Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 12, 21 August 1919 — HE MOOLELO KAAO NO Kepakailiula KE AHIKANANA A O KE KOA WIWOOLE O HILO HANAKAHI A I KA MOKUPUNI KAULANA O MOKUOLA AU I KE KAI [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Kepakailiula KE AHIKANANA A O KE KOA WIWOOLE O HILO HANAKAHI A I KA MOKUPUNI KAULANA O MOKUOLA AU I KE KAI

i (He Mooleio Kaiiiko o Hawaii N*ii) . Kuauli) KA HOLO ANA O MAKOLEA K HOAŌ ME KAIKIPAANANKA

I ua e hookoole ia keia cr>au oielo a'u e' olelo mua nei ia ae, alailo, aole io 110 ka aumakua kaua me a'u i keu 10. Ua lohe aku la oe i ka'u mau olelo apau, nolaila, hoonee hou fce kaua a kaua hou ia ko ihe haihni waie i k& liuiao ka hoa paio."

Ua lilo io no keia mau olelō a Kepakaiiiula i mea loa aku i ka manso o kona hou paio, aj mea pu uo oae hoi e hookau aku aj ka weli i na koa » me kekahi mau alii ma ka aoao 0 Kahooalii, ao ka me& uui wale no i ko lakou uiauao o ka htvoko ia a hooko ole ia puha

0 ktia aaan olelo kueaa a ke kanaka ui noalihini.

- * • O kt uo hoi keia mau oielo § ua uiinumiua iiifl i kfex4a 0 -!>»■ kauuka malal') 0 keia alii hana ino o ua Koua, oiai, ua hoomaopopa aku la oia i ka manao uahoa o koua umu wahi ko A eha i na 00 ku iauaKila o ko lakou aoao uaa ka make ana o Kahooaiii ia Kepakailiula, alaila, e noke ia afeu aua kela poe kanaka o k» ar>ao o Kahooalii i ka luku ia e lakou.

Huomaopopo aku la qo o Kepa-j kailiuia i ka ibe e paa aaa i ka limaj o kona hoa hakaka, he ihe ano auij ae ia i kekahi uaau ihe e ilio, au kaj h&na kupono loa \ma kouahoaokaj makaala lo» i ka kaua akonahoa, hakaaa. Ua bele no hoi ka il ; o ke, Alii Kahooahi a lali i ka hou» oiai, oia io uo ka uiea h&na nui o l&ua i ka hou ouau i ba ihe' i. kona hoa hakaka, a ua ulu pu uo hoi ka ha<>hao iloko uoa ik» hoa ) oie o kuna hoa haaaka e h.iu ou aku iuia i ka ihe, aka, o bo Kepakailiula kula .a hakaka no ia ae ike ia aku aua uo uia ke a hupe aku, t»ule loa oia e ltle ama aua e hou i kona hoa hakaka, ae hookuu LDau ana no «aa ua kona eiiHuii ka leU' uiua. 0 kekahi

kumn paha o keia hana maa :uau tna ko Kepnkailiula aoao, oia nu kela u»anao kahiku no iwhena ok& p<»e kahiieo o Hawaii he Huli ka auuMikua aiahope o ksi uiea It*le uiua ole e hoopai i ka ho*i pai--».

