Ka Hoku o Hawaii, Volume XII, Number 49, 8 May 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO N O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO N O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUN A VIII KE KII IA ANA MAI O KA LEDE LUOIA.

I ka hoo'uaopopo ana aku o Aceta me Lugia i ka Moiwahine Popaea S .'"hiih, ua ku koke ae la laua iluna, a e maaao ana no hoi laua e maalo !oa ae ana no ua Moiwahine nei, fc*ua, ua hoopahaohao ia la.ua, i ke ku ana iho o ua Moiwahine nei maaiua oko laua wn'hi e ku aha, a ua kamailio mai l.t "oia i ka īede Aeelā i keia mau olelo:

"E Aceta o na hele hoonani an i hoouna a.e ai me ke kil paani a ke Kamaalii, aole i hoopaa pono h , a mamuli o ka paa peno ole, ua huki ia kela mau hele a hoo ia i ka waha 0 fce Kamanlii, a o ka tpea wale n<> 1 laki ai, oia'uo ka ike koke ana o ke Kahu keiki Lili'a, a ua kaili koke ia kela bele mai iaia mai."

"E kala ruai ia'u no ia me« e ka Moiwahine a na akua 5 ho>nani !.ui ai," ame ia mau oieh» u& kul>>u haahaa loa aku Ia o Acet* 'ne ka puliki <u>fl ae i kopa man īim« ma' kona nmanma, - Ia mnnawa i huli ae ai n'a MoiWahiue B bina nei a riāria rj : | h, me na a>aka aoo haohao ia L"gi:), a e nana ana hoi mai kona wawae a lioea wale no i kona poo, a ia manawa hookahi no ua ninau aku la oia ia Aceta: 4, £a, nawai hoi keia kauwa kuupaa bou?" A ua ka*f>aUio ia hoi keia uiau olelo rae ke ano hoo* wahawa!»a

Av>U <»ia he ltHUwa kuapaa e k;> Molwahine n»n\ aka, oia m> ke kaikamahine hookama u ka Lede Pt>mop«»ciia b h'e kaikama-j hn>e hui a fta Mui *> LugiHna, a ij ha«wi >a mai hoi ma ke atH> pMiai hoopaa enaluhia luawaenn >» Roaia , me ua Aupuui aln o ka aki.u," **Da hele luai uei nnei oia e u «ho tue i>t i keia -.nau a maoiuli anei 0 kau koi.o an» iaia? ' "Aoie e ka Moiwahi.ie, ua lawe ia mai oia i nehinei, a o lu» n<» keia o kut:a lā 0 ka n<>hu ana uia ka pa alii nei." "*I ka ahaaina no anei oia i k<< po nei?" wahi a ua Muiwahhie nei tne ke ano oolea o ka leo. ,4 Ae, un« ka ahuaina no oia a>e makou i ka po nei.'a m painn pu hoi ma ka papaaina pookela lua « k» Emepera,' 1 **Ma ka wai ko io koxit» hoea ana Ika papa-ahaaina ika po nei?*' i

M Mftmuli no o ke k<>no a kaj ĒQJepera, a ua ike »o oe e ka Moiwahiae he kipi kiekie i ka Ēmepervi ka hooko ole ia o kana* kauoha,'* I ka lohe ana o ka Mnitr«hine i keii tn»u olelo ā AoHa, in« ho« »ih! h oia h»» kap'iiM h<*u ā hakilo loa mai la i k<> L»>g;a mau h«l*He!enr. t o ? ai tu> hoi L rU « ku ana lue 6e »!-0 hivvh«* i'.nua o M iw ihine 'haaheo neilh manaw »«* * L gi* i h - p*i «r * kjn« ii ,<u i.*K « ilUim n»n*ftfcū U i «» Moiwnhiue twi me

•na makn i>!ui>lu. la aianatv.;v «*r i paholA ae maluna o ka helehelenn o Moiw.ihiue nei ke aun .u.-akue, oiai, ua h'X>maka koke uuai la cki ka nrianao lili e h:vna iluko o ua Moiwahine nei, oiai uā hoi»ma. \ <>pt 'ua mai !t» oia i Ke ani> nam maoli «» na helehelena oka wnhine opio, a he ui lioi o ke ano maeuiae o ke hou, aole hoi i hooLaailo ia e na bana k(>hu ole oke ao oei He ui nr>»>Jia!a o ke k>iU kupulau, a e mohala ae ana i!oko o ka ui m>»eiiiafc o ka wa opio. Mai ka wa i lil<, ai ua wahine nei i-wahine n» ka E uepera I Nero o fl»;nn } ua noho mau oia tfce ano hopohop'>, o ftomo hou ae kekahi ui liou mawaena ona -ne ka Eiueppra, a Imlele ia .mai pah • >ia e &n Eii<eptra,' a lilo «ku hoi ke aloha o ka Emepera ika mea okoa

