Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 34, 22 January 1920 — HE 60,000 DALA KA WAIWAIIO O KA OPIUMA I HOPUIA E KEKAHI MAKAI [ARTICLE]

HE 60,000 DALA KA WAIWAIIO O KA OPIUMA I HOPUIA E KEKAHI MAKAI

K hoike ana ka lono uwea olelo ole o ka Poaouo iho nei, mai Honoiuiu mai, ua hopuia e ka amkai kaulio Mnnuel Snuith he poe hoopae uaaiu i g:a opiunaa nona ka waiwaiio i hiki aku i ke $60,000 a oi, a penei ka moolel.> ano nui o ka paa an&, o keia poe i keia oiakai hookahi.

Ma ka po Poaiima nei e ku ana koiii tr.akai ma ke Alanui X?iliha, o ka hura. 12:30 paha ia o ka po. Ua ike aku la ka makai i ka holo ana

aiai a kekahi otomobile uaai na wahi ku molu mai, a komo ina kekahi alanu? olowi o ke Aianni Kn> kni ame VioeyHrdl, n?a o aku o ke Alanui Liliha, Ua komo koke iloko o keia makai ka haohao no k'eia otomobile holo o ke aumoe a pee ma kahi poeleele o ke alanui, nolaila-, ua hooholo iho la oia he man hana kolohe keia, a he mea poro iaia ke uhai mahope o keia kaa-

Ua lele koke iho la oia toai hina iio o kona Ho a alakai aka- la a na kinaki i kona lio ma kekahi wahi poeleele, 3 uhai loa la oia no kahi a ke kaa otomobile 6 k« ana.

Ileko o keia wa ana e hcte aku nr i, ike aku la oia i kekahi'mm kanaka ejua e kanalako an& 5 kekahi «ke hulub«lu i ka ha noho o kekahi Pake, nooa ka inot o Yuok Mok Chai. Mahope aku o keia neau kanaka, he eīua hou kanaka ana e ike ana e kaoaloko sna no he eke huluhuHi no kahi -no o keip Pake hookahi. 0 keia mau eke huluhu'u nae ei\ia ana e ike aku nei ua ia floe kekahi kaula loihi, a oa hele no hoi a i ka lepo pohopoho.

Ua awiwi loa aku la oia uo kahi a ke kaa otomobile e ku' ana & ike

l āku nei oia o fefe kalaiwa kaa wale no koe, oia hoi he kepani, nona ka inoa o Tanrika. Ninau aku nei makni heahn la keia kaa o ke auna hoomaka &oke keia Kepani e ano puiwa, a hoike m«i la aele pilikia, a o kela poe kaaaka a ka makai i ike ai he poe hoaloha ,ia no Yung Mok Chai, e hele ana e ike iaiā.

Ma keia wahi i wehe koke ae ai

ka tnākai i kana pu psnajā.ha a kauoha aku la i fee kalaiwa kaa Kepapi e lawe pololei iaia no ka hale noho o Yung Mok Chai, a i ke kokokeana o nei i ka hale, ua hoomaka ae !a kt Kepani e uwa i lohe mui ka poe oloko, a o ka wa ro ia oka pio oke kukui o kā hale. Me ka hikiwawe ka makai i unuhi ae &i i kana kukni u«vil? a hooepaamaanīa aku la nua kahi o k% puka aniani o ka hale, a ke lohe aku nei ka makai i ka halulu oloko, a ike pu aku nei uo oia i ka waiho euai o ua poe eke ala il'ina o ka napahele, No «ona ake loa pono keia poe iaia ua wawahi okoa aku la oia i ke puuipuka me ke kau no o kana po i ke poo o keia Kepani.

I ka hemo an \ oka puka, f nonoho mai ana no keia "poe eha ana i ike af, aole nae na eue Lu'uhulu ana i ike ai ma ka paka aniani. No kekahi mau minute ke ku n'ana ana o ka nnkai, ake hoomau mai nei no ke Kepani kalalwa kaa i Va oieio nna, aole pilikia. I kela i bo >iau|alama hou ae i kana ipukukui uwila i ku a iho la oia e 'pulu ana no ia papahtl»», eno ke ajju no o ka moali •o ke aloko aua o ke eke a kowo i iloko ojkekahi ruau okoa. Ua kajioha koteaku la ka makai ia lakou apaw e komo pu me ia maloko o 'ja ruuil n:be o Yung Mok Ghai, kahi ana e ike uei i ka moali o ua efce ] h«luhulu. | I