i ka e)i«U pono hu& o ke «uUei» 0 na Aln K*hw»tii n«i, m hnk\h. h»a n*ai i* oi» V kvl«n* ku ā\ī o K*p*krtiltul9. « ma ko'iA h.Hmuo* popo ma k<»n* ike hak*k&, iu : ko lnnn hem«he««a n<> k.» k«»us jh«« paif> eku «ku nei, a n.; rtso iho Hs ua Alii K®hoo*tii n«i r ' ii as sni» kon* hmi paio i kaiu i keia nwnaw* Ooiu a« I* »U i kj*tta ihe ilok.i ī» k iaa lima ak:tt\ s ts>e k* elt u nui t.i« u* »ln nt\ j» >hu .»ai *i i «ana ilu» i k* eufit <» k«t u&a iuiu o KaanuamuA. (Kauiiuaiuoā l>*ha ka inoa pol kvt ke hooholo h».>t in ftktl. !»*?», nH tsvvf ho' ksj im<»a kakau w.h.W» h>* k<« «n h, > )pokol« i ltet» *okv \\» 1 | k* tu«*k i kakau Utk»v t kx |Uik»» u*»a i ho»t*ha kti* «uh-li;!* i .u* U u»u* lv* o V* puk* *Ua s k» ' nu{*p* * U mak*Mki 1 | *« oih *»** »» iti . k* iln l|Mti ka lim» m*l kr *-li K»»h v«'it ii»f> h« e«»ia *U 1 k« m\t>« .» k« r

ka lelejtoao ana ae o Kepa >aitiula 4 a aaamua oka hala ana v keU ihe mai kahi aku a i ku mua ai, ua lalau io la uo o. KepaKailiula i ka ihe a ki-na hoa| hakaka, a me ka ikaika kup inaha u ke Keiki Iwi koko kiekie a kt Alij Makaoku i ka aekai o Mokuoia au i ke kai e, he aaa. &a mea i lohe ia ako } a ike i ( a atcu Ja, aa apana elua o ua ihe pei e paa ia mai ana e Kep&kailiula, & Ua 'niki ole ina poe e ku kokoke aku ana i kahi o Kepakailiula, ke hoeoaope.po aku pehea la i hana ia ai keia hana eleu uui wale. t ka ike

ana o na poe lehulehu tualal<» o alii Kahooalii, ua UIo in i tnea uuue nui ia, a u» hooiuaopopo loa iho ia na koa lehulehu e ua alii ' puui Jiakaka nji o na Kona, e aua ka lanakila ma Ra auao oke keikl

malihini kanaka »i, a ia' manawa »o kela iiie keia ī hookueue pouo ai iaia iho, no ka hahai u,o i kela oieio kabifeo. "A'o no i ke koa a a'o pu no ika alo. M Ua uiaopopo ioa oia. keia uabi ia aoa o ka ihe a ke Alii Kahooalii e ,K.HpakaLliuU # ua iiiu ia i uiea hoohaikea ,i ke alii I Kah<H)alii, a ua aoo kooae io mai la j |oo kt anu iloko oua uo aeia uhai j wule ia o kaua ihe, aka, uaamuu uo paha o ke auo hiUhila pajia i ka oieU) ia a>ai i ka ikaika ole nolaila, aoie loa oia i mauao e ha,awi pio iaia iho i koua hoa paio. pa iaiau kou aku iaaio oia i ka iim? o kana ui&u ihe, a hou euai la, ao i ka pahu aua ia Kepakailiuli» ; a uaamua ao o koua hou auu mai, ua k&uiaiiio hou aku i'a uo o Kepa- | kailiuia iaia i keia mao oleio auo [hoouaukiuki uo. r j "Auhea ujai u,o oe e k«d alii ulva-.j mna Koua nei» o kena, iue au je oiaaao mai uei e pahu hou ia'u, aole loa wau e hoopua iki »ua i kena .ihe, aka, e ike aua o$ e ieie aua wau a. 01 aku kekiekie mamua o kau makaiht, ai ike ai hoi oe aoie w&le i loaa ia'u ka makaukau aio ihe, aka, ua a'o pu ia wau e kuu uiakuakaue i ua oihaua ao lua haihai 0 ka wi kahiko 0 ua Kupuua 0 kak< u, a he uiakeuiake uo hoi w»u e hui kiuo pu ki-ua ia aka, hoohaukae wa>e aku uo paha wau i ku'u uaau liuia ia oe t oiai tl aoie uo oe i ike ia auo haiiaia kahi,so o fc«