[ Mamulioia maoa'i e noho mau ana iiok-i o kei* Moiwahine, ua IUo nn ift i mea hn ihnU'>li nlē i k'.na <>Ia ana. I kna» ike ann «jfii T na heiehelenH ui enaemne o ke Kaiuaalii ō ka Akau, ua uiu koke mai ia ha inariao li-><«hu«»i il-iko ona, o'ai iaia r hukilo ana i na helehelena maenme o Lugia, ua hoomaopi'po maoh akula no oia i ke kulana ui maoli o keia wahine opio, a i kona h' VTipi pu >ma aku hoi i kona kilo

i ka pauKu kino o ka ui o ka akau. ua h'-onuaopopo aku !a ua M-iiwahine nei i ke auo ohenhe luoīale mnoli o ko Lugia pauku kiho ; fhe kulana io ho e kauo ia aku ai ua tnanao hoohHhi o kekāhi kane, ame he ala ua hoonani ia kona paukn kino eke akua wahine \Vnugt.', a ua papahi ia iho la ma !ūna o kon-i heleheh'na ka nani a na 'akua i hoohi!uh\!u i. Ua lib keia kuīana kilakila o ke kino o ka waliine'opio', aoie ka ui (naewae pu heil"o kona heleheleim i toea hoopihoiĪH i io no i ka manao o ka Moiwahine, e like uo h<.i aie na mea i h iikē mua m aē la maluna.

laia e&u ana iuiua o keiu opi«» wahine, a hookuku pu ae la i ko laua kulami, ua hoouaaopopu !oa iho la na M.ōwahine nei, ai* sa ianakila tua ka aoao .o keia wahiue

opio, oiiii, «ia u»e ia na la opi>>, a, ua koKua pu ia no hoi e kn au > uiaemae uiauli o fe;)na heleheleiia, Ua komo pu mai la Ueia maua» uluaoH il'>ko o ua Moiwahine S'.biua nei, i na paha e ike o Krtia ira i keia wahire opio, aole anei hoi e kaili aku keia Ui o ka akau i ka manao o ka Kmepera H<' noh t anei keia wahineopio iioko o ka pa hHI oiamuli o ka makemake. o ka Emepera? O kekahi inea hoi nana ' hoopiho'hoi loa mai i koa'a nianao, oia no kona h/he poua aaa mai i ka olelo a Aceta, e hoike ana o keia wahine opi >, aole o;a he kauwa ku'tDna, aka, he k.-iikainahine oia ua kekahi Moi o ka akf u. Q kekuhi 0 na Alii hihiu o ka akau, a i kau lana hoi k»kahi okela mau Moi no ke ano wiwo nle. Ma ka hookuj£u

r.na iko n <U-» ku? i'i >. Ut hiki no ke ho opoy 1«, e lauakil» ana oīa -malunh »'u, oiai, aia ke oh» « pio aua ine n«j heh-heleua Hih< .nae msi k >na a'oH'» 4 *B na aku» e hoopikele uiai ]«kou ia'u, a v kuhikuln m;»i hoi i ke al-\hele e lan-ikila p le «ii keia ui o k« tkau muluna o*u '* Ht» mat» olelo keia e nu hele' ana'" iloko o ka o ua M iwahine Stbinanei, a ua hoemaopopo loa skw la m n Acet:« me \ keia ano loli anoe ana o ka heleneleua o m M <i\tah ne nei, a e nana ana hoi me na maka euaena ia Logia. *'U a knmailii p« ant : oe , ka EmeyerM, oiai oe e noho ana u»a ka pa aliii nei? M

"Aolt« loh wau i kamailio pu u'e kn K.uep<*ra hanohano o Ro f tia nei, t oU ! uo I'.oi i ku iii'Un o kona fths. M

M A iu hu: kou auho sn<» «na lea pa «lti uei, ua atun k u niakpīnake e »oho ouanei ma* t u« o ka «oho ami uia k * h >le .< ke Alu»,t" **A le na\i \ k 'ho keia nuh »,«» a v k« M-.'iwahiae hauohauO. m

Nh Pfeterofiica!i ka punahele h ka Emepera i kni aku ia Knis:ra e lawe ia ma : wau ia nei me ko.'u makemake o!e, oiai, u» oi »»ku no. feuu hauoli e noho u»e kuu ti>ao Kahuh«nai a'u i aloha ai, a e n<>h<' hor nmlalo o ka boO!ij«lu «I<itm : >ma «ka Lede Poll)o^ioniH. ,, U» kfin.>;>ilio ih keia n>au olelo e Ltigta ka leo oloolu. *'A na oi »ku anei kou makemak* eh< i aku '1 ka !>0 oe •> Ra L«»de Pomi»p.>ni», M 'wahi a ua M"i wahine nei i kamailio aku ai n,e Ka le>> oh >hia. I keia lohe ana no M'Lngm i keia mau olelo :rki M'>iwabioe Si bina, ua h'wla ia iuai la il<>k > 0 t<* ke ano

nanaolMMH, h o ko•vi manaWH n"» īa i knJ?(»li (uai »i imna o ua M i*rahine a -naili» mai l;t me i<a leo aloha.

