Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 21, 23 October 1919 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO N O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO N O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero

Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUNA XIV. KA M AKE ANAO KE KAMALII "Mamoli o kela honiloo» "ia" oa hoo /iaopop • l»»a «ku ?a wau he Kriet'.*i»o uii*, h ua hooheie k«mailio. aku 1» vtau iain uae he ala he Kri»tiano wau a ua aoo hiiiīiai mai Ja oia i so'u ano KriBti no a hoike npai la i»i kekahi tDau mea huna o ka hoomana Kr*}Btiano. 0 kona Haku e hana ana oia oo o PaDas'd a he kaowa kuapaa no hoi « h<>okcu ianakiia ia mamua ako :vei, a oa kukulu ae )a i h<.r.r. aui nana ae iawe a»ai a.na i na pohaku ma ke aiahele o ka muiiwni Tibn i ke kulanakauhale nui o R>oia nei, » h« kana mau kauw «-kuapaa lehuleho e hoolei mai na moku mai mo uk;i t»et

oka ainā, ae haiihali p;; ana hoi i ,keia noau pohaku i kahi e kokuiu -a ai na hale i ka menawa o ka p«\ ae iiio oie ai keia mau puhaku i mau mea ake»k«-a i na aianui i ke ao, lwa«na o i.a kauwa-kuapaa a ua Pailnaa nei, oke keiki a keia Kle inakuie kekahi o lakou, a riona hi keia Eiemakule i hooikaika nui ni e hoekuokoa i kana keiki, ai ka wa nae i iawe aku ai ka eieiuakale i ka kumukuai o keia keiki, na iawe ia aku ia uo ke daiaa l a p»a pu ako la no o Panaea i keia keiki, aoie i j hookuu mai iaia a hookuokoa aku hoi i, kona oia ana, a ua iiio ia i m*a iea i ka manao e kela elemakule. I keia uoanawa a ua - eiemnkule Kristiano e kamailio ana| 1 keia mooleio in'u, ua hoomaka pu >oai ia oia e uwe haaioulou, a ua, hoohui ak » i& no- hoi wau i ko'u i»au waio\aka me koua hf maaiahi ioa ka hookahe pu ana 1

ko'u uuuu w&inaaka mamuli o ka | inauao aleha e waiho ana iioko o'u. Ia nianawa hookahi no h. i na hoike aku la wau iaia no kou halawai ole me na hoahaoau lehulehu o k" maua hoomana ma Rooia nei, oiai, o kv>'uiiiki ana oaai n<> boi ia roaj Napela ūiai. Ua hoikf mai la no lioi oia i kona manao kaoalua niamuli o ka haawi ule ana mai o na H >a- • hanu ma Napele i kekahi mau itka hoolauna ia'u, oiai, oia nu < han> raau ia nei iloko o keia wa hoomaau ia o na lfo»hanau Kr>s tiano, a ua hoike ako la n > h >i wau laia i ke kumu i luki.ole a< ia'u e lawe pu «uai i keln lek«, ua aihue ia ua leka nei a'u ma kekahi wahi a'u i ai uia kekahi hule hookipa uia ke ala'hele. Mamuli oia mau wehewelie «»a a'u iai.", ua kamailio mai la via la'u, e hele u»a lu ako m* muliwai" i k a poa ma ia wahi liuna akoako» or,alu »i na hoahanau o k > makou hoot»«na a ina wau e hoea a'&u ia wahi i Ka p<>, alaila, nan* h<«i wau e hool»v.u« »iktt i ua Alakai h Munana O ko makou hOi»«)aua hou» Oa lilo keia lon«» ; hooh.»vu»li loa tuai ia'u, a oa haawi aku la wau iai » ' ka huina ilAia V hiki ai a hiwkuu ia mai k«»ikf, a me ku <n;muo lins no h 1« paiui hou uw ;-n i ka Haku Vi«ieia ia hulna vhia a\ hiki %] ho\ ii'u «hoomau aku i kft hoo-

hana ana 1 k« e l'ina ni ia fe'ike#«hi u«iu loiuv pHI i wa. I)>>pjo." "E Gil<, w:ibi h ka H*kn P»-te-r»minBa i kamailio Ka hamaha..a.kua'

i u« Kao wuhaWHi nei. i&t- uei mau ika t?bi ia keknhi nuui oiaio eka uhi o !ca wuhahee, ae lik - * no h,i me i-a hvki o!»« i k i n-ilahui o<e ri»e ka whī, pela uo h)i e hiki oJa ai i ka oi«io ke hui uie Wa'hf hee, aka nni 3 noi ua lawe mai nei oe i kekuhi m»u mea ano uui.e kokcr naa i k'i k»kou inui fto-i i ka ■ ini-heu n ka ''!«a nahiwule a maia ai)D prtha e ia akn ai mi u »!e!o hoopunipuni Heah;;' U'» la h>v ku*a" mei "honhui pu i

h(H>pi)nlpu.ii Loe ka oifuo? I na ua 06 e tiv>ike wai ina mea ap.*u ma ike alahele o Ka oiaio, aiaiia, he oi loa aku ia o ka iuaalahi o fca iaii 'ana aku i na alahele oo ka i.aai aua i ka ruea tia!owale Owai ka iii /a o keia Eiemakule Erißtiano tua ba punaw?>i, au ka me» h*'i naaa i hooiaio Usai ia >/*, o ka hnailona ia oia ka hoaiionn huna o ka poe Kristi«aio?" '

''0 Mar *ci(i, ahe < iemakule a«o hoopono oia a he ano like no hoi kona ano nāe kela eiemakuie Kaiaoaa a'u i kokua ai toa ka Hale liookipH, ai miaku ai keia ooa« 'nannaaiai>B lieua o'u. n

"Ke manaoio nei uo wau ua loaa io no keia elamekuie in oe nia kela punawai, ae iiio io atjd Ho olua launa ana me ia i »uea kokua mai ia kakou, aka, 6 kou hoopuiiipum mai ia maua ua haawi oe i ke daia l«ia, ua lahiiahi iea paha ia mau oleio aj, a ua hiki oo ke ike ia aku ma ka hakahaka o kau mau oielo ka oiaio ><le ria* mea, a aoie no oe i haawi aku i i« i kekahi wahi Denari aoie anei oia ka mea oiaio?"