aiua." i l ka hooki aua ae no o K,epakaiiuU i& :uau olelo i kooa paio, ua pahu u>ai la o Kahooalii i kaua ihe hou i ke kauakn opio ole a uana hui e hiHipuhUi t»ei kona Uou ihe. I ka uiii ana uiai no u ka ihe uiai ka iiuia, luai o 5 Kahouaiii, ua lele ae k o Kepakaiiliula iluua a fc.aa iu ae .Ia uo ; uialuua |o ka iht» a ke A.lii a Koua, * hele pa&ika waie aku ia nu i& pahuuai

| ihe a ua Alii. uei me i huoko ole ia o ka, ui&keu>q.kQ ,o ka uiea uaua ku ihe. Aloha ka : wahiue uui ka ohaua e kali uaai la i kaua kine «ioha, ehia ka hoi iuea aloha oka ai hou oU i na ia. o ka aiua o na Kn&un*» «i uo

nae i ka We v k^u&au.;*^ iiaiki ote i ka vuaßhiul i !»«» k.sj jik»l:ii.i \ %a> baua 00-ili*." | Me kei* mau jlet.i a o« h«'ot*t«Ule &« U oia U;% ihv, ae p;\a ana t»oi m* ken» liai» I stfU ihe &ni» i Qh*i ao k& puawa! ,u K*pakaītiuta koaa hoa h»k&kd. H- i^; U oia ] ibe līaua u & kon* v°<\ * «ku la vi& e t» i !o ho '««\-whK i ke Alll Kahv »i k -ai b - u<* ika e psho i 0« Atii utn ■ n& Kpn.t t <** UU au«o *e U u AIU Kah. «!i ne», j» m*'wua i- kv.ua Tk« ai\* ; kou* w.i!e ! . k-. 11 V.&5 * lu}. \\*Uis±\> a , u? pahu akul*. K«o*k*itnit* u* U»« h*ii iwl I u* Alii n*U *< h *us liOi ; k* pifco .« UK AW K»h no ; ui*kik j\sV.. ll!(uf Vi *; ■ k«i* poku «u«, oiāi, u* |u> g> *itU i* ka p»io v> 0« AtU «*<, v (wvHit i I.* m*k<t i K *« lianA\ . U hvl k* iUt « uu«. 4>w i* * Kepak* '..u!i *

|ua lele ae la ua. Alii t uei Uuua he u)au kiipuai paha paai ka paa ae, a ike ;a aku la ua aae* ap&u ke kelili o ka ihe i kona piko (ūai, ua iiala ole ka pahuua ihe a Kepakailiula a ,ke lapuu ala ua Aiii alii nei maiuna o ka hooua. Be uianawa pokole wale no oi* oui aua a haalele inai la oia i ka la ka oiea mahgaA,

I ka make aua o ka alii Kahooalii U)e ka hoomaopopo oie akn o ua huii ae la na «ah> koa. o Kepakaiiiuia, oia hoi o Kieimaia, me Kapoia ine kiiheie & uae kiiaoho, a hoooaak i aku ia ko luku i ua kauaka e auhwe aua, &uq ke-kahi manawa pokoie, ua hooleappopo koke aku ia no o Kepakailiula i ka haua a keia mau ukaii ko& oua, ae kaoa manawa uo, ia i kahea aku ai me ka ieo nuii, kona wahi pu?li koa wiwo ole.

Ea, heaha ke aiia oka oukou hana e haua mai nek? Me ke kauoha oie ia aku ka e a'a kooukou alii, alaila. luku waie aku la aa oukgu i na kauaka hewa oie. Uaoki ka oukou haoa . iuo wale aaa iua kanaka i haua ino ole mai ia kakou, aole anei oukou i hoouiaopopo aoie no keia poe kauaka ka hewa t aka, ua k oikui ia la*cou eko lakoa aiii e pii mai e pepehi ia kakou, noiaila, mai hooiii oukpu i ka hewa a ka uaea i naake maluna « ka poe e oia uei. JE hoopau loa i ka uukou hana 140 ana i na kauaka o ua alii, aoie wau i.heie mai nei e haoa ioo waie aku la iakou.*' Aoh» i pao.