Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 20, 16 October 1919 — HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MIRAPI KA MEA I KAPAIA KA MAHINA O ISERAELA AME KA HOOMAAUIA ANA O NA HEBERA MA AIKUPIKA

I kel» w» i "emi hope n<ai «i <» S*-tt, s oia ka wa &Ki i ku akn ai imuaoAmonn Lri n pul? aku !k penei:

Amnna ke Akua 'o riā KaiiB, owsu n« kou K ihunn oui, ka men

au i haawi m»i ai i 'ka to»na, owan hoi ke Kahuna ame ke Kauwa ». Ihiihi, kH r obaknahifte "> na mea Po-, hihih', kn Moiwahiiie hoi o na J Akun apa.ti," ke'kahea'ne»' ao ia o» ! aoo, e a!a ae, haiīu a nana pohoj mai i kau kauwa nei 0 ka wahii.e e ku nei imua o kou h!o he wahine' Hehera oia. Ua ike no oe la*a he 1 wahi.ie oia <■ kaena ana i ka mann o

kona Akra 6 leh< ka mea h"i ftn I f;*ē ai, N-l+iHa ua *»

ueai oe e hele luni iaiUā ou 9 pait. aku me kou uiana, E ke Akua Arr»ona no ne&ha !a oe e hōomainao aku ai tnai n makon aKU, a e hon haah&H ia ai u iri'»a m< !«!•» o na kBp>i«i o Ak«a d k« !ahui kiHinkH Tsi'r<vh<. EU ka'u ninau imua ou e ke Akua o ko rpakou mhO'knpUna, e r i .fa «nei o Amonw "La i kf'ia 'ao ho!ookba a i ole o leh''Va p&ha? Iha e hiki <>Ie th oe ke h.itm i kekahi h«na toana ; keia p>, alaila, ua oe raalalo o ka tuana i ke Anui o kei« wahine" K Am"rta e hoopai kok** mai '.e i keia v. ->hine hookiokie, a lilo eia i huna "l»>po. Mai ae Wale oe e hooliio i k"U mana i tnea oie, a o ili mai ai boi ka poino ame ke kau-ni-ih;i muluna o ka aina o Aikupika nei, a e lanakiia ma: h.ii ke Akua e o ka lahui lBaraela maluna o aiakou."

Iloko o kela wa eku ana na mea apia me ke pihoihoi nui, no kt kali anb i ka h' pena e hoea mai an» maluna oMirapi

I!oko o kela wa i amene ai |ra pule ana Kahunn nui o ke Akua Amona La, aia hoi, ua pa inai 1» k!kk-< buj "Akau mai, e kaiehu ana i na me» »r.«u mamua o kona alahele, O na ihoiho kukui keia o ka Loakini e imoimo ana lakou, a e kuehu 'ia ana hoi na lole ona Knhuna Dui e kjii kokoke ana ma kahi o ua kii uaabala ala, ano Minpi hoi aole !oi> ka makani i knohu aku i kuna aahu e komo ana. Ke haka pūōo ne? na mea apau maluna o Mi'rapi, o ka wa no ia i ooi aē ai ua kii mabala al» o Amona hi t a kakaa ae la kona mau maka ma o a niaanei a hiki • ke kau pono ana iluna o Mirapi e kn kohana aku af a 0 ke pine ueaauma a ke Keikinlii Beti i h:i*wi ni no Mirj»pi na lalwii ia mai la in e ka mana oke Akua Amoua La a kiola ia iho !a ilun» o ka papahHe, m o ka wa no ia i akakuu iho ai ka pn ana o ka makani, a pau loa ae la ke pihoihoi o na mea apau.

No Mirapi hoi eia no oia ke ku kgb»na nei iinua o ke kii onwhala u Aaiona Ls, me kona mau he!t he!ena o ke koa wiwoole, a e kuuwelu anjft hoi kona meu lauoho ma kona aoao. īloko o kelt tva ua kulou ihu la o M'.rapi Halo a lalau iho I& i ke pine on.-au unouuma, w pine ae I& n>a kona um&uma r»ie tu- ruea a!» ao!e kekahi mea i hsu::t ia »ku u aiuna onp. Iloko o ke!a wa i pelu ihu uiau kuli i!a!o, h pa:4 ae h kor-a mau !ima i k<ma umauaia a pan*> mai Ja *au>« o na kahuna o ke Akua Aoiona La: **E na feahut ! a nui o Amona La, ua i>»u anēi ka h»na a k > oukon Akua maluoa o'u i o!e e k«li a ei hu no kekahi mnnawa hou aku macqu& o ko'u kahea ana afeu 1 ko'u XkmV> Iluko o kel» «a i p;nie mai ui -■*» kahuna nui Kj <■> <?e Akua Aon>nu La-

