Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 19, 9 October 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA A ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA A ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO ANA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XIV. KA MAKE ANA O KE KAMALII

Ae, U£ hnaopooo loa t> » ia'u !)e ia io n" kana i Kahakaha al tftu ia kpo," wbhj a Vinjeift i kair>6i]so aku ai me k-.i !eo o<«!ea. "Ina io na kahakaha <>ia i kela hoailona ma ka lepo. alniia, he Kristiano" oia, a na hiki loa ia'u ke koho maopopo ako, ua kaili ia aku oia o ka liuia o ka poe Kristi;in->, a

aia oia oaalalo o ka hoomalu ana o

ka poe Kristiaho i tteia a/anawa." Ika lohe ana o na Alij Eoma i keia nom olelo a be Kilo Cilo, ua nobo hama : iho 1 i lam no k*-k«hi aiau mi«ute, ae uoonoo ana hoi kela me keia o iaua o° keia miau olelo a ke Kilo Hekne, ai k* o.ila ana 0 kekahi manawa o ko laua ooho hamau hii», ua k&mailin mni l|i ke Kaukau A!ii Peteroniu»a i keia mau olelo, "K hoolohe mai e CiJo *» keia naau olelo ao a'u,' a tio Jpon pono hoi keia a'u e kamailio ākii nei oe. O kuu Keiki hanauana ne' ux uku aku ia oe i keKahi puu

,mahuahua no ka hana i hooiii 'in aku milunia 00, a in^"oe e h& ni) apuhi aua iain, alaila, e like no hoi aaae k» nui o kela heiun»» dala, a pela-no aua nei ka heluna o na laah hahan e hili ia aku ana i kou kua, a oiii kahi o kou inanaolana e loaa ia oe na kauwa kunpaa ekolu, e loaa ana ia oe na pahu iaauhamo no kou kua. Mai poina iki oe i ka hook.i ia o keia inau olelo a'u e kamailio mei a ia oe e ke Kilo eiio."

"E hooiohe mai o!ua i ka'u e' \kamailio aku nei ia olun. He Kristi,ano ka Led<? Lugia, a na ao ia oia

ia aoao hnomana ma ka home o ka % ]Lede Pomoponi?wahi a ua Kil n Oilo eei me ke atii peahi ena o koni mna Jimfl, »e hooiai.» ana hoi, • "Uoki « Cilo, mai paukiki l«ia oe i ka hooholo wale ana ? kou mau manao inaluna o keia mea, hoomanao no hni oe oa hoopii mua

ia no ka Lede Pomoponia 110 keia nia no keiu mea au e knmailio mai nei, a ua hooKoloaolo ia oia ienua 4cekahi mau Hoa o ka Aha n Boma /lei, ao ka hope nae oia hoo&oloko!o?a .'\nn, oa hookuu laelae ia oU, a eia boi oe ke hapai hou iaai nei i keia kumn hoopii hou iio kei«i Lede hanohaao o Roma nei, me hookau hou ana malnnn ana i oa olelo hoopii, ho Lala »>iu no kela **Hoooaana enemi n* kanak.i o ke ao nei. E hoao hou ann anei oe e owili p« i k* wnhine opio iloko o kua hoopii kup )no ole l<ia, & Oa hui aku la ka oia me kna poe i ke p-»o Kekako, a ua komolike nnei ola ileko o k» pnulu « ana i ka lakou mau Iwhe, a hoolalapa >a lakou, a >aUm*ae la i ka lakou ahaaina i° mai o kela mau Aole k% p.\īeua o na hana > _ko ; » poe hoomaoH Kritiai\o, ak », *»o p> o lakon * «i»vini \ na kaumak* 5 mi na punawai inu f k* M»«-

lehu, 0 keia po' piha i ka ino <ue ka lapaale, a ke ns nei oe e hoohaikuu i snifj msu Leda hanohano nia poolu S noonoo pono lo?» oe i kan n«9U me» e Kanaaili" nei osa kei'i hookaohihi wale uku i kein mau wahine hanohanu loa Homa nei "

I ka lohe nrm o Cilo i keia mnu olelo aao koikoi a ke Kaukau Alii Peteroniusa ua hapai ae la oia i k;>na !itna iluna, ae hoike an* ma i« hoailona, aole nana hookauhihi wale aku keia rn«.u wahine, aka, he mpu uiea hooiaio no ma kona aoao. olooiu anei oe e wae ae i na h.ua moa ma ka olelo Heleue i kein mao mainala olelo, ao ka kahm mūa h >i d keia HoouaanH hoaau'e. kaeuailio mai ' nei. Eia ua Joau olel » uei "Lso Kristo, ke Keiki a ke Akua, ka Hoola o ke ao nei."