"Ua hnawi ak» no wau i kefcabi kokaa iaia ina ka huki ana i fecua pakeke, a fa kaiu&ilk) ah.hu aku uo hoi iaia oo kana keiki poiiio. Ke ike nei no wau e kuu Haku uiaikai, aole loa e hiki e huna ia kekahi aoau ooiea i kou uiau maka noii, a ke hoike io aku nei no wau ia oe i ka aiea oiaio loa, aole io no wau i haawi aku iaia i keiahi'huina (Inia, aka, ua haawi aku la nae hoi wau iaia i kela eke dala ma ka uhane, a he haawi hoi ma ke ano o ka ouea, noean akauQai. Ua haawi a-ku la waii iaia i m nuauao aloha k ki«a iaia, ae liio ai hui ia aiaO hana a'u i mea waele aku i ke alaht!e e loaa hou ai kekahi uoau kokua mai iaia 'uai, ae aiakai loa aku ai paha kekahi o keia i»att hana ā'u i ke kua'.noo o na aoe? e ]oaa ai k» iono oiaio ioa no ka I,ede Lugia, 8 «aa ia mau haha ana au me na oleīo aloha, e imi aku ara wau i ka hiiinai o ka elemakule i hooluuluu ia imnn inau manao e ka hana kauiike ole a koha hakn.*'

"Ua āaaikni n<» ia mau hana aū, a he oiaio nokau i kamailio mai nei no la mau hana au i hana aku U • Cilo."

"Mauouli hoi o ko'u hoomehou an& aku nei i ke alanui no ka loaa o n» kokua an« ia kakou, a o:a ke kumu aui loa o ko'u hele awiwi o»ai oei e ike m oiua ē n« Haku n-» ka loaa uaai o na mea waela no ka hoomau Loa ana aku i ka hahai i keia meheu i hooinoali mua ia aku la ei a'u." Man.uli o keia mau olelo a u-t Kilo C»l« n«ī ua huli ae la ka Pe. t?ron)UBa a kaooailio ho niKike tka aku la i kana keiki Vimcia i keia mau olelo. "E oluolu tnai hoi «<e e Vin?cia € Haawi ae ia Cilo i kekalii* puu dala tne ka uhane e !tke no h«'i me kaua puu dala i haawi aku la 1 ka elerankult* ma ka potia«rai.'**

**E haawi, aku ana «ftiu isiu i k#. kahi kanaka «*pin me ka eke dala ae hele pu keia kauwa opīo me w e Cilō helu āku kt kanaka opio ! *a o na dala no ka hookuu i* «im o ke k«lks a Enr< c*; \ u ua. hiki nu hvi iā >h- ke hoike aku i Elemaknh* he kau*a ke?» ka-

naka' opi-i u;i a. 'a- n;ia. ponoi' ,?vvi kēia elala e h*tawi akn nei inia* ni' k» hooknu lanakila ia o ka*\a keiki. Oke kilmu o khih .mnnao ana n'u pela, ua law«e u|ai nei Oe i kekahi unau ai*?# an ; Vainai e uisi ai kakon ke ukali a«n imhope r. u.i mph<»n o ka upi^ Ē kii ne oe i ko elula nm ke kauwa i>p!<> i keia ahi;»l»i uj3 ko'u bal -. M "Uia like,lo« Mi> o« me Kaisara, a a"?f bu mi ; a minamiiii: no ka waiwai. JC o'uolu U' <i oe hoolaa aku wa-n :e&au huke -i kuku.i 'nei •«n kou inoa. I keiu ahiah; o liini i > aku ana wanj kou e kuu Haku] rn»ikai ahe mei ponu no boi ia f u e i heje awiwn aku i|nai keia w»hy ; u» hoīke mai o Knrecio i4 T u, ua aneane no e pau ka haua hue po. hakn a na kanwa a Panasa, ae kau liilii aku anei bf».i wahi e hoouna aku ai i kana m.au k'auwa-iiua paa. °C ka malu d>> e ! .ia . Haku eaaikai" o keia ihoTa uo ke aloha mawaena o na Kristiarir> i ko hkou wa e hookaawale ai ia lakou iho. E kiuai afen at>H wau i kaowa kuapaa wahine un.'u, aoie ka hoi i ffau»7a-kuapaa wahine i kauwa kuapaa kane ka hoi ai" hiki āi hoi iaia e kokua mai i ke kope ana i kau mau huke, e waiho ai mahope <i ko'u olaana ae h< v opom«ikai ia ai ka h**nua ma keia mua aku. E loaa ana no ia'u ka "Ia" nui me ku maunu maikai ae lou mai ana no hoi na '*Ia KriBtiano" aja ka mauna maikai. O ke aloha hou no ko kakou e kuu mau haku aiaikai <»e hoea aku ana no wau i ka manawa kopono i kou hale e kuu Haku Vinic*ia. 0 pau ana keia o keia Motuna, a nee hou aku. ka"nou i ka Mokuna hou o ko kakou moolelo. Ke hoomaoe mai nei kabi "HOKU" a kakou i ;v«hi ka e lou ai hoi kana i<i h »u," Ao!f j pau.