Ē k» wahioe «» h.trt« «ku t» liko eat li>u «nakeiii«kp, ;v t>iai o« k< - kok« kakou •*« ,ao ka w,<i hoi ui e hos &i o» wh*«<? Aku* »p«u e bi«rtJOt

l Mrt wa t puiii *«? si ivi timA o Mir«p', * leh* aku !s k nn n>«n eoak* i kn I*n' ( a pol»» «t >i la ppnii,

"0 e kfe Akoa o kou makuakane, r»nti waa I hilin*> f.i, a owhu nei ta he w»ih} wahme ilihune a naw>»!i--i wp.li o ft. 'a lahni■■k'inaka, kn ĪS4Taa t hiiHwi &ku wiu ? kp">!a an i haawi mai no'u iloko o ka poho <> j k'iu lima. Ina e like me ka'u e tna-

I naaio nei, ooe io uo ke A*ua o na J Akua apau, alaila, ke nonoi nei a<} | ia oe, e hoike mai oe i kekahi han» kup<i;uvaba tß«luna o kfc Akua ki? o 1 Aikupik* a e lanakila hoi-'kan kauwa aaaluna o lakou apau, Ina ■ aa oi loa aku keia nni ana iiuua ou, | alhila, e o!u<-lu t 'awe aku i kuu o!a | makanaae, n no k u mau hewa hoi ! apau Ui. pono no mu ke make.

0 e kt Akoa o kuu mau Kupuna mai ka po niai, e ala, h»lia a hoo!ono poln-o' mai i ka'u uwalo nna ifuua ou, tua ua pono keia, a!ai!a, e hoike mai oe ia'u, a ina no hoi ūa ha' loa eku heia mawaho o k< u makemake, «laila, o koū makeuaake ke hana ia. 0 keia ka*u puie ma kou inoa !a«. Aanene."

liokoo ke!a naanawa aia na mea apnu ke haka pono nei uialuna o Mirapi. o ke Keikialii Seti nae ua cihs !oa oia me ke kaumaha ina e

hooKO ole tiiai ana ke Akua o Mirspi i kana pule, alail», ua tnaopopo loa e make ana oia i ka lieua o na Kahnna nui o ke Akua Amooa La, ano ia npea, ua kulu iho la lrona roau waimaka.

lloko o ke!a wa i pa mai ai kek«h? kikiao m«kani mai ke kukulu hema mai me ka ikaika W, a pouli pu ae !a hni ka 'ewa i kekahi ao e!ee!e 6 ba wa no ia i olapa mai ai ka uwila, a nakoloKolo ana ka_ hekili ma nā pnia lam, o na kukui o !oko o ka Luakini ua pau loa i ka pio, a naka haalulu, ana na mea apau i ka makau ame ka weliweli. O ka wa n > ia o IVf rapi i hapai'iK ae ai mai kahi ana e ku ana, a kt»pae ia ae la mahai o kē kii mahala o ke Akua Amona La. TI jko 0 kela wa i īho mai ai ke alelo ahi mai k«t lani mai a puka kaupoku o ka LuaKini a loaa pono ke kii mab&la 6 ke Akua Amona La e ku ana, a oka wa .no id i keikei ia ae ai ua kii ruabah ala iiuna, h he halulu an&, aia Ihoi, oa ok eaa ia niai la u* ki' uiahala ilona o ka papahele apau loa i ke oKaoka, a lilo i puu lehu.

I kela wa i ku ae ai o Mirapi i!uun a hooho ae la ine ka leo uui moakaka; "I kem U «« aial kae Aieua ia'u i kana kauwa haahaa fiei. O keia ka hoike kupaiattaha uo kona anana." **0 eka wnhine hoomanamana, wahi a t7getr i pane ihai ai. 0 kona wa no ia i puhee aku ai me ua pee '• pau r)Ioko o ka Luakini, a koe o ame na Ka'iuua nui o Aoioaa La. oiai !akoū e ku nāna ana i keia 'eau haha maoa a MinpL I kela wa i huli mai ai o Ki a pane ia Mirapi: **E ka wahine o Is-iraela. o kau

hana mana Ua oi aku ia mau.ua ka'u, a ua hoohaahaa la mai ko'u Akua maloko o kona Luakiui kahi a'u f hoomana nei iaīa.'*

"Aole loa a'u hana m.ana," wahi a Mirapi, aka, ua ho )ko aku au i ite kanoha aole he mea hou aku ma o olaila."

