Ka Hoku o Hawaii, Volume XIII, Number 45, 8 April 1920 — HE MOOLELO WALOHIA NO EUDORA KA HAPA INIA ILOKO O NA HOOMAINOINOIA HE NUI AME KE ALIIWAHINE PIKALINI ILOKO O KE KOLOKA O KA HOOKAMANI (Unuhiia e Hoolale Kauakanilehua) [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO EUDORA KA HAPA INIA ILOKO O NA HOOMAINOINOIA HE NUI AME KE ALIIWAHINE PIKALINI ILOKO O KE KOLOKA O KA HOOKAMANI (Unuhiia e Hoolale Kauakanilehua)

E kaolii i kou alelo e kena wnlnin' lapuwale! wahi a ke kauka i hooho ae ai . K« manao nei iu .ua: hiki no i ke kanaka ke lapuwale,.ina oia e manao e auamo i na koikoi apau. A eia au ke kn kohana nleu nei iinua o oukou, ua makfluk§u no ka auamo ana i na koikoi apau! Malia paha .e haeiiae. līiiīi: ana oukou i kuu pauku kino, a i ole e lioolei paha ia'u iioko o ka lua pouli, a i ole e uki. paha i kuu kania-i i ka pahi, o ka manawa keia hana inai!

■Heaha ke kali ana? Aka aole loa au e olelo ana! < /

Aoie loai Aole loa no ka liooluolu ana aku i kekaki tuea, wahi a Tabita i lelelē ae ai iluna ka piha iuaiiia.

Ma kou kamailioana mai nei, ua-man-popo loa ua ik« oe i na mea i hana ia maluna o.kela kaikaniahine, eia nae, aole ou makemake. e hoike mai, wahi a ka Lunakanawai i pane mai ai iue ke ano huliu.

Ua hoike ak i nei au ia oe i ka'u uiea i ike ai, oia ho?, i ko'u *>a i puoho ae ai aole ko'u haku wahine m'aloko o ka rumi, wahi a Tahita.

AUila, -aole no oe i ike, a i ole hoohuoi palia i kana walii i hele ai? walii a ka Lunakanawai.

Aole loa au i inaopopo a ike paha \ kona hemo ana, aka, aole loa he alahele e ae nona e heiuo ai iwaho koe wale no ke panipuka e kiai ia «ua e na makai, wahi a īabita.

I kela wa ua nana aku ka Lunakanawai i ke kauka, a na nana mai ke kauka iaia, me ka maopopo ole ia laua ka laua inea e hana ai. Ua maopopo no ia laua ua hoopunipuni keia wahiae, a ua hilinai laua, ī ka olelo a na makai, eia nae, Uii kaa aku ke koikoi maluna o na kai rvo ke pale ana ae i ktia mau olelo a Tabita. Noiaila o ka hana pono wale no' i e helē ole ai keia hana i ka nui, a holo ole ka manao o ka lehulehu mahope 0 keia wahiue, o ka hoopau aku ina makai a hiki i ka wa e paa ai ':a lawe hala, a hooiaio la na niea apau. Ua īaawi koke ia aku la ke kauoha i ka ilauiuku ap ke kapae ava ae i keia poe makai mai ka oihana ae. Mamua ae o ,ka hoea ana mai o ka : ilanipku ua kamailio aku la ka lunakarawai i. na 1 makai. /

Ua minamina nui au no ko oukoii kapae ia aku mawaho o ka oihaiia, a oiai aole o'u kaualu* ua haua oukou i ka poioiei, aka. ma ka mooleio o keia lilibua.ua Vaa. aku ke koikoi maiuna o oukou.

Ua haalele iho la ua mea apau i ka rumi o E'u4ora i hoopaa ia ai, a hoi aku la no ka rumi hookipa, a oia ka wa a ka l.unakanawai i pane mai ai i ke kauka Wakini. ■

Aole anei he' mea pono e kii ia aku o Maiakouaa ho ka huipu aua mai me kakou a kuha no keia mea, iualia ua loaa lihi iaia kekahi ike'no ka mahukaanl o keia kaikamahine?

Ua pouo kela, wahi a ke kauka, a kauoha aku la.oia i.ke, kauwa e kii la Malakoma ma koua rumi. .'vole i linliu ua hoi awiwi uiai la ke kauwa a huike mai la, aole i ala ko Mahikonui hiauioi', na paa ka pnka i ke ki ia.

keu aku uo.ka hiamw o keia ?>La» lakoma, ua aueaue e k uii ka hoiaL-kolu i kein ma? ( awa, wahi n'ke kauka.