"E ka M >iwdhine naiii a hm.o. hiuio h «i, m l twe i.> ia 'oai i»o vrau inHinnh o k-nK-iihi iMnao ohuia.u int>,

ioiai, nof)'»i ia rtku WaU lā Kaisara, e liU/ i Kauwa 'kuapna na >-6 kfiki hanauoa a k& punahele n Kaisarfi, oia hoi ke KaukaiiHlii Vioieia. B hoopakele auei oe ia'u, a hoīhoi h'.u aku hoi i sa H o kuu ajau makun hanai aloha." O k» hewa uui keia o Lngia ma kona hoike anā i keia mea .imua o keia wahine i pih» i na manao lil', 9 i ake nui hoi ma kekahi ano e hookaawaīe ia aku keia ui o ka akau mai kona alahele akn, a e lilo

ole ai oia i mea komo ae mawaen»

ona me ka Emepera. * * Alaila, o ka mea ia a ka Emepera i lawe mai ai ia oe i ka pa alii nei, no ka haawi aku ia oe i kauwakuapaa na Viincia? Oīii io anei ka mea like me kau e kamnilio -nai nei? Ua kamaiīio ia keia mau oleio eUa Moiwahine nei me ka ho aw oolea. Aua hiki ole nae he.i ia Lugia ke ho imaopopo mai i Keia loli anoe ana o ka helehelena o i a

Moiwahine nei. "Ae, « ka M«»!fv«hine hanohain-, i kein la no e hoonna t»i i ai o Viuieia i «tana naau kauwa kuapa no ke kii a<ta mai ia'u alawe akt. n kooa hiile- E aiohi mai <e ia'u e k» Moiwahine haiiohaoo." Ia «unawa n«» o L •gi.v i «ukuli aku ai ionna o ua MoiwHhioe mnkona nei, a paa aku !a i kekahi kihi o' ka aahu o Moiwnhine, a iiana aku la hni me na oiHKa'piha i k»'waiti)i>k:t no ka lr>aa mai o keknhi k ku* uiai ka M«»iwahine mai. Ua kuhihewa nae Ja manao an» o fe» U? o ka ak»a,

oial, «ole oia i hootnaop<po uiUh l ke »no kumakaia o kei? wahinea ka

E uepera O R »ri>a. Haiii ae ta tna nii helehel-na o ua Moīwahine "nei, na »n>> paheneheoe, ahiila 1 , n«na ih<» la v*a i k* wanine <»p-o *- kukuli ne! io;u« «>««, a knuiHilio ih« la «)© k ■ leo

niHkona 1 1 eia mau olel". "Aiaila ke h ><>p.ia akii nei \v«u in oe i keia mea, » h<'»oikaika ana wau 'un ua eno ap»u e til> io no >fi i kauw;» kuapai ua ke K ukau Ahi i He ia uiao olelo ua hnki mai la ua .»*)»wahiul' p'HiWai <»le nei I koiin . .h u)»ikrt paa ai.a a Lugi)4, a oana h>u «nai la u.e na maka hi 6 waiuwnh, i kn wahiue « pi , aooe ke k»maiiio hou - >te «liāi i kekahi mau olel>>, na hele aku ia oi;i ma kona alahele. 1 1 Aole i pau.

Ke htK»m«k« Kia'i ln k« hnhana'o ka ptuh» oka ksl«ĪH>na a>n ke KaUua o o*hu, a U uaaluna ik L o*e tch noī oka r* v t> e hkhai n«i i na kulHnn lik« o!v itokv> o ke Kaltut o Oahu, lw««iia nae u Uh ia«t ikaikn n« ke kulana ileU ka a«a«» EepuU iUka, o k» iuoa ( o J- hn C Lane ka ulum ik;UfeH iwae'ia >♦ na tcoho oia auai» e alu;<tn nei rto ka wt»ia mai

Mti p in i e *?a inkMutkt i Vl>u \v.->hi nie i ke o!<» o kahi hoonianao i<t* tv* la m-A lO6H w*h* maiih >»•» ik>ita ai hv>i la *iti«luHnt nku <ne !>a w h< uait u<i»*a uo kou pasa Hioa t- k» Uiaka. ,