I kela wa ua aka hen«hene ae la ti» Ki alp me ka patie ana mai E hoolohe tnai, e hoike mai no hni oe ia'u i kan mau hana mana, a e s'o aku no hoi au i ka'u mau foea huna, a na kaua auanei e paa ke kau!a kohi o ke aupuni o Aikup ka nei ma keia mua aku." "Aole a'u hana mana,' wahi a Mīrapi i pana aku al, akn, o j»ia w;tle no au ma ta manauio '* "O eka wahme,' > jfaM a Ki i pnre aku «i, e !awe aoa anei oe ia'u I» h »a!oha nou a i o!e i enemi paha?' Ma keia nei ua hoohaahaa mai oe ia'u, a ua paa ka manao o na Kabu!>a nui e pepehi i» ae ( aka t aia i*i'u ia ku!eaua oke ka!a ana aku « o.k N' iiiia nau e koho i ke ola, ka hanoham , a o ka'u paemi ia oe ke knmu nana e !u ohilahi'M u hiki i kou nake nna," "O oe wale uo ka« e ojeio uei, a aole hoi he mao'popu ia oe u kau me» e kamailiu nei,** wahi a Mlr tpi i pane aku ai. Ua. hoike aku nei «u ia oe aule Jo* ā'u !iatia oiaua i haii« a», e hiki ia'u ke haawi aku j iu me«. I

I Wa w* i huii si o Mirf pu a o ke Kēiklalii Sēti,J a no Ki hot\ u* nalowah «,ku U uia. cosi s 'iikon im &ko Ct pim uiai

!a n Miwpi.imua o Seti; "E ke kabqna loa o ke Akua Apoua, ua U»aa auanei i kou ka hookuu Hna uoai i kau > kauwa nei oiai oa mwluhiluhi loa h j au?*' I kela wa i kuuou haahaa aku aj o Seti iuaua o Mirapi, a o ka wa uo ia ona (nea apau i hoi aku ai i ko uiau wahi iho. Mi kekahi la aa loaa mai la ke kauoha ia Seti no ka hoea aku imu& o Parao, a ma keia huakai a Seti aole i hele pu kana Aliiwahine me ia, oia hni « Useti, a oiai ua komo Uihi .iloko ona ka hoowahawahīa no ka!i;i kane, marr.uti o kona lele pauleliirt li>a trtaluna o, Mirapi. I kela iv»s a ke KeikiulH i haalel« aku ai i koiia hoine, ua lawe pu aku la o)» me kotia ukali pilikiuo oia hoi o Ana, a ma ko laua alahele ua ninau mai 1h o Seti ia Ana: *'Ua ike anei oe i ka Lede Mi-

ra r ;? M "Aol* > , M wahi a Ana i pane aku p.«, «k'a, oa lohe wale no jraa eia oia i'oKf> o kekaln iim'i e waiuo nei, unat>iUli paha o k'Mia iunlr-hiluhi loa 1 pi> <» k»<i>u i ala ui." ' "Ke īuanao nei au ua v>i uku kf» maikai <"> k: n. : moe maiie ann kalii unee iloko o keia wa, ' wahi a Seti, a no ka me% ua hoooiaau l,oa ! kela poe kahuna nui iaia oiam'uli o [ko lakou hoohaahaa ia aua ina kela

j "Aole &u he hoom&aa iaia,'' iwah'a Ana i pane aku ai, 'aka, e hoomanao oe ua haulepio na Akua <apau o Aikopik'a aei malalo o kela wahine. Nolai'a pehe.i aua kakou e ! hana ai 00 ko kakou mau Akua? 7 '

Iloko 0 kela wa aole he pane hou m&i 0 Seti. Ia laua nei i hookukoke aku ai i ka pa alii o Parao, aia hoi,

ua piii« pu i r.a kanaka, a y ka aiea kamahao loa i kohkou ike aua mai i ka honilina Moi o Aikupika aole o lakou hooho aiai i aa leo hauoli e

ike āku ka wa aiaoiua, aka, o keia hoi ua roho muuiule pu ua mea apau me ka ekemu ole.

