Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 3, 19 June 1919 — KE KULANA O WAIAKEA [ARTICLE]

KE KULANA O WAIAKEA

Mh ka lv, uui iho nei o ka Na'i Auouai i loaa tnai ai ua 1-uio tele g«rapiv iuai H<:no]ulu mai e heike aiai ana ua kakau iuoa aku ke-Kia Hina Mak«te i ka palapala aelike kAouko mawāena oka Hui Mahiko Waiukea ame na poe he 30 o Honolulu i kakauinoa ia āel.'ke malalo o na alakai aoa, a ka L'iio Wua C Aehi ame Mr. Kaiei Aon», i hul P« ia noe ke a'o ikaika a Mr Ēdraundson, ka loio o ka mnliike» o Woir.kca - . Ma iia 1a po no hoi i l«»aa rnai ai' ka 1< no ua kak}»u inoa m«i li no ke Kiaaina i ha palnpale aelike i hanu ia mawaena o ka Papa Kahu Waiwai o na poe hī<rue hookuonoono o hn 139 i k«'»auia<'H nuv lakou auīe k>i Hui Huwaii tku pei UiU i ouaia e Mr. Hef deib<->n. 0 wiiiko oia uo ku wiiiko kahiko t> Waikapr f i hooliloia mai ia Mr Henderstm manoua, a nana e wlli iit i. na oo ko roa Piihonua, o kn aii-a home h>.»•>kuonoono hoi e weheia aku ana e ke aopuni i keiu mmi «opLAhiki tffua pflha e nee mai nei, a •> knhi hoi a ua iuaka he iaueani o na Hawaii a puni keia Teritori e kau uaai npi no ka weheia e ke aupuni, ke hoiopono ae na haaa o Waiakea uei. A ua loaa like ka tnar»a i keia mau hui no ka hoohaiia ana i ke aianui oao o na poe home hookuoiu ouo he 32 mile a oi aku e waiho nei mawaena ona aina hod)p hookuonoono. Oa lako mua ka hui o Waiakea i ke aiahao ame na kaaahi, « e kuai aku ana na poe K'ihuwaiwai o Waiakea i mau kaa-ahi, no ka lawt! ana i na oo ko mai n? aina aiai a hiki i ka hale wili. E ala mai ai'ia no ha kuee uiamuli o keia ano han», aka, e hLomaopopo ia h pono no e nanaia ku pena o na poe he 139, oiai o ka uui loa.

| Ke ake mai nei na poe o ka hui mahifeo o Waiakea e huli akn ke- | k*hi o na p e he 139, ;<ka, a.>le e [hiki uiai ua uaiii me : aa kahu*vaiwai he 7 e kupaa lige | ue lakou a ioaa lanakiia, a ua ihiki mai ia la i keia wa. Ua ae ka : hui o Waiakea e haawi mai uia ka ukupaiiee i 7 pakeneia Y na poe ! hotue hookuortoouo he $150,000, a I mailoko mai olaila e loau i ka men he $1500, uo ka aialama ana i kana aiya ko a pela aku, ame $300, 'no ke kukulu āna i hale Ua hoole na kahuwiiwai i keia no ka mea aole e lawa pono ka malama aua ia .40 eka ko me keia mau dala uuku, ame ko lakou ike pu uo hoi e loiia ana ia lake u na kokui ana mai na poe hoahu dala mai he huina dala uui e hiki pouo ai ke kukulu i tia hale o na poe hoa ; e hookuonoono aiue ka I>>aa pu o na daia mahoaiiua oo ka malamn pono aua i na oiala fco a hiki i ka oo pono ana a eki a lawe aku i k& hale wiliko Ilawaii, me ku laaa pi* mai 0 na dala no ke kuni ana i alahao atne ua kaaahi, ame na miula, tia palau, au e na me» lako apau e pili aoa i ka holopooo o keia oihana mahiko O ka iini nui'u'na poe Kahuwaiwai o ka holonono o oa hana home hoo<cuotioouo mawnena o tia poe iiilii i hiki ai fee weheia ka hapauui o na aina aupuni e waih uaai uei tua Piihonua, Waiohinu, P.»h#U t aaie na wahi e ae o k» i «liOWupuni, a pela pu oae Mau , MoloKhi, Waimanalo ma OaliU, ame Waiiu», Kapaa, auie K j kaha ma Kauai 0 W liakea ka ipuka nana h koko nei ka pono o na poe hm,e hookuonoono a puoi keia Tt-rii rhe uooiaiuwi na umii a na poe nuoui i heie Qh tke a 010 i na makahiki loilii i hala aku, a ua makemakeia e luaa na pt>e kuukou u ke knlana kuwaena oim pou tua!»*uil iloko o keia aiha ! mou kukeo u >! ka hooueemua ana i na pouaai ,ai *t»i« aiua, a e p*u keU kuluna as.< j piliwnle a h «opepe muuiuli o ka ne!» 1 i na «ina, N »!»i!a ua WaiaU? ! e hakakn uei keia ninau' k"ikoi utej na poe waiwai, a ke oiH mai uti n&; hiona o %a holomua o ka Paj«| Kahu-waiw.ii, loa« pi»no l «a! t>oe he 130 i h«h*i mimUUi o U*ou a 1 haa«i <iku Loi t n« hiliu u piha i ko lakou uoouo*.» akalieie uo ka paio wiwu «le, aok* wak» no ko K-ikou po* w*ik*i po 'oi ih «'i <i nt poe hoaie

f hnnkuor>non(t pn lakon, r no i = .kuiua. tn<i nui e hikī ole i na umii o kai mahiko o Waiakea e kinai ia lakru ame ko lakou p( e > kakno a?;a fa lakou Maikai no knlana o ne poe he 130 niahope o lakoo, iloko o ka nui o na nune ihnnei, aole lakoo i paupauaho a haaMe paha i ka Papa Kabu Waiw*i, aa pil:paa mau aku ka hilinai a pela t ai k?i lanakila. Maaioli o ka h»«wi aria o ke aupuni i ka sin9 e ku nei k;i mahik'» o Waiakea i hui pu me ke kakaūinoa atia o na poe kakaikahi he 30 9me ka ae o ke aopunHa W»i kea Mill Go. e hoolimalima no 3 makahiki i kne i kela noa'i eka he 800 ka mea ? ulolohi «i kein hakaka mawaena o na pnpa kahuwai*vai «inp u& ona o ka Hui Mahik > o W&iakea, a mai >i K;o aku na pf»suf ikaī e loae i na j,oe iioiue hooKUot>o'..»uo, aole wale o Waiakea nei, aks, a kela Teritjri, ī^a' aole i ooakan,!a mua ka Hui Mahiko ] •/ Waiake» a loaa keia maa me» rnt.a3«» o ke ala ana o ka lehulehu malunii o keia ninau home hooku «noone, i