Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 38, 19 February 1920 — HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE LUGIA ME VINICIA KE KAUKAU-ALII ROMA

HE MOOLELO NO KA HAKOKO NA O KA PONO KRISTIANO ME KA MANA HOOMAAU O KA Emepera Nero Alana a hoolaa ia aku no ka pomaikai o ka poe heluhelu o Ka Hoku o Hawaii

MOKUN4 XXv KA HAIOLELO A KA LUNAOLELO

l I ka manawa i hooki iho ai ka I himeni ia ana o kela mele i mele ia 'e ka poe o ke la anaina ano e, ua noho hamau iho la ke anaina me ka lohe ole ia o kekahi leo hou, 9 ia manawa i nana aku ai o Vinicia ' ne .kona mau ! oa i ke aouli jani ine ka manao e ike ia aku kekahi mea e īho mai ana paha inai na aouli laui mai, e like me ka hilinai o ka poe Roma i ka hol(T mai o na afeua o {akou maluna o na lio make aouli ,iani. ► Ua ike no o Vinioia ina anaina hoomana ma na wahi like ole o

Aaia, a m» Aikupika no hoi, a hoea 1 io\ mai i kona Knlanakauhale o ! 'iioma, a ua hoomaopopo i o hoi oia 1 i ke ano hoemana ana o kela mau anaiua ana i ike ai, aka, o keia ānwna ana e ike jei, he ano e loi 1 4eia anaioa hoomana mai kela m.iu ' anaina mai, oiai, ua hoomaopopo ® loa ibo la no oia i ke ano kuio ' maoli no o ka hoomana ana o keia * poe Kristiano, ae kahea ana hoi ma keia mau leo himeni i ka me -. a) * iakou e hiiinai ana me ka manao * hUinw maoii no, ame he ala e p' -,te v ia mai ana no ka lakou leo kaha. 1 He makapo paha no ka n;ea e nana 1 aku ana e hiki ole ai iaia ke hoo- ' maopopo oie 'aku i ke ano hilinai oiaio maoli no o keia pue i ko lakou ! Akaa a iakou e paūkle ana, a aole ' hoi o ka manao hilinai wale no, aka 4 o ko lakou aloha oiaio maoli no i ' ka mea a lakou e hilinai ana. Ma ko ] Vioioia hoomaopopo i ka poe hoo- 1 maua like oie o na wahi ana i ike ai, ui hoomana aku ia poe mamuli ' 0 ke ano he hana ia na lakou, a ua heomana aku hoi n.e ke ano enakau 1 na skua a iakou e hpomana ana a aka, o keia poe Kmtiano ana e koomaopopo nei, e ana iakou mamuli o ko lakou aloha i ka mea a lakou e hoo;uana ana. I na iho ia pela ke auo ooomana ana o | k«ia p«>e Kristiano, alaila, aole ioj uo e uele ka lanakila o ko lakou 1 uiauao hoouiana nmmua o ka umkau < rJ i ka houuiaau inai ena mana o j jke Aiii Kaisara o Uuua. Me kei* piha no «> ko Vinicia manaol ka mea ana e iuu b omano nei iwaena o keia poe Kristi.ano, aka, aule u»« ia e he <uea uona o hoooiaopopo ole ai i keia tnau tue i kupauaha i ke ano hilinai hoouiana' jc keia poe Krwiano. l kt*ia manawa j«na e iie i nei km mau hiohiona' ikupainaha i !»oua manao, \\a iko] iaku la oia ika hoolei hou ana o j Ikpkahi pi.f i ko lakoa nv.*u latna- ?

laraa, hef*ati ā?ia hoīoholooa ni. ia \ i owili i'* me kekahi mau ruea, ai ! ka i« »ra aku okela oiau lamalama j t I» abi» u» a ikaika at* ta keia pvm j w«hū>, a hi>oiei aua i k* ' lama i«a kela wahi akoakoa o kc«a , aoaina* ! I k*la raanawa i oili mai av • k*kdii Kleu aleole f»t\o kapukapn o | [konl kuiana, a pii ae la ola watov,a|

o kekāhi pohaku e W'iiho kokoke laa aoa aia kahi o ka-puu ahi e a-a atia. 1 ka aīanawa i ike ia fti keia elemakule ua hamieu loa iho la na mea apou, a aole loa he walii n&keke hou i lohe ia, a » kekahi poe e ku

kukuKe muT āna _ m;i k"ālīi a \ . mea wa e ku ana, ua kukuli kok» iho la lakrtn iklo o ka.-henua. a mamnl-i hoi oia ano hana o ka poe e hoOpuni ana i kela wahi, ua uhai pu aku ]n o Vinicia ma ia ano h;.nu, ulai, nnle lakou i makemake e ike ia mjn_ lakou iie poe i komo pu o!e iloko o kela anaina o ka poe hooman'a i ke KeikiHipa. Ua aahu ia ke.ia E!emaki;Je ano hanehano 5 kekahi aahn o ke ano ludaio, oia r;o hoi kela ano kihei e

