Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 39, 27 February 1919 — HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA KA MOOLELO HOI O KA HOO KUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KUAHAILO A ME Hinaaukekele KANA KAIKAMAHINE HANAUNA

KA MOOLELO HOI O KA HOO KUMU ALII KIEKIE MA HAWAII NEI

| (He uioolelo kaliiko Km no | Uawaii i<ei) | (Alana i<i no pomaikM <> fco Ka | Hokn poe hetuhēlu moolelo) 1 H«!a (m iii<> u koia iaaq kauiaiiio maikai ana «uawaen* o Kahihikuao k*laui ihe kel» keiki • n# Hilp Paiiku. ua haalele aku la oia a hoi mai i kahi o kaut* wahmee kali uaai la iaia« la iaua i huli ae ai ua hōo«lak» uuai is o Hiyaauktkeb e akaaka, uiai ua ike uuai la uo oia ma ua helehelena o kan# kt»ne» ua «Luwale kaiiii uiea i haua ai i kane- Me ka hoMuta<»popo oie aku o Kabihikuaokala(ii i ke aao akaakn 9 wahiue, ua ka qafū!k> »k* ia oia ī ' keiki heeuaiu kauiana o Hiiuoae. • "lia, uaui ia ua «o ae l#i no hoi ia oe ka heeaaip a olua, e , peuo do e h»i ko lliJoyue keiki, uiai, aole i ike 'ia nkuka. ianumi u ua kaeua .

pu ana ao ■ ;AUtt e i lo i iu ai^ boi j ko uuaua mnu oia wuhi, peliea aule aaei hoi.oe e hele pu iiie uiaua oaa ke kumulehua hele 0 loau»?? • I kt» aua t> ko Hilooue keiki 1 keia uiau olwlo iuaikai a ke Alii malihiui, ua haawi mā la oia.i ka mauaf» a ma ( >e kauuailio «uai i keia «jau olelo: "Auhea uaai oe e ke 4iii uaau t kala uaai no oe u'u oia ka heie pu jaaa uie plna # oiai, aoJd wau e kau aku ine olua ma. ko aiahele kupainaha. uiai, heaka| ..k# koho o ka heie ou o ka i Makaain%na- haahaa uae ke Alii koko kiekie, a he hookauo wale aku ao ia i ka kau pu aku u»e olua- 0 kekahi e ua Alii uo keia alaheie pookeia, he poe pu uo kekaui qae a'u, a e hoi |ike aku aua no hoi uaakou uia uka o ka aina, oiai, ua iilii iho nei hoi ko makuu alauele i kuu hoa heeualu» a ua lii* hoi ruauauii o ka eo ana o'u iala, a ua liio uoia i uaea,uiaikai i fcu oiakou uiauao," Ūa iilo uo keia uoau olelo maikai keiki o Hiio Hema i euea uiaikai uo i ko Kahihikuaokaiuni uaauao, ao koaa huli ae la uo hoi ia a kamailio.aku k i kaua wahiue e hooiohe maikai euai auā i ka laua kaoiuiiio an» "i£ haaieie paha kaua i keia wahi ae nee aku hoi no ka kaua h«akai ap kahi * kaua i hele mai ai, ae ike aku hoi i na Hoahanau o kaua, a i ke Kupuoawahiue aloha hoi o kaua " Ua lilo ia i mea maikai i ka manao o kana w<tbiue, a ua kali mai la o Hinaaukekele i kaua kane ai k® kau ana no o KahUukuaokaiani iiuna o ke kumu lehua nee i ka , iewa, ua haawi mai la laua i ke aloha i na kamaaina e nana aku ana a« kahea ae la uo o Hiuaaukek«l« i ko iaua alahele e nee asu, •o ka nee aka ia no ia o u* Kuuiuiaau nei, ae aluaiu hoopuai ia aua «o e na oaanu iehulehu o ka waokele, m pipio aua h )i ua ma ua aoao like ele o ua hua nei. ~ Haia ae ia m Hiiupalihu i« iuua. aua ko laua alaheie iiiiouae» n i ka «a uo i ike uiai ai lehulehu o lliiooue i,

keia kumuia&a uee. i ka iewa» ua hoomaka ae la iak»u e u#autra kauikaui pihe ana» oiai & ka. poe y lakou i ike ole i keia mea katuaht,o. he o»ea Uoopihoihoi i ko iakou uia oim-, <\kt, okapm no hoi i ike iko iakou w« i hale ai i ka hookupu waiwai no ke Aliiwahioe opio, a iike »te ke kauoha aku lakou mau aiii, ua kamailio ae la hoi iakoe i Ukuu p->t. 'Aolo i. u»#a ilona o kela kumulaau uee u he 'uea okoa aku, aka» e ka Moopuua kapu ao keia a ka Lūahine . kapu o Paliuli, »0 kau»a Alu wahiue Uoi i !i#a-u ia we ke aiii kaiuka ui o ku 0 Oahu.