Mamuli oka ioui ole ana o Mahikmm ua haule ihp la ka Lunak uiawai Hame-! pile, ke kauka. ame ka llamoku kuka no | ka lakou uiea e haua aku Ui maluua o,j Eudora. / j E hoonmnao kak.u: e' ka niea h. lululu o keia moulelo, «ole o Malakomu uialoko o koiia nmn i kela wa, oiai aia oia mr ! kona aiahele huli hoi mai k \ hoouiahuka J #u»ia U ike kakou i kouaJ haalele ana ia Ludora mahope iho o ke s awakea o kel i lt, a luainnli oua ulia o kaahi ur hauk» ho}H» loa oia, Bia u'«e, mamua okoua haalele ana i kona keena, «a ki uiiw uo oia a pua ka puka, a peU ke kauwa i mauao al aia uo oia ke hiol;tm «la tne Niolopiia

Oka hana nui o keia kuka ana a lakou'oia no ki- pa'i anu i ko kii o Ku«lora, amo koua ano, a e hwnma ta tna ua \nhlh apau v> Polekauo, a iiāua ilio k Ui eoluha pou^'i; Mak-nia' Mukiuui! . h kwMi au«ru>i i kn »»u»« tuau moa j>aha ks makiiua o $5iK» ko 4oua ko kiuo o Mv>< Ku*iorA l.iuk' iiH i nuihuka uiai na makai kiai «kn uw ka hiih» o ka llaku Lwkona* tna o hoiiun i« niai oia me kv vla a mako |hv'ui. Kc «ik> iMiei: Koko hai*a: iiliuli lauoho; niaka pon:; kor.A ih *oac cUfoii iuo ka kona |>auku jbiiuo, ho ila oWlo maiuuA v» ka maka akau a ma ka luuna o ka \\ah;u Uc o 10 ko kw-kio, i»:\\»'.va innknhiki I>, kattlA* t\plu < i. KAI.K KFLKKOXA, IVv> o k* Oiluua Mak*i s)

| I keia [x>e apau e nanea ana iloko o j ka rumi huokipa, aia hoi, ua hoohikilele ia ae la lakou i ke komo ana m&i o slalakoma a Inawi mai >a i kona aloha ahiahi ia lakou. O, akahi no a aia uiai la'kou hiamoe, wahi a ke Kauka i paue mai ai. Aole o'u moe maikai iki i ka po nei. a ekala mai oukou ia'u' no ko'y moe loa, wahi a Malakoma. . Ua lohe anei oe i kou wa i ala mai nei, iua mahuka ia ka paahao j ka po nei? wahi a ka Lunakanawai, 'Ae, pela ka oī«Io a ka'u kauwa ia'u, a ke manaoio nei au aole oia i mamao mai a kakon aku, wahi hou a Malakoma. Aole o makou manao ua mamao oia mai a kakouaku, a uolaila makou i hana iho nei i kekahi hoolaha nona, a ke manaoio nei makou aole paha e loihi loa. ka inanawa a o koiia paa uo ia iloko o ka Aka, o ka mea pahaohao o kona ualowale iionua aua. O ka mea i maopopo loa i keia mahuka ana o i keia kaikamahiiie oia no o Tabiia, eia) uae, ke lieili nei kela i nā ahewā aīrfj apau maluna o na makai. a uia ka nana i io aku no ua ano pololei Joa kela kauwa, i walii ake kauka. _ _

O ko'u mauao maoli no ia o na makakai lioopalaleha i ka hana, wahi.a Malakoina me ka leo kuio, a ia.wa e uku pu ana oia iloko ona i na hana akamai lua ole a Tabita i iiana ai maluna o nft makai kiai. Aole he noonoo iki o keia poe o Maiakoma ponoi no ka mea nana i li&ua keia mau liaua apuhi i'a lakou.

O ka hana inii ma kekahi la ae oia no ka hoouna anai na hoolaha ma na wahi af>au o Pekkane no ka hopu 'uia ia Eudora, inai na makaikiu a : na makai he hookahi a lakou liana o ka huli ia Eutlora. .

Ma i» aiunala i malama ia ai ka hoo lewa nui no ka ohana Liakona, a ma hope iho o ka lioolewa ana, ua nolio iho o Malakoma ame kona pokii ma ka home o ka Haka J>iakona, a oiai o laua na pilikoko ma ka aoao o ke kaikuahine o Liakona.

No Pikalini hoi ke ahiwahine i aahu la iloko o ke koloko o ka hookamani, ua hookaawale ia aku oia mai keia home aku, oiai oia hookahi wale no ka wahine e noho ana maiaila. Ua hoi aku o Pikalini a noho malalo o ka malumulu o ka Akimarala Bulekona, a oiai he .hoaloha ponoi loa keia no ka Haku Liakona, a ua lawe pu aku o Pikalini ii Tabita i kauwa lawelawe nana. O kahi o ke Kakela o keia Akimarala i ku ai, u» kapa ia iawahi o Haleuma . 'MOKUNA VIII. ALO HOOKAHIILOKO O KA INO ;" V NUI.

3Ma keia walū o ka kakou moolelo e ka mea heluhelu, e waiho iki ae kakou i ka naua ana no Eudora «me ua makai e uhai nei īuahope o kona meheu, a e luili ae kij.kou a nana i kela inahuka ana o Anela mai a Mrs. Coda ame Eudora mai.

