Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 46, 17 April 1919 — NA AINA HOME HOOKUONOONO O WAIAKEA [ARTICLE]

NA AINA HOME HOOKUONOONO O WAIAKEA

O %a ninau nui e nune ia nei mao na poe nonnoo maikai apau iloko o keia Teritore mai kela pea o ka ai;ia a i kela pea o ka aina, oia no ka ninau o na po*> aina Hoaie liookuonoono Air?e o Waiakea, ma Hilo. a ina e holopono na rnea ē lioolalaia-nei—e na alakai oia poe hoaaina, e loaa no ka pomaikai i na poe Hoaie Ho>kuonuono aprni keia mau Paemoku. Oiai tie ninaīr aao nui los keia, a aia maluna oka holopono o na hookele ana a na alakai i wae pono ia e ka Hui Home H>obuonoono o Waiakea, a i ka pai« na Trugtees a kahuwaiwai hoi! ehiku malalo o ke alakai ana h Mr . ! Chrlsmit,h. kekahi o poe Home Hookuoryoono o Waiakea i loaa he apana aina o 40 eka ma keia wehe ana iho nei oia maii aina waiwai nui ma ka mahina aku nei o Maraki, i hiki Bku ka huina uaaluna eku o 5500 eka, He \)iaio he ano hou kaiiti ano hoopopopono ana, a no īh kuoiu -ua ano kekahi poe Hoipe Hookuoooono, a o ka poe o Honolulu nei kekahi oia poe i ano kaiihhia ia ano hoolala ana r aka u na poe i toia ma na kula kiekie i keia ano hooponopono huikaii} j ana a lilo i hookahi kino, oia hoi ! oQft ke ano l 'co-operative" ū he | "iima-Iau n ka mea .ano like aku o j ia ano hookele ana oaa.lea o)elo Ha- | waii, aka ua Oi loa aku no keia ano J hooponopono ana opamua o ka lima-

lau, oiai mawaho ae ona hoa oka hui ua koho pono lakou i papa hoohana a kahuwaiwai paha, a maluoa o lakou ke koikoi o ka h<x>haua ana i oa pono'apau e pili 'ana i na aina apau o oa hoaaina he 184 ka huina, a mai ka umi eka a hiki aku i Jje kanaiima eka pakahi o kela amu keia hoaaina mawaho ae oKa eka aina hooknhi o kela atoe keia i wahi e Kukulu ai ko lakou mau home pakahi. Ua hooiliiliia keia pne aina no ke kukulu ana o na home oia kahi hookahi e huli ana i ke aianui e pii ia i ka Lua opele ma kahi he elua mile w*le no, maikd kaona pauoi aku o Hilo, a o ka moa loa keia o keia ano hooponopono ana i hookaawaleia maiaJo o ka noonoo kupooo ana o Komiaina Aina Bailey me ka ap^no

mai o Kiaaina McCarthy. Eia na

mafea u na poe Home Hookuonouno eaeapuni keia ma'j Paemokii ke tau mai nei na maka maluna o k(ia ano hooponopono hou ana, a ina e holomua, oia ke kumuao naoa e koi aku na poe Hotpe Hookuonoono e ae e hahai mai, oiai ua hiiinai a manaolana na poe uana * e hoolala nei keia ano h<>uponopono

ana ma Waiafcfca no ka «hokmiua, aole wa e haulehia ai ka manaolana. r .f-■'•;■■ I ka -hiki ana aku rei o Mr. Irwin sra Luna Hooponopono o ka nupepa namu Av;ilakaika, ma Hilo i ka Poaono ako nei, Aperila 5, ua pualu like; J mār"nā leo o na poe Home Honkaonoono o Waiakea e noh«

ana ma Hiio, i hui pa ia mai e na kamaaina o 4< Ka Ua Kanilehoa" a ret* he !a ua lobe jpu mai me ka wahnie ui o Hope.e ia mau īe-» knpiu«i, oīa hoi keia: "K ka Hfcku, 9 hoopakele mai ia makou mai ko īaakou mau hoal6ha oUlau mai !" Ua pili keia i kekahi 0 na Ho<i*f Hookuonoono o' Waiakoa e noho

nel eqB Hon6!u!o|a e IhiHn nei ka !ioi »ku mahi "maluna 6 ko'ln- • kou nmn Iwiue p'akahi i niea e h'oo!ii«par ak» ftil »}»*. a e l>ot>feua mai ka hm» i na nkai !eh»!es « malami o keia raiia aina WHivra! J\oi , wale, nana \ ka Hai Ma:hiko o Waiake» he umu mīliun.i . dā!a Heko o tm iluakahiki he -0 i 1 kaahope ae W, "Ji ke kau ska 'nel Jko !ako\i m«o oia«\»u kai i ai hoōnauia' iho tuu e ia hil e ili imn h nmi i hua 1 no ka lakou ma» h)b)\ a un- ka lAualukk ne h<? usms ;vi6k&h!kV«' loaa ana hē wah' no lakuu aaie ko | leikou mau ohana e hooputmm aJ, u hvH)pake!e ia lakou tcai loko iuaii o na X a nu\kswr! t wola o ka hootlo»' a eloaa ia Inkou Ame ka lakou sipau han&una sku na pomaiVa! ! juu« iike aku me na pouiaikai <? ai h,Aft»iUv4a iuai nei e ua poe i hoopouiiufc»u»« kā iK>ka o ftcis uioā, » kau jg i k« h#poliaweo & st.au no. knkou v\ft UtV*\j-»