Oft hookuikoi m »e )a aa Kauk;>u Alii Roa)a nei i kela wau bua a.«a o kel» mau olelo i hoike ia mai k e ke Kiio Cilo, « Gft hoopahaohno io ia iho la oia ou ka hooiuaopopo io ana 0 keU (Fi»h) ia, oia «o np ua huauiua o kela uaau ulelo Helene ao ka hoi i kakau ia ai.ka iiiooieiu o keia hooman<t hou, a ua iilo io no ia i uiea hoopahaohaō pu 1 ka uianao o Vinica **E houoauao ih.o olua e na Kaukau Aiii hanohaao o Roma nei, mauiuli o hoohui ia aaa o kela mau hua naua o kela oa.iu olwlo a'u

i iioike mua aku aei, a lilo ae la iu huaolelo 4 ia" ma ia ano i lawe ai keia Doe Kristiano i muto alakai huna no ko lakou aoao hoomana.''

Mamuii o keia mau «ielo hoakaka a ua Kilo Cilo nei, ua noho hamau ih > la na Kaukau Alii Roma no kekahi aaaaawa, oiai, ua hoooaaopopo maoli iho la uo laua i ke ano pili io maoli uo o Jieia oaau houkak.i aiia & ke Kilo i ka mauao o k<-la motj o ka hoomana Kneliauo.

a ua hiki ol« aoaoli no ialaua ke kapae uh i k<j auo oiaiu ora uaau wehewehe aoi, ai ka wa hope loa oia noh » aaa, ua huli ae )a b& liaku Pt>terouiuBa a kauiaili) aku la i ken io%a o' ii > 1 kttji keiki hanauna, "E kuu yinieiB, aple aaei boi oe i kuhihew* nn k6 kqu > aoa i kela oae* a ka L#ugtH \ kahakaha »i ma ka honua, mea pahn he hoailoaa okoa no kaea i k <hakaha ai, a kuhihewa wale ak'i la boi oe he ";a" ktola hpaiHna. pono oe e hoomapopo ioa oaai i <eia m«a."

M Mao na akua ala o ka lahui Boma» ke hoike hou aku nei wau uie ke oiai>» ioa, i na no ht? mau kaaa i kahakaha iho ai cqa ka i na no wau ua hoike aku he kii manu ia, ao ka mea p moi no a ko'u maka i ibe pono ai, oia no ho l Ka'u i hoike nku ia &a huoahuoa oie iiio "

4< He hooiaio loa ant mai no ia i ku'u i hoike uua ;«ku uei ia olua he Krietit»no ka Lede Lugia, a na ka po<i o koua aoa«> hoomana i kaili aku i'iia mai ,ka lima aku o kau mau Kauwa e ku.u Haku hanohano V T ii)i)Cia." Ua kainaiUo ia keia iiian oielo e ke Kilo Cilo me ke auu leo ai i 11 i Haku ke hookuiku; i<leio hou o>ai iaia.

"Ma keh niao oleio h«'ike au i o fce kuiaiiH KmHano o keia mau, Lede h«noh«oo, a ioa he oiaio ia m»u matiao «na pela, alaila, ke oit|o uei wau o na ulelo e huUha wal* ia |iei uo an » o keia poe; Knstiano, he poe uiuini i na Ih»u ttm\e maua puuawai inu, a he kupa ho? ? k» lakoo mau bēbp, aok keia mat» wahioe h*n hano e Hke me ka L»ede Puuioponia a uie Lugia 110 ka puuiu oia auo. uiai, o m e kuo Vinioia fcekahi lu»ike -oaopopn lua 1 kt ano mnoli o kda n)au Lv(!e hanuhano, oiai, ua nohv> iki v>e tna ka hoaie o keia mau no kekahi manHW», a aole hoi he oiau lu<>hiona oia ano i hoomaopoo i«, a ownu i o hoi kekahi i kipa pukule aku nsa ke'a ho'ne o *e Keutral& kahiko Alom, a *o!e oo hoī he wahi ano % jhici «i e hoopili ia *ku keU ano [ hoinoino wde »ualuuA o kela houie." ! KeU i p»«,