O keia kaikamahiue o Auela, iie kaikamahine oia i hoonaanao ole ia elike me aa kaikauialūoe e ae, a oiai i koua wa liilii no »kona lawe ia ana e kōna makuakaue uia na aiua o Aferika Heuia, aua keia makuakane liookaLu oia i hanai a hiki i kooa nui ana, a ike kakoa iaia iloko o keia mooleio.

I ka. wa i hemo mai ai q keia kaikamahine mai ka opu mai o kona uiakuahine a piha iaia ka makahiki hookahi, na hakaka iho la koaa m 'knu '.uiii' me kona makuahiue, a oia ka ua u. k'.m makuakane i kaiii ai iaia niai koua ma kuahine aku, a mahuka no Aierika Hema me ka ike ole o keia maku"hino 1 ko laua wahi i nalowale ai, h uiai lie kapena moku keia kauaka ia wa. Mamuli oka loaa pouo aua o kana wahiue e hooipoipo aiia me ka Haku Liakona i ulu mai ai ka. naunaele iwaena o ka noiio ohaua «ma, a pela iho Ja ke wole aua o kekahi ui' 1 kekahi iloko o ke:a mau makahiki loihi ioa. jS T olaila o keia kaiuauuihino ka pihkoko pouoi loa o ka uahiue a ka Haku Liakona i make.

Ia Anola ī haalele aku ai i ka home o Mrs. Co»ia, ua heie awiwi mai la oia me kahi puolo lok- e uaa ana i ka lima no ke Kiilani'kauhale o J>daua, a oiai iloko o kela wa ua uno molehulehu, a. iaia i ho«.* i ;:iai ai ma ka uwapo īuua loa e hehi mai ai i ke kulanakauhale o La<iana. ua kipa ae la oia ma kekahi lialekuai o na mea kt hiko, uo ke kiui aua i kona mau jwno aahu.

r» komo akn la ke!a 'loko a wehe ae

la ī ka puolo e paa aua iua kona lima, a hoikeike aku la i kona mau aahu i, ka niea haleknai, me ka uiuau ana aku: Heaha kan h»awi h'u no keia puolo Iolo«

!ĪOiih:\ paha kan kumukimi i m&kor inake ui? wulu a ku liulaio i pan« mai ui. 0 ko'u mauao o ka waiwaiio o keia |W 1010 aole e euii iho mnUilo o ukoiu paonaulala, ako, im\ o un»ktmiHko ana o kuai m:ii. alalla. o haawi uo wau i olua ynona waM a Anvla.

Elua paoua vl»la! Ho mau oiolu hoo" moanu* waio no koua, wa'ū iiou a ka ltwi»io, AiaiU, hoaha kau haawi ia'u, wahi & Amna, lolimakiHni. wahi a*k* ĪUiiaio. Aj>to lo* au\ o knai ana.ia oo i koia }kk' loie. waiii « Anela »no ka puolojhou ana !«*? i kon* msui pon>\ a*tm. i A)itt, aiia. wahi aka lu<kio, o kamaV ilio hou kaua no ko knmukuai. ! Iloko »> Ma wa ua knka hou iho llau* nei no ko kumukuai, a no ko Avu-]* !mtk*m*ko tv>* o to*a iaia ko vUU, u* i ii v\t<to U ct.t t*o umi kiluu no kau* .man ixHHKav\u , I• t ■

Ua haalele koke iho la keia ia wahi, a hoinuau aku la i kaaa bele aua ma kaua huakai a hoea wal« oia ina kahi kaahi oke Alii oka liQra 7.. pouoi ia o kela aliiahi, XJa uinau koke aku la, keia ! i k» mea kuai kikiki i k» wa holo o ke kāahi, a oka paue i luua uaai e haalele | ana ke kaahi ilaila i ka hapalua hora 7 oia po. Nolaila ua loaa he wahi uiauawa i do Anela e pwna liiH ai, Ika pau ana ua hele aku la keia e kuai i kikiki uoua e hulo ai ma ke. kaahi me ka olelo pu aku i ka mea kuai kikiki he'elua wale no aua kiīini ame eouo keneka no ka holo aua ma ke kaahi, a o ke alaheie. al:u i koe ua hiki no iaia ke helewawae Ua haawi koke mai la ka inen kuai kikiki no ia nei, a o ka \va no ia o Auela i hoi aku ai no ke kaa helu ekolu a ma-: laila oia i uoho ai. Me he mea ala ia. Anela e holo ana iiuna o keia kaa, he hookalii noouoo nui iloko ona o Jtoua hoea aku i ka pahu hopu o kana huakaifi 3VIb ia.,po a hiki ike ao ana, a ahiahi oia lā fuī pau loa nā ohua o ke kaahi i ka lele a koef hookahi u Anela, a oia uo ka wa o k* mea ola kikiki i kamailio mai ■ai. ■!: Aia ihea kou kikiki? I kela wa i unuhi ae ai o Anela i kona wahi kikiki a haawi aku la i ka mea ohi kikiki. Aole i pau.