ame na knpa o ka aina § mau 1 do ka pa-u, »obv) uiau'i kft hune! ame ka nele, noho ma Dā rumi lii- l lii kupoiio ole o keia _kulanaßauhflle i no ka nele mai, a he knlana niha e| pahola nei nialuna o ka aina. 0 na poe e hooiliili ana i n» wahi nf»n3 a hiki ia lakeu ke uku i na uml pakeneta uku-mna, e lnaa ia lakou fea palekana ina e loaa n» poe alakai kupono a hnopono, a oia wale no kahi manaolana no keia lahui no keia nniaa aku t nana e hoo-

waiwai hoti ae na makaainana a hikf ia lakou ke noho ma na hotne e loto ni~ke ota Tn«ikat-amr me kK otanā, a hiki ia lakoa ke ho<>naauao i na keiki ma ns» kuta kiekie,loaa na ike akea, maopopo pono ke ano hooponooono āmpuni 1 holoinua e Vfke cn« W aao e a'oia! nei i na makaainana ma na kula noi n>a Amenka, a nalohia aku hoi ke knlana o na poe noonoo papau e a'o hewa nei i ka lahui i keia mau la mamuli mai o ka haiki ō ba Ike aooe ka noonoo, oiai aole i loaa na hoonaauao kiekie ma na kula, nolaila mau no ka powehiwehi o ka noonoo, no ka mea aole hiki i ka noonoo be īke aku i na mea o ke kulana kiekie, no ka mea aia ia mea i ka wekiu, a ina e lalāma ka mea noonoo papau ia wekiu, e hai Efna no ia lala i k<i wekiu a e ana no Halo a iiapoapo na īwi, oia ka hopena paopopo. No ia kuoiu o na poe alakai noonoo papau o lakou !uo ke lanakila, no ka mea oia no

ua noea hiii i na noono© papaa o ka lehuleha e maopopo ako, ā o na mea pohihihi he powehiwehi ko'la. kou -mau ike ia ibau mea. Nol&ila hoomaka mai o Mr. Carlemith e waiho mai i kekahi kumuhana * ike Moa ole ia e kekahi poe hoaaina e hooaiaka ana oo lakou e peku a e owala, no ka inea ua maa i na wahi loaa uuku a manao laleou ua lawa iho la no, a e waiho aku no i ka ioahiko ka hapanui o na poaiar kai nokamea na lakou no i ohu i» mau.uluwehi i na I» i hala aku. He noonoo lalau nae keia e hoopqino ana i uapoe ake holomua e ake aku

ana e loaa i na poe apau na pomaikai kaulike Kiekie i hiki pono ai i na poe hoaaina apaū ka uku i na auhau aina ame nuhau Waiwai, ame na 15 pakeneia nku ai&a a hiki i ke kaa pono o ke lumukuai o na eka aina apau a lakou i lawe ai, a hiki i ke aupuni ke haHW> mai ia lakou i ko lak'ou inau paiapala sila hookuleana aina; a loaa ia iakou ka mana v piba maluna o ko Lkou aiau aioa pakahi i kuiike ai me ka manao o k« kanawai 4 cgauika.

Ua hoi aku na poe trustees ehifeu no Hilo i keia puie, » eia iakou ke kakali nei o ka loaa mai b fea pane a ka Hui Mahiko o Waiakēa i na lakon leta ninau no ke knai ana akn i kela hale wiliko o Waiakea ame ko lakou alahao a lilo (fiai no na poe home hookuonoono o Waiakea, a ina aole ae mai ka mahiko ē koai, alaila « hoao ana na kahu#āiwai e kdffi i ka hale willko o Hawaii e ko kokokc||i ma W r aiak(&a, a he manaolana no ka* hotc pono o Beia mea bope ina e haule ka t>iai ua loaa tfa pne kuonoono kupono I biki ke hoolawa i»ai i na kahuwaiwai me na .miliona dala e Kuai i keia wiliko, a me ke ki>e pu iho o kē koena e hiki ai ke kukalu i aa hale o na poe home hookuonoono, »me ka hoolawa i>u ana i na Iwipono no ka ukn ana ina poe paahana knpono no *» malamn Ana i na mahina ko uln a hiki i ke oo knponf> ana no ka hooona akn i kfi wili e wiliia a lilo i kopāa, a knpono no ka ho<»una ana akn i no ke kumukwai o 7,28 keneia no ka p«tona kopaa hookahi, ns like ia me $!45.W o%a lona ho\>kah?, a ina o «Telike oka t-Ka hookah! he *)ima tona kopaa ua tik«la me 00 no ka>ka aina no k« oki ko heokahi »na iloko o 19 £aha man mahina, a«a like no hoi ia »4» t59,130.00 no 40 «ka <v kek nmtr keit htM>|-nm)ooni\ a' mailoko mai olaiia <> lnwe h ai ua' hooliio o na paaham, no fea tt.abi ! «oa ka Waek ana, ka hofehnle, iawe sna 1 ka ha?e wi!i\ »m* ka hoonna ana i k* makete. 1 knai kopna ma Nu loka ma AmeHka,' a lawe ae na uku anhan aīna a.iu' l rpaiwA!. lawf pn mo na ?' hoohiw* ii i»»t i na ukw aini im» waiwai, px> nvf> na \ h wal \ kWhl no k« v>U