Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 10, 7 August 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KA KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XII KA HOOMAU ANA IKA IMI ANA IA LUaiA M e ia ooau olelo ua hooknu aku la ke Kaukau Aiii PeterniuB* i kf na kauwa e heie e hooko i kela u. u kAuoha aua. Noho iho la ua Kaukau Alii PeteroniusH nei i kela Oianawa, a noonoo oo keia uaau mea pi!i i kana kauwa wahi<ae atne kela kanaka aoa i kamailio ma i ai, oia ka not a j oaaopopo no kela wahine opio o k a akau. Ua ulu mai la k« noonoo ilolo o ua Haku Koma nei, oia anei ka ipo aka wahine opio Heieue, ao kana kauwa wahiue hoi e noho t ej iloko o k& malu o kona hiune Ua loa iho I a oia e ike i ka oiaio o keia mea, aka, no ke auu.< e loa o keia manawa, a no kooa luiii no Jj.oi ia manawa ua hiki ole iaia e hoouna e kii ia kela kauwa wahine Helene. Hoi aku la oia iluna o kona wahi moe me kela manao e h» ea mai ana kekahi mau mea hou i kekahi la ae.

MOKUNA XIII KE KAHUNA HKLĒNA A&'E KANA PONO I kekabi kakabaiaka ae, a luamua no hoi o ka paa pono aua o na aahu o ke Kaukau Alii PeteroDiusa, ua hoea mai la u Vitjicia i kona hale. Ua hele mai la no o Peteronius-i i kahi o kana keiki hanauua e'kali aaa iaia, ai ana eoai no j na helehelena o Vinicia, ua hoooiaopopo koke uiai la no oia ika halawai ole o ka Vinicia huakai imi me ka ulia pomaikai. Ua uina*'' koke mai la no oia' i k-Hia inakuakune hanaun*, i n a paha ua loaa iaia kekahi luno pili i ka wahine opio ana e imi hoomano

uei, oiai, a ia pu no 1» n anawa mej Vioicia ka» npnao hopohopo ne- ka puka mua ana nt. o Lugia me kela kanaka kauwa .nunui a Lugia, n mauoua ae hoi.o ka hiki ana i kona Makuakane hanauna ka hoonoho aua aku i na kiai ma na iprka o ke Kuienakauhale ) Ronn. Mamua iki iho nae o keia hui ana o ke keiki me ka makaa, ua kamailio iki aku la o Tiresiasa ia Vinicia, n<> na olelo a ke Kauwa wahlne Euniee e piii ana i kekahi mea i hiki ke hoomaopopo i kahi'e loaa ai oLngia ka ui o ka akau. Ua lilo kela mea a ke K»uwa Tiresiasa i kamailio mai ai i uaea hv»npiha hou i kona manao me ka manaolana, oiai, mai konu haalele ana ihu i ka ha!e o kona m&kuakane ua ho;\no e iho la o Vinicia i kona ano ma kē aao he kauwa kuapsa, a aahn h>>i \ ka aahu oi* ano, a aku U i ut wahi apau n ke «a* i uianao ai, e lohe paha i k«kahi mea pUi i hoim» atu o ka wahiue opio, aole nae he ineā i halawai mai me in e hiki ai iaia e lHM>m#opopo i kekahi ixim i>ili i ka nea ana e iiw npi, I Mtt lohe aiia ona i kela v>lelo a kf

Kanwa konu niakuakane hnahaDftiī f ua ano pii iki 1a knna mpnaoltnfl, a mamua nae hoi ka biti pono ana ia laua e kamailio loa aku no kela mea, u& kahamaha koke ia wiai la ma k« hoea ana mai o k >na n.ikuHkane hoahanaii Peterouiusa e like o&e ka t»e»> i hoike

uoua la ae nei. "E kuu Anokala maikai, ua hoike koke naai nei uo o Tirfesi»Ba ia'u, ua hnike :a mai ia ot kekahi mea pili i ka wahine opio naiowale. H oluolu hoi oe e hoike koke mai in'u no ia foea.'' 4, E i'ke koke ako ana kaua ika oiaio oia lono aoiaio ole v ua ike paha ke kauwa wahioe Euniee i kahi mea pili i kela kanaka i hiki]

ke hoike m»i no kahi mea pili 1 ka wuhine oiiio. E kii koke ia aku ana •)ia ae hele mai hoi iaiaa o kaua a hoike ooai 1 na mea pili no la mea $na i kiimaiiio tt>ai ai īa TiresJ3&a. >> "O ka wahine kauwa kuapaa anei an e k&mailio mai nei» <*ia anei ka wahioe opio ao. i uaanao ai e haawi mai ia'u i "nehinei?" * 4 Ae, eia *no hoi a makou hoole anā i ka lawe aha aku iaia, ke hoj-

maikai nui nei wau ia oe no ia raea, oiai, ma keia mua aku aole loa oia e kaawale aku mai ko'u houie aku nei, oia', aole loa he noea oi aku maka hookomo kapa maloko o Roma nei e uWāli akn i ka uiakanIkau o keia wahine opki,'' Ua hoea io mai la no ua kauwa wahine opio nei i kahi o laua e noho ana, a hooponopono āe oia i na aahu o kona hakt», a ke nana akn uei o Vinicia me fce ano uluhūa no kā: hoopae manawa wale o kona Anakala i keia mau hana, oiai, o kona nmkemake loa no ia manawa, o ka huike koke mai o kela wahine opio 1 ftana mea i ibe ai no ka wahine opio o ka akau 1 keia manawa pu r.o hoi h Euniee e hOoponopono ana i ka aaho o kona haku, ue l«a--lii iho ia ke ano hauoli maluna o kona iuBu helehelena, ame he aia o kona haku no k;>nn mea nui uia mua o kona hoomaepop ) mai i ke kanaka opiio e ku aku ana imua o kona ale. Ua nana aku la no lioi o Peteronius.i i kana. kaiiwa wahi .e, a hof'maopopo loa akn la oia i ke ano p o'<ela niaoli no o ka ui o keia wahine kauwa kuapaa Helene, "E Enniee, ua hoike aku oe ia Tires : asA i nehinei, ua ike oe i kekahi konaka e hiki ai e hoike m'ai i ku unea pili i ka wahine opio i nālowale ai- Ua hoike anei oe ta TiresTasH i ka inoa o ua kanaka ala? ? ' "Ae/e kuu haku ua ike oia i ka : jnoa o keia kanaka a'u i kamaiiio aku ai

