolohe aua mai i kela mau oieio Lnaik&i a j ka wahiee opio, ua nana mai Ia oia : me oa maka uluahewa o ka mea puni inu waina, a kamailio mai Ja j keia euau olelo i ga Ui o ka akau. , "Ae, he wahiue ut io no oia # aka, ua oi pahaneri aku kou ui imut o koiia- 0 koa pilikia wale no, aole oe I hoomaopppo i kou kulaoa ui P&okela a na akua i ho(>naai ai iiuua ou. I na paha oe i hoomaopopo aiaoli i kou kulaua ui oiaem e, i na piha ua ho >haiike oe me ke akua wahine KaricisuBa # . ao ka naea ho'i.i hwiiio i ka waiu o ka Ekake i jyai auau nona, a mamuli oia hana aoa i hooaiai ia ai kona ili a like me ke aiai o ka umauma o Venuse. Ma ko'u maoao maoli no ua hoauau o VcnUBo la oe me kona waiu "Aoie oe i hoomaopopo i kou ui pcH>kbia e kuu Oeeli aloha. Mai nana aku oe iaia e kuu manu nunu o ka akau, a e hoohuli mai i kou mau ouaka waioohia i o'u nei, eiai, heaha auanei ko kaua waiwai i kela Moiwahiue, a be makehewa no kou manao ana oia ka oi o ka naEli. \ He nani maioo haha ,wale ia i ko'u mau uaaka, a e hoohuli mau mai no oe ),kou maka i o'u nei, a ma ka inoa o ke akua wahiae o ka naoi, e inu pu 'mai hoi kaua i keia kiah'a wama o ke aioha, a ma kahi no boi e hoopa iho ai kou omu iehelehe momi, a ma ia wahi ho >kabi no hoi wau e hoopa aku ai." Ua hiki no ia kaua ke hoomaopopo iho e ka mea heluhelu, he mau oleio aoo uluahewa Wale no ia o ka mea t kahiohio i "ka waina, aole wale hoi o na olelo ka kaua e ka mea heluhelu e hoomaopopo iba ai, aka, ia manawa no i neenee loa* aku ai ua Kaukau Alii Roma nei a jpUi hou no i ke Kamaalii o ka jakau, aeoe he &!a e olelo aku ana i j kaia mau 3ieio ia Lugia: | Nee mai ho? kaua a pili ) E ke aloha i manao ia. * | Maauuli uo hoi o keia haua hou a j Vinicia, ua ueeuee loa aku la ke , Kamaalii o ka ukau a pili Joa i ka Lede Aceta. Ia mauawa aae ua

| T..»ho hiimu ihu k* ah'ima r -k.»n tifcu;uli oke ku i-'- ae ,> Jfal- - iluna- Ua haawl ae la ke Kunn'i U'u Lueieoi a Xero i#ia » kek»ln ohe i'k*pal«i kn inoa he D A īeU, q ia UiBii6wrjj pu uu Lol i uee 'i -u m&i ai kekahi t»eit hiuieui uoua inftft > 'H'/'eiKii.aii, a e atiu ; j liuia ukahipila a!i' a I kap;t U bfti ia wao i«i - k» aiua be Nuba!iatua Ve ku a»i« k'fel<>e ia o yer<> 17>iua» a ILo la i kuaa ihow inalana ka pHa DeJ«ta/ a ia muuiiwa pu Sf M i aana aku &j kon-t wbu maki i ka lehulehu a.a keli papa- ihaafnn, Ca tn»ho hamau lo« itn la na aiea «pai, n e kau ana hoi k<> lak >u m'*t« maka miluna c> ka lakou E'iiej?era. Msbos>« iho ka .oohg £aujaa ana o' aa uiea apau, ala'la, hoomaka oiai la ua Eccepera Tfero tj«i e auo i'lU'ii e like me ke ai» > n llawa'n nei 1 au kahik'» ai"»», |ae ukal' u an» kela anu olfuU 9, n & e jkbktti j mau eluu. 0 keia I*/ a e 1 oei, om no ke iuele «na jl. haku ai jjke akua «rahiue VeoOee. |He auo hanuua io no ka leo o ka !Rtnfepertf. eia no nae hoi Ua !