Maloko o k*i» r<imi e moe an» la «rahine npiopu> a Mok Chai # ilūko o ka hu'uhulu, a he elua puolo nuuui e wailb aua uia ftoōa «<mo, Tka ana iu»! o keia wj»- . I \ hiue i ka tuakai u|i heomaka ko*e OW « UWH uie ka pulo'u aua 1 |a huluhu o, a olelo uiai la o ka'u k«iki ii > k*u « mm pu nei» E haU <*■ p«!fl e kena loakni, aoU' uiaanei iwi' 1 keU,wa ua wehe akiu

1« kn maNi i ke klhei i uhiia uii* luua o kekahi puolo e pili kokoi|»>

ana iaia, a ike iho hi o\a i ke eke huluhulu f.m i ike ai e waiuo ana na ptha i ka bpiuam.

0 ka (uanawa ia d Tanaka i pane "aai ai, ma wale iho la no ka mea iloko o keia iiaie, e oluolu ka uaakai e lawe i huokahi k;iuka?)i dala, a e haoaau koua waha.

I kela wa ua kouoio koke ka haohno iloko o ka maka!, a n kona wa no ia i wehe naai ai i ka hnl'ihiilu a ike hou iho la oia i kekahi eke e waiho ana,'a oia ka a keia poe apau i olelo cbai ai i ka makai e

haawi lakou iaia i elioaa kaukani daīa, a e waiho ka opiuma na lakou. Aole iae aku ka makai ia lakou a o kona wa no ia i hopu aku ai i keia poe apau, a koe ka wahine nrr i na keiki e!ua, a kanoha aku .1«. ia iokoa e lawe pulolei i kela nuau ekea kuu iluna o ke kaa otoruobile.

Mamua o ka haalele ana iho o ka makai i ka hale hōho o keia Pane, oia no ka iiianawa a Tanaka i Uauhi ae ai i kekahi pu pinapana a kau pono mai la imua o ka makaī Rmstb. Me ka hikiwawe loa ua'hoopio koke ka makai i ke kukui uwih, a o ka tfa fto ia i po.-ha eku ai e ka auwae o ke Kepani i ke kalo paa o Kaweleau a waihrj oni ele ana ilun'A 0 ka papahele, a o ka manawa ihA la no ia oka 'ilo o ka pu pannpana 1 ka makai.

I ka hiki ana o keia poe apaii i ka Halewai, o ka wa iho la no ia o ka hr 16 o Tanaka atne Suey Chong no ko palekana 1 ī kela wa u i ki aku ka maaai no manawa ia Snpy Chong oiai oia e holo ana ma ke A]aotii Maunakea, a hoonaaka aku !a ka makai e uhai mahope o Tanaka. •- O na noakai e noho ana iloko o kp Halewai ia manawa ua puiwa laknu i ke kani o ka pu, a o ko la| kou manawa no -ia i oili mai ai, I paa koke nu piu elua i koe iluna W ke kaa otonnobile. He manawa pi i koie wale no ua paa o T»naka £' Smith, a hoihoi ia mai no ka Hale-; wai, a koe aku o Chong, ala, mahooe iho ua haawi pio mai Ta oia i ka oihana makai.

I ka huli pono ia aku o keia mau eke hiiluholu, ua ike ia he' 195 kini iloko o ke eke huluhulu hookahi ame hookahi kini nui, a he opiuma helu ekahi hoi e emi ele iho ai lc£ kumnkuai malalo o. kā $250 a pii aku a ka $300 o ke kini hookahi. Nolaila ina e kuai ia keia poe knu apau ma ka $30C pakA' e loaa aoa he $61,000 ka waiwa®>. I 0 keia paha 'kekahi o na hilia |nui loa o ka opiuma i hopu ia ilJko o keia Teritori, a he hookahi ,vrale no makai nana i hrpu keia pae apau. He mea nui loa keia e kamailio i« nei ma ke Kulanakauhale o Honolulu, a ua mahalo nui ia no hoi keia makai no kona ma kana oihana. Ina paha na kekahi poe e ae, ua ae koke i kela elima kaukani a keia poe hoopae opiuma malu. Ke manao loa ia nei na ka waapa lawai'a Kepani e halihali nei ka opiuma iloko o Honolulu mai na mokuahi mai o ka Hikina. Ke hul* po.io ia nei keia mau mea e ke au" puai Amerika.