'Owni i?i kanaka e Euniee?" wahi a Peteroniusa i ninan aku ni me ka na; ; a puno ana akn ike knuwa wnhine opio. "0 Cilo CtlonidosH Kahuoa Helene, a he kanaka kil'okilo hoi i na mea pohihihi, a he hiki hoi iaia ke ike i na mea pili ike ola ana o ke kanaka no ka wa e hiki mai ana." Ua kamailio ia kein mraV olel'"» « ke Kauwa w.ihine H<4ne me ke ano hilinai "māoli no i kana tnß'i mea e kamailio ana. 4, Ui! nana anei oia ina mea pi!i no kou ola ana ma keia mna alu? wahi n Peteronius>» i ninau »no aku ai. Ua pii ae h ka nlawena i na |maka o ke kauwa wahmei Helpne, a !pa»ie .*t U oia nie ku leo ano .naluNoa.

**Ufl nana oia i ko'u nla ana, & iiā hoike tt);H oia e lin'nwai pw ana na me ki\ hanoH iloko rVu ols :\na." "t T a po|oft>i to paha kekaHi hapa kutiH kilokik» ana, oiai, ua ha!awai i > n«> ka me f>p inehinei' «isi ka !im« m«i o Tireeiass, r n' ka hßV>o?i e hai«wat h im\ >n«' v no paha me oe i ilehiael mni ka Uwa mai o Tiivsii»sa, iok« hi«oti hal*w«i io iuf»i sin ro paha i kt»kahi u auHWii o t&»4& inua *'t T a kipii u*»i uei uo ka hauoH ē w>ho pw mp #'tt 1 keii nmnawa,

wahi a ua wahine opi<i nei. tnai ua>ipa mai ka hauoli e noho pu me oe?"

4 *No ka mea, ua noho hoi wan .i tca homf- o k.uu hakn, a ao!e hoi i hooon» ia aku i ka home 0k0a. ,,

Mamuli o keia oiau olelo a ka wahine kauwa epio, kau aku la 0 Peteroniusa i kona lima maluno

n ke poo ebu o ka, wi hine opio, a kamailii pu akla n:e keia mau olelo oluulu. '

"Ua makaukau !oa oe i.ka hooponopono ana i kuu mau aaliu.-ai ka hookomo aoa hoi maluna o kuu kino, a ua liīo i mea no'u e hanheo ai i, kau mau lawelawe ar.a, a ke haawi nui nei wau i kun mahalo ia

oe e Euniee " I keia mapawa uo i Kau aku ai na linoa o ka Haku Peteronrasa maluna o ke poo o ke Kauwa wahine Euniee, ua like ia roe ka hookau anfk i k#s hoom&ikai tr>flluna o Euniee, $ ua lilo ia i r«ea hoohauoli loa aku i kii "Kauwa wahine Helene, a ua o!uio ae la kona helehelena me ka hauoli. A' ia ! aianawa pn no hoi i hanu nui ae 'ai ua kauwa wahine nei, a nana tuf i la kuna mau maka mohala i kona hakukane :ue ka hauoli, aole'nae ha Hffku i hoomaouopo loa aku i ka manao oia nana ana. Haalele iho !a o Peteroniusa tne Vinicia i kela keena a laui i kanuaiiio pu ai me Enniee ke kanw.v wahine He!ene, a hele aku la i ke Keena kahi o ke Kahuna Helene e kali mai ana ia lauā, ai hoomakaukau ia hoi kela halawai :ina e ke Kauwa TiresiaBa, oiai, ua kanohia akn no ka llaku Peteroninsa i ke poe o kana mau Kauwa, e imi koke aku ! kela kanakb a ke kauwa wahine Helene i kamailio ai, ae iawe mai i ka hale no ke kamailio pu ana me iu i kela kakahiaka, a tne ka manao nae o ua Haku nei, aole !a <5 Uoea mai ana kana keiki hunauna Vinicia i kona hale ia kakahiaka. ' . \ ī ka halawai ana'a.ku o na Koma' 1 Kaukau Aiii me ua Kahuna Helene nei, ua kulou uiai !a ua Kahuna Helene nei me ka h:iahaa imua ō na Kaukau Ahi Roma, a i ka ike Hoa aku o PetProniusa i keia atio hana a ke Kahuna lielene, na halii iho la ke'ano minoaka pahenehene <ua kona mau helehelena, niai, o kona inauāo kuh'hewa i kn !a mamua iho, ma ka manao ana o ki) ipo keia aka wahine op'o Heiene, a q kaua kauwa h >okomo kapa hoi, ua ooomaopopo loa'iho la ke TCaukau Alii ! 'PeteTonioān' % aole lon he spc! keia Kahuna ITe!«ne na kekahi wahine, a aole no hoi oia i .kupono i ipo na kekahi mea. Aole i pau.