kakun ana i kona kino, a aole hoi ive wahi o kona poo, aka, ua waiho wale ko!ia poo. ae lulie an« kona mau .uhohina me ke ano harioh. no. I ke l.i manawa i kukuli ai na mfa apau <? kela anaina, ua hohola oiai ia na lima o tia Elenoiik'ule n®i maluna o ke anaina e kukuli ana, a haawi eoai la i kekahi wnu oltio hoomaikai ia lakou. . Ia noanawa i hawanawSfta aku ai kfc Kilo Oilo ia Vinicia i keia mau olelo, "Qia no 0 ka Haumana alakai ona Haumana a Kristo. He kanaka. hoi i lawelawt i ka oihana lawaia mii kona aiua. E;8 nae ua liln oia i alakai nui no keia hoomana hou." Ua naua aku la o Vinicia i kbis Elemakule ano kulana &ftnoh;mn, a aole hoi kona kulana e like me na Kahuna ana i kamaaina ai ma na anaiua hoomana o na wnhi like ole ana i ike ai. E aahu ana ia' mau Kahuna i na aahu i hoonani ia,

paa ana hoi i ke kookoo mana o ko lakou kulana «ihana. I kekalii manawa e kau ana nialuna o'ko lakou peo* kokahi mau lei i hana hoohiluhilu 'ia, ae liio ai hoi ia mau ano kahiko i ?nea knka!a mai i ko lakon kulaha "kaKuna. 0 keia Elemakule hoi atia e ike nei maUma o kela pohaku ana e ku mai ara", aolf lua he wahi hoail. na o ko\a kulan.i kahnna, ao ka mea kupainaha nae i ko VinH.:ia mahao, oiā no ke ano kulana maha o keia Elemakule, a ua hoomaopopo iho la no oia i ka manawa i hoopnka mai ai ua t!emakule nei i keia mau olelo hoomaikai hooeehia ia kooa kino, a ea hoo-uaopop > loa iho la oia i ke kul'ana koikoi maoli o kc:a kanaka iawaia a ke Cilo IL'lene i hoike mai «i. A ia iluna o ka helehelena o keia elemakule kekahi m'ana ano e, oiai no nae he ano haahaa kona knlana i ka nana aku, ..ka, a ia ao nae he mana huna mahope b ke ano o k(ia ielemakule. Ia manawa pn no hoi o Vinicia i ake nui loa aku ai e'lohe i !na ao aha a kfi i e!e uakule, o:ni, ! ua ake nui loi aku la oia e ike i ko auo o kr»na mau o?e!o pili hoomana, ae akn t\ hoi oia i kp ano alakai hovinana i liio aiia'i mea hoohuli i ka wahine e like n;e

Ika Leile Pomoponin amo L"gta ihoi, ■ _ | t īa x kiun vilui tut* Isi k<i j P"toro ke* Vv :\o ■ niftkv>a, a n.e Ive >\!a bc irnknn AO e no «ti'i ? kar»a tuai: kei'ki, a he ni:ur oleK' ano akiika V\i r>n p hik? ai i k;s meS n#Viupo nv«on:i o ko!s r.nain:i fcoomftn« e ho imaopopo if»ku »u Ika ao anrt o k«>?:\ RN>ai:iKote «no <>, ] I kam?>itio mni la oia ik o oi !k«» ol« an?» nv.\pna o ka p e hahai i-t j !Kr!)ito, s\<» hoao anā Jo'k«Hsxi.l imnnn oiaio .v Krsto *> hf\naittal |t\sna «?ob» i kona Vo\han-iU, !\<> li!o|

ioV ana ho» i ropi> kukowaie aRU i' Ina mea iwu o ao nei, akn, e ■ '■h«»!ito" ao» i kona -tnanawa ioh k > | >har.« aaa i »>a h%n« maik,u\ a k.s! Ihoi i k*> aloh* no ka ho> fea:>at t ». ! paijv\i pu an* no hoi ia Ukoo' e !hophslike ia iaVm iVo mo k< Ukou ma ka i»wolvwe \ oa ihana o pono ai ohai. E hok.uwale 1 an* n > hoi ia m -h.i na l\ana oS-> o ao uoi, h. iko *ar.\ ma ko lxk s Mraer.A o

na poe| o keia Kulanakauhale hewa o Koma, he mau llaumana Oiaio loa lakou na fca Haku i haawi kona ola nu ko keia ao hnlookoa. E lilo lakou i mau kuuauhoohaiike maikai e nana ia mai ai e ka poe o