Ua matjpupo ao ia Seti ke kuinu o keia mau mea t pau, oia uo koua oaakiki ana aole e pouo ke lukuia l&lahui ts&raela. Tl bo laua oei wa i hoea aku ai j ka Haloalii o Parao, aia hoi e ku ana mawaho o ka puka kekahi elele (riai ka lahni Isaraela mai e kali ana ia Parao..

Iloko o t!fck wa i kii ia mai &i keia kan&ka a lawe ia imua o Parao, a oia ka wa o ka Puuuu nui o ka Moi Parao i kauoha mai ai. I keia kanaka e hoike aku i ke ano nui o kana huakai o.ka hoea ana oaai.

Iloko o kela wa i pane āku ai ke kaūla ma ka aoao p ka lahui Isaraela me ka 'eo moakaka i ka pane ana aku penei:

"0 keia mau hpaolelo apau .e puka aku nej mai ko'u waha aku, oiB no ka makeoialw o ke Afcua o ka Isarat-la. Ua lohe iuai la eoakou, e Parao o ka wahine au e maiaiua oei oia 'o Mirapi, kaikamahine a Nakanaela, oĪB kekahi o na kaula wahine; nanu i hoohaahaa aku »a Akua o Aikupika nei, a nolaila ke nonoi nei .uakou e hoihoi ii» mai oia me mak «u, a i hoihoi aku »i hoi makou iaia me ke kaae i hoppaian ia'ai oia, oia hoi o Libaaa."

Ilōko o kela wa i kulou iho ai o Paiao ilalo a liuliu paue Uiai la ija i.nua o ke kaula:

"E ke knula mai Isaraela ua loheau i kau noi, a ka ntri au ia ue ao!e o'u ku!t?aua w& ip nmaw, e pouo oe <; |noi ae i ka ukjolu p ke Keikialii o Aikupika nui, p. i"o ka w&hine au e noi aiai uei[, eia oia lualalo o kona uialu i keia la He wahine hoot|iaumuaua ke lioao uei oia e huuhei i ka ma. na" o ku hooilina siLn o Aikupik# uei. i uiea uona e UUalule ai i kaun wahine m?ire. NoUila au he Lunakttntnvai no <|a kauwa kua r paa." . . , Iluko o kehi vva i huli kaula ala a pane imua o S«ti;

Ua luhe ov t ke keiki h kq |Mui o Aikupika nei h E Uookuu uiai a«& aoei oe i km v\>hiuc?" ! j **Aule ia'u ia wuhi o k» u«j aku e f hookuu iiua/* wahi a Seii i ak« ni, h no ka m?a Hole o'u kulean* ro«lu«A ona, «kk, ui« imokahi k* n»fcA i hwpkkele kuu ok, a nolAii« t uh lawe !msu au hu a auho i«atoko o ko'uli» ulii, a t&AlaiU «n» e noho ai tue kn umluhia a hiki i ka wa aoa e u,mkv;u*ko ai e haakk ln'u luh lUHkc*.Ldkt kou

e hui pu me ia na'u <>e e iawe imua ooa, a ,ua cuakem3ke au e lohe i kona mauao mai koua uiau Ulielehe ponoi ii»ai " . j I kela wa i paue huu mai ai o, "'l keia wa ua iohe ot* i ka mauuo o ka hooiiina Moi o nei, i.olaila e hele kuke aku oe," *'A016," wahi a ke kauia i paus uku ai, he nui aku ka'u mau olelo i koe. Ua hoifce ,m*i ke Akua. o ko makou mau kupuna ua piha kou puuwai me ka eleele, a ua Uooh >Io oee luku ia ua Isaraela apau me ka pahikaoa, a o ka hooilina Mui hoi o Aikupik» uei, ,ke alalai. oei oia i kou manao a e ae hoi i ka Inhui Isaraela. Nolaila ae noi nei uu ia oe e hoololi ae i kou uo.>uoo, a in.i uole pelw,. alaila, e u.ake no oe e pono ai mai ka lani inai." 'Ua oki," wahi a Parao i pane mai ai me ka leo kakaua." E ka

iiio oka lahui Hebera r pehea la t>e i aa mai ai imua o Parao e hooweliwel) i kona Ke oielo aku nei av» ia oe aoie oe he elele, a no laila mako makou kanawai, e bili fa no <te i ke kaula a hiki i koo ! nake ana. _E aku 'aia mai keia wahi aku, a e pepehi aku iaia a make,-' Aole i pau.