Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 25, 20 November 1919 — KA HELU KANAKA O HAWAII NEI [ARTICLE]

KA HELU KANAKA O HAWAII NEI

Da hoea mai oei ka Lunanui Helu kanaka i hooinoho ia miai e ke Aupuni Makua no ka heiu »na i ra kanaka 0 keia Teritori, a eia oia i Hiio nei i keia mau la. Ua hoonoho ae nei oia ia A P. Christtan o ka Papa Ola iho n&i i Hope uona ma Hawaii Hikina, a aole hoi i lohe ia ka mea e hooeoho ia aku ana ma Hawaii Kemohana. Ua kipa mai oia e ike i ka Luuahoopom pono 0 "Ka Hokn o Hawaii" me kekahi leka ho«»laona, a ia mnnawa oia ' hoike mai a! i kona manao nni, no ka iini nui e loaa i« Hawaii Teritcri ka heluna heiu kanaka holopono 1 OB t » oa noi mai la i ka Lanahooponopono o ka Nupepa Ka Hoku o

Hawaii, e haawi i na kokua aoa apau no ka hooholo pono loa i keia haha ma ka mahina ae nei o lanudri. " Ma ko nuakou aoao ke paipai atu aei i na Hoa Oiwi Hawaii, e makaaia ioa mai i keia hana nui, ma ka hoomaopopo loa ana < ke ano ē helu ia ai ka **heh> kan»ka" ma ka ma. hina ae nei o lan uari e hoea mai

ana. O kekahi īpea ano nui loa ma keia helu kanaka ana ft naakou e' ! pait»i noi aku nei, oia no ka hoo maopopo h«ou ia ana 0 ke kulana Lahui o na Hawaii maluna o ko lieikou aina, a e ike maopopo ia ai ko kaeou kulaua ulu hou a emi loh mai pphā, a e lilo ai ko kakou kuiana helu lahui 1 mea e hOomaopnpn ia m«i ai ko kakou kulaua ikaika ma ke oia lahui ana. K hoao kela ame keia Makua Oh<na Hawaii, e helu pono ia kona Home iho, a e komo pu hoi kona ohana apau iloko 0 ka heluna 0 ka Lahai Oiwi o ka aina aloha, Mai kekahi Haw#li eoa Keia tne« ano nui, a e hooiohe loa hoi i na k&u^ha 1 waiho ia akn e na Luuahelu kānaka e wae ia aku ana no kela ine keia mahele helu O kekahi kamo no hoi • makou e paipa ; aku nei no keia mea, oia no ka hoopai ir e ke kanawai oolea o ke Aupuni Federaia, ke hoomaopopo ole kekahi mea maluna o ka aina, a i ole hoopalaleha iwha i ka helu ia ana o kona helo iloko o ka helun» kanaka i hoopaa ia iloko o na pepa #> waiho ia mai ana i leela me keia home pakahi. hana maikai loa a kela me keia makaainana'maikai, oia no ks haawi ana i ke kokna i na poe nana e oe' keia hana helu kanaka ma ka Teritori 0 Hawaii nei, a ma kou haaw! ana i na kakoo maikai ana i ka hana a i* poe Lunahelu kanaka, alaila, ua kukua pu oe ike Aupuni, a ua kokua pu no hoi oe i kou Lahui ponoi. E hooikaika loa ena Oiwi Hawaii aloha o ka aiua Kolaiwi nei, e paa knu inoa iioko o ka papa helu kanaka 0 keia helu kanaka iho. E paipai aku %Hn me keia Oiwi Hawaii i kona hoa Hawaii e matt*ala loa i k*ia hana ano oui oke Aupuni Mākua. K kamailin hou aku ana no mnlnna o keia aoea ma keia mua iho, aika wA paha e loaa mai ai na atfte no keia hana e; iawelaw» koke iā nku ana.

I Wakinekona, Nov, 17, t T a hoike ne nei e Lunamnkaainana MY;nc!ell, ke Makai o ka Papaliple o ks Aoao Eepul«i)ika, e hoopanee ana ka Hale o ua Lunaumkaainānā no kela Kau, a hiki i ka manawa e uialama in ai ke Kau Ah&olelo hou m« keia mahina ae o Deke>uab ~

U* h«oka«r mai 1* o Juhu W»ih« 0 »me Mahi Looosfta 0 Pap«a!o* i ke o!« o k* laua Hōkū, 8 1 !tek rtmkahlki Ko hi». t«aik»l nni *ku n#ī 1 kwa «W m»karo*lrt p*>jw o mikou.