Ke ao nei, a nule hoi e hana i kekah hann e lilo ai i euen hoahewa ia ma e ko lakou Haku. (Ja kaunnilio pu mai la no hoi. ka uuea haioWo I ka pino <>)e o ka noho maemne ole ana iloko o ka noh ? ohana aua, a he mea po'no hoi i ka mea hahai i' Kristo o uialaena ika eoho una ui ka ola mapinae »na, a ma ia au noho maemae ana e lilo ai ime hapai i kuna ola ana iliuia o ke kab.ua . He mea pono hei na Haku e maU ma kupouo ika

lakou ruf>u kauwa, a ina Kavwa hoi e hoolohe. >me ka oluolu x ko Jakou.■m.au Hasu uāa be kiuo, a ma ia. hana ana o lakon, e lilo ai he iti.au hf)\nnana oiaio na Krietc. , ī keii|i aianawa o ka me.a haiolelo e kamailio nei i keia mau'oleloimua o fee anaina e hoolohe mai aua, ua n'u mai ,la na eaaoao like ole iioko o Vinicia, ina e lawe oia ia Lngia i wahine nana uie ka uisre ole aku iuia, alaila, ua maopopo loa ma ke ano o keia ao ana a keia Lunnoielo, «o!e loa e ae ana o Lugia e noho pu uie ia. Ua ala pu mai la no hoi iloko o ko Vlnicia enānao kana mau hana aloha ole i kana ma»; kāuwa, a me kona lawe iina j ke ola o kela mau kauvva-kuapāa ana. Ma keiā 80 ano hou hoi he ht wa lua ka pepehi wale ana aku i ko lakbu mau hoakanaka. Ma kona hoomaopopo iho i keia ar.o ao ana a keia Elemakule, e hooala ana ia i ka pale mawaena

i ona uoe' Lugia, a he "mēa paakiki loa Ika loaa o iaia me ktia ano kooaiaiia hrir e* waenji o_,lAua. lito keia mau eo aiia i; ka Hoomatia hoa i mea houwela maoii i ka manao o ke Kankau Alii Roma, a ulu ae la ka manao iloko 6 Vinio!a e kokua ma na ano apau i ke ki/iai āna i keu'**hooruana hfin,'* ae hana ia aku hoi ia hana me ka lima ikaika, oi»i, ua hoomeopopo Io i iho la oia i ka pa&kiki maoli b ka lana e kinai ai i ka ulu aaa mhi o keia hoomana hou, oiai, eie imua okona alo na hooiaio maopopo loa » ke ai,o hilinai ikaika o keia i keia hoomat;a hou a lakou e paulele nei. Na kei'a mna aku nae e hoike maK ka 1 a,nakī o keia mau manan o ke Kaukiui Alii ftoTia. Ke l oo'naopopo pn nei no hoi o Vitiieiit i fee ano hilinai maoli o kela anaioa'i na a keia E'emakule, a ua hooinaopopo loa aku !a oia i ka noho tv>ana maoli o ne ok'l:> aoa ka uie-a haicteto ilu:\a o ka poe hoo! he ji man ole!o matiawa hoo|ki\l\\ no nao t\na e hoolohe atsa i n& | nv\i LnnaoMe nw, vm h >oiiiaopopo aku ia oia i ks hoohe'e ana ai? o ka mea hj»iololo mai keia ola ni'ia ui k \ oH hou o hoea mai

Uoa o keia oU ana ai ka ola| hoa e lv>ea mM ana mahope |U\o o Wmh o\sv honna ana. Wahi a«c& | "Mea : Havu , K^' > i knmailv> n\ai ai - ' !i;o A ! a le •« \ke anaina

e aku un -4 i k*vi:i ittsn o?e!o. "0 hana maikiU ;ka h.>s kannka aa V;i Ir\aw: aoa i keknhl ha%Aiu» nvi k:\ inou o fcA\i mkrt hoAonuA <? noh. 1 » llok•> o ko olā ch«.n« «nii, a aole h*: v- oku Ika ino no ka īno 1 k« % u er.c;ni, ae hoi*-e sna %» k.'. i oīa sn i : kv aoo o kft HIo ar.:> v H tnn\uw ha *e iuaoh.'l> p-uilele lo» ar>.«v i kA iK.*r,a' hxr : ksN - k.Mi rak\\ WA īho h\ no' n:i iv»\v e h*a v»e iku Aupuji» h lUku alolu 1 uo wiikauiuu :n no ka iUipule oi»«> mahojv ih * o Ck» an* U® 1 Hki o.h )o *ka w*hs ke hoo» u. akn \ k* n-«*.i ,Vaj>ur>* !,\nAk : V> ok \ H \k". w» k«Uan\ x o ka okiwa\*," 1 .\