<-he puno īa no e na tne« apau, olel h t mele ana e alioli ana, he mau olelok'upono iu m> i ke aleua wahine, a ua ano oōaikai n® hoike' ano o ka*Haku ia ana, a he (T)e& po hoi na ua Efflep*ra nei e hi!ah|ta o!e ai, olal, ua ano no kē a o o ka haka ia ana o kela meīe ollel?., īloko o ke ia maoawa a u* Erne : pera nei e ulioli nei i kela uoele, ae lohe oia ana hoī ka huaolelo o ua mele nei, ua lilo iho ia ia i eaea mahalo nui loa na ka l T i Lugift, a |ua maalo aku la hoi ma ia Nfero »ku !ke Aho maikai <;le a l.ugi« i maupo imoa aī, a oa nana aku la o Lng"a i [fcr SmeperA f»b Sa manao mahnlo, Maī, ua aho h«ftdha6o no ke kulana 0 oa Emeperf> nēl e ku inai ana. 1 īka#a i o»i Ih6 ai ka ka 'S'raeperi, «a hoo-palaku!i ia ae la u» Keena ahaaina nei e na !eo uvra 0n» hoaai, ame ua patpat lima pu ana o ke aaaina hohiokoa, a ua l ihe po ta aku r.o hoi kekahi t»au leo ikāhalo e pai ana i ka EmeDera, a e hoopuka ana hoi i keia naau olelo ,4 Ea, hd leo keia na na akua i pO:i; mai." O »» wahi»e hoi Uokd> o kft?a keēua ahaaina, ua ku like ae la ISVou iluna a hapai ae 1a i ko lakou inau lima iluna, :i e hoike ana hoi aaa ia ano h'ana i ko lakoa mahalo n«i loa i ka mele oli' oli a ka Emepam. Ia manawa pu no hoi i ike 'aku ai ke anaina ahaaina i ke ka ana ae o ka Moiwahine Popaea a bopu aku la ika lima o ka Smepera, a boni iho la me ka he!elei pu ana o kona mau waimaka, a e hoike aria hoi nsa h haoa ana pela 1 koua mahalo nui loa i ka himeni olioli » ka Emep(era. Ia manawa hookahi ne hoi r kukuli ae ai kekahi Helene ui pookela ma ke alo o Ika fimepBra, a e hoohanohano tfna hoi iaia no keia mēle kamahao a ka Emepera i mele o!i«li mai ai imua o lakoirr O keia mau mea nae apau e luina ia aku nei imua o ka Emepera Nero, aole hi iiiio i mea nui i kooa manao, aka.ua huli ae la kona mau maka a nana pono aku la ia Peter«niusa ka Anakala lioi o Vinieia, ame he ala e ninau aku ana iaia i ka mea pili i kana euele olioJi ana i kela'tne\f; atfte he ala oia ka Luniakanawai naua e hoopuka mai ka oielo hooholo hope, loa, a o k» hoppuka ana tuai o Pet«roniufla i kasa oleio hooholo, oia ka meu nui U>a s i ko Nero oaanao. Ua hapai ae 1$ ua Emepera Nero uei i ujsu lima, a*e hoike aku aua i na pue apau uia kela e neho h£mau» a e hoolohe hoi i ka mea. e kamaUio ia mai ana e kana puua- * tJa kamaiho 'mai la no hoi ua fUnahēle nei a£a Emeptra me kā kw moakaka, a e lohe liolookoa ia ai hoi « na poe hoaai apau :ldko o kela Keena ahaaina. 1 * m Aol *U>» u - >. J'