! Ua iohe aku la no. hoi o Kaliaaea e uoho apa i Waiakea i keii» uwauwa o ua kaaaka. ai koua «i--nau aoa ae i kekahi poe. ua hoike koke ia afcu U iaia ka uaea « lakou e unauei, a.ike Koke iho ia oia # koua mau.Poku uo keia o hele mai u«i maluna o/ko laua aiahole kumahao. Ua kena koke ae la no oia i na mea e pono ai ka hookipa ana o na Malihini koikoi, a* ,'ike no hoi oie ke ano maa 'wau o keia lnhui i ka wa kahiko o ka aina, a Uoea wale no i keia manawa o kakeu, ua maa leeia L.thui.i ka hooklpa houhanoh«no i feo h«kou mau Haku Alii. Ua a kalua imu o ka a ua kalua pu i.i »!tu la no hoi iui.u 3ti«. a ua hooioakaukau koke ia ae !a na mea upau e pono ai ke kipa ana mai o kena mau Pekii Haku ai ka hoea io aea no o Hinaaukekele ma i k<bi o ke Kanakaa Ua kokoke no e kalua. aku ua loea apaa i ka imu.

I ke ku ana iho o ua Kuuaulehua uei raa kaU e ka hala p | Kaoakea, uh p«k& m, U o Ka&akea: iwaho a kahea aku ia _a»a ka ieo, ohaoha. f "He uiai e o'u uaau Pokii Haka eia no ka hale o' ka lianau uaua ua .oaakaukaii uo.e like u;e ka hikl ke inai ia olua. Haaiele la aku hui paha kena aiahele hookaia ku pua q a lele mai hoi iiaio uei a komo hoi iioko o ka e heomalia ai, a ua maumne hcy ka huakai aoiua e ua Haku Pokii "

I ka lohe ana o Hiuaaukekele ma i keia ieo kuhe ohaoha o k$ laua Hauau ta.«a, ua life ia i mea h»o--uauoli ioa i ko laua uianae, a ua uooko io mai la no laua i ka ieo kono o ka Hauau Luuia, a iho mai l» a kui aieha ae me kaHauau mua hookipa ohaoha. Ua ,alakai aku la no hoi o Kauakea i kouamauHaku Pokii no ioko oka haie a hoonoho aku ia hei ma ka Nuamoena naui o Puna, ai liele uo hoi eloko p ka haie a eupaoa i ke ala o ka hiuaue maioo, ai »au hoonaui ia ma ka paia o ka Haie.

Ninau ak« a oiuau mai la ao hoi uiawaeaa o lakou e pili i ka noho »tiii a no na maoa hoi e nohu hoo. hihi mai U i.ka Lai kupolua a ua K.oaa. & no k& Haku kaikunane hoi me kana wahiue. ao ke Kaikuahiue no hoi o ko Aliikan® Kahihikuaokalani. Ua hoika w&i ia no hoi o Kaaake*, a ia no hoi Haiiikulamauu me kan«» wahine ka neho mui la i nua iaau o Paoaewa, ae walea aua 00 hoi i ka le|o ikuwa o na mann ai l»ua lehoa. ,

* M&hope iki iiio o ka jboouaaba iki aua ai ka oiakaukau aua « aa tue* ai i kalua i* aku u& hohola i& uuti U kekahupapa aiua pilia pouo i ua uuo lehulohu o ka Hawaii, «o ko 1*" kou uolio iho la uo ia * hooauu i oa mea i hoomakaukau ia ko l*ua Hanau mūa a i& oian&wa pu uo hoi i hoike aku ai o Hiaaaukekele i kona Hanau mua i ka maaao o keia huaka'i hele a la'ia» no k« Lele ike i ke Kupuuawahiue kapu o lakou, *e uoho iki hoi oie ia u« kekahi uoailawa. a hiki palia i uiauawa a kaua kaue e oiauH« &i e hol kua no Oahu. a ike aku hoi i na Hakua pu .k«,k%ae ma ia Mokupuui, a m«a hoi o hooa uaai ka mauaw* «. hc|* ioa &i uo ka aiua kaulaaa o puua o iAk-uuiai k& pc u)ai